به گزارش خبرگزاری مهر، احمد خیری اظهار داشت: دفاع، از جمله مقوله‌هایی است که بشر برای حفظ حیات، عزت و شرافت خود از آن در مواقع ضرورت استفاده می‌کند و همواره برای مراقبت از جان، ناموس و کیان خود از این قانون طبیعی بهره می برده است.
وی با بیان اینکه با شروع جنگ تحمیلی حماسه‌ای بزرگ در فرهنگ و باورهای ملت ایران به نام فرهنگ دفاع مقدس شکل گرفت، افزود: بدون تردید یکی از اتفاقات درخشان در کشور ما دوران هشت سال دفاع مقدس است که از افتخارات بی نظیر و ماندگار این مرز و بوم است. تاریخ هشت ساله‌ی دفاع مقدس از هر زاویه‌ای که به آن بنگریم یکی از ماندگار ترین حوادث تاریخ معاصر کشور است.
محقق حوزه کتاب و کتاب‌خوانی بیان داشت: جنگ، دارای ابعاد و پیامدهای گوناگونی است؛ همانگونه که زندگی و جامعه را دچار دگرگونی و تحول می‌کند فرهنگ آن کشور را نیز تحت تأثیر می‌گذارد و با توجه به ابعاد مختلف آن، ظرفیت تأثیرگذاری روی فرهنگ و معرفی الگوهای فرهنگی را دارد. در این میان هنرمندان متعهد همچون دیگر اقشار جامعه نیز نسبت به مقوله جنگ و آثار آن بی تفاوت نماندند.
وی ادامه داد: هر رویداد بزرگی، ادبیات مختص به خود را ایجاد می‌کند. از جنگ و درباره جنگ نوشتن عرصه‌ی گسترده ای است که در اختیار داستان نویسان قرار گرفت و توانستند واقع گرایانه و هنرمندانه صحنه‌هایی بی بدیل از حماسه سازی و دلاوری‌ها به تصویر بکشند و با ثبت و نگارش در این موضوع، یک جریان ادبیِ قوی و فاخری به نام ادبیات دفاع مقدس را به وجود آوردند.
یکی از علل ماندگاری و مانایی فرهنگ دفاع مقدس، ادبیات داستانی است
خیری یکی از علل ماندگاری و مانایی فرهنگ دفاع مقدس، ادبیات داستانی دانست، گفت: این نوع ادبیات با توجه به ویژگی‌ها و جاذبه‌هایی که دارد نمی‌گذارد گرد فراموشی روی این حادثه درخشان بنشیند. ثبت ابعاد مختلف این حماسه خود یک نوع جهاد فرهنگی است و دست کمی از دفاع از کشور ندارد.
وی اضافه کرد: این نوع ادبیات با توجه به اینکه بومی است و ترجمه‌ای و وارداتی نیست طیف زیادی از مردم را با ادبیات آشتی داد چرا که مخاطب با قهرمانان و وقایعی آشنا می‌شود که در همین مرز و بوم اتفاق افتاده است. پرداختن به ادبیات دفاع مقدس، از همان آغاز جنگ شروع و الان به جایگاه قابل توجه در بین دیگر حوزه‌های ادبی و سبک‌ها پیدا کرده است.
رئیس اداره کتابخانه و اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان بیان داشت: دستاوردهایی که در این دوران تجلی و تبلور یافت ریشه در فرهنگ دینی و ارزش‌ها داشت، درخشش خیره کننده نمایش ارزشهای معنوی و اخلاقی در این هشت سال، حماسه بی بدیلی خلق کرد که باید در تاریخ ثبت و ضبط شود. از علت‌های جذابیت بالای این نوع ژانر، پرداختن به فضائل والای انسانی ست. ادبیات دفاع مقدس بخاطر خلق فضاهای معنوی و پرداختن به هنر قدسی توانست مثل ادبیات عرفانی تأثیر گذار باشد. در این نوع ادبیات، اندیشه‌های متافیزیکی، بیش از هر عامل دیگری در پیش‌برد عناصر داستان تأثیر گذار است. و آنچه حرکت و عمل قهرمان داستان را حرکت و جهت می‌بخشد، اعتقاد به باورهای دینی است.
وی ادامه داد: نویسندگان در این خصوص با گرایش‌های گوناگون با استفاده از سبک‌های مختلف به تولید اثر پرداخته اند که معرف این مسئله است که این رویداد بزرگ برای هر ایرانی با هر تفکری که تعلق خاطر و علاقه به این مرز و بوم و ارزش‌ها دارد، دارای اهمیت است. در این راستا با توجه به فرم و شگردهای داستان‌نویسی از مضامین مختلفی جهت متن روایت استفاده می‌کنند که مهم‌ترین آنها عبارت از ایثار و شهادت طلبی، رضایت و تسلیم، توسل به ائمه اطهار، میهن پرستی، توکل و امید، صبر و استقامت است.
ادبیات جنگ مثل دیگر حوزه‌های ادبی دارای فراز و فرود خاص خود بوده است
خیری با اشاره به اینکه ادبیات جنگ مثل دیگر حوزه‌های ادبی دارای فراز و فرود خاص خود بوده است، تاکید کرد: در روزهای آغازین جنگ آثاری که تولید می‌شد بیشتر به شکل روایت گونه و بر مبنای احساسات بود. این طبیعی بود چرا که در آن دوران با شرایط پیش آمده، نویسندگان عمدتاً در تولیدات خود کمتر به ابعاد فنی، ادبی، هنری و تکنیک‌ها می‌پرداختند و بیشتر بر اساس تعهد و عشق و علاقه بود اما با گذشت زمان این سبک به پختگی نسبی رسید تا جایی که امروزه به یکی از سبک‌های رسمی پرمخاطب تبدیل شده است و رشد کمی و کیفی خوبی پیدا کرده است.
وی اضافه کرد: ادبیات داستانی با رویکرد دفاع مقدس، قاعدتاً دارای اصولی است که سازنده شاکله آن است و تابع عناصری مثل طرح، شخصیت پردازی، مضمون، صحنه، دیالوگ، فضا و رنگ است. یک از شاخصه‌های بارزی که در مضمون ادبیات جنگ ما به چشم می‌خورد و آن را ویژه و متمایز کرده است دین باوری و باور داشت ارزشهای الهی است که به این نوع ادبیات رنگ و جلای خاصی بخشیده است؛ پرداختن به ادبیات جنگ فقط روایت درگیری و کشمکش و هیجان صرف نیست بلکه جا دارد به حوزه معرفتی آن نیز توجه شود.
محقق حوزه کتاب و کتاب‌خوانی تصریح کرد: اگر ادبیات جنگ از خاطره گویی صرف، کلی نگری‌های غیر هنری و از شتاب زدگی در تولید اثر خارج شود و با استفاده کردن از قالب، فرم‌های ادبی و اسلوب هنری تولید شود به ماندگاری آن اثر بیشتر کمک می‌کند؛ همچنین سفارشی نویسی، و الگوبرداری از آثار دیگران نیز به موفقیت این مهم لطمه میزند زیرا پرداختن به داستان‌های جنگ به شکل کلیشه‌ای و تکرار ماجراجویی از اعتبار هنری اثر می‌کاهد.
وی ادامه داد: نهادینه کردن ارزشهای فرهنگ دفاع مقدس از اهمیت خاصی برخوردار است. نشر و ترویج ارزشهای اخلاقی و معنوی این دوران در تربیت نسل‌های آینده تأثیر گذار است. افتخاراتی که طی این دوران کسب شد باید ماندگار و برای نسل‌های آینده ثبت شود.
خیری تاکید کرد: این میراث گرانبها باید در ذهن اقشار مختلف جامعه باقی بماند و دستاوردهای مختلف جنگ از جمله فرهنگ ایثار و شهادت و مقاومت در قالب آثار هنری و به ویژه ادبیات داستانی منتقل شود.
نظر شما