زنجیرزنی با قدمت ۳۰۰ سال در دهاقان/آیینی متفاوت از همه کشور

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: در دنیا هیچ اتفاق و ماجرایی وجود ندارد که بعد از هزار و سیصد سال هنوز جاودان و زنده باشد اما وقتی پای دل در میان باشد همه چیز رنگ و بوی خاص و بی‌نظیری به خود می‌گیرد و عزاداری برای امام حسین (ع) قطعاً از دل بر می‌آید و بر دل می‌نشیند.

خیل عظیم عاشقان حسینی همواره برای این ماتم بزرگ هر ساله عزاداری می‌کنند و در ایران این سوگواری با سبک‌ها و شیوه‌هایی مختلفی این عزاداری برپا می‌شود.

در شهرستان دهاقان نیز با توجه به حضور سادات جلیل القدر، این عزاداری حال و هوای خاص و دلنشینی دارد تا جایی که افرادی بسیاری در روز تاسوعا و عاشورا مهمان دهاقان هستند تا از نزدیک سبک عزاداری دهاقانی‌ها را تماشا کنند گرچه دو سالی است این شهرستان به دلیل کرونا از حضور عزاداران گردشگر محروم است.

سبک زنجیرزنی در دهاقان متفاوت از سایر نقاط ایران است

در شهرستان دهاقان ۶۰ هیئت عزاداری حسینی به ثبت رسیده است؛ افراد ریش سفید، میان سال، جوان، نوجوان و کودکان در هر هیئتی با شوق و اشتیاق و عشق قدم می‌گذارد تا ارادت خود را به امام حسین ابراز کنند اما آئین سنتی زنجیرزنی نیز به سبکی خاص و متفاوت برگزار می‌شود که به شدت قابل ملاحظه و مشاهده است.

هیئت‌های عزاداری در دهاقان شامل سینه زنی، سنگ زنی یا همان چاقچاقه زنی و زنجیرزنی است، اما زنجیرزنی در دهاقان از سبک و شیوه منحصر به فرد و خاصی برخوردار است و با دیگر نقاط ایران کاملاً متفاوت است.

لباسی متحدالشکل که فقط بر تن زنجیرزنان دهاقانی است

بارزترین ویژگی که آئین زنجیرزنی در دهاقان را با زنجیرزنی با سایر نقاط ایران متمایز نموده است وجود لباسی متحدالشکل است که این سبک لباس و پوشش فقط درهیئت‌های زنجیرزنی دهاقان به چشم می‌آید و قطعاً این لباس متحدالشکل حال و هوایی بی مثال به این هیئت‌ها بخشیده است.

این لباس بی‌نظیر همانند «دشداشه» که لباس مردانه عربی است، از یقه شروع می‌شود و تا زیر زانو را می‌پوشاند و به سبب نشان دادن عزای حسینی سیاه رنگ است.

نوع زنجیر زدن هم قوانین و ریتم خاص و ثبت شده‌ای دارد که همه افراد زنجیرزن باید در نهایت نظم و تمرکز با ریتم و صدای طبل و سنج همزمان با هم زنجیر را بر روی شانه خود بزنند، گام‌ها باید همزمان همانند رژه نظامی از روی زمین برداشته شود و دوباره بر روی زمین قرار گیرد، یک بار به سمت راست خود نگاه می‌کنند و با یک دست زنجیر بر روی شانه خود می‌زنند و یک بار به سمت چپ نگاه می‌کنند و باز زنجیر را بر روی همان شانه می‌زنند، علاوه بر آن با دست دیگر خود سینه می‌زنند و با مداح همراهی می‌کنند و جواب می‌دهند.

حفظ حرمت به سادات و ریش سفیدان در هر هیئتی کاملاً مشهود است و در هیئات‌های زنجیرزنی ریش سفیدان سادات در جلوی صف می‌ایستند و بعد میانسالان، جوانان، نوجوان و کودکان قرار می‌گیرند, شال و کمربند پارچه‌ای سبز رنگ مختص سادات است که آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند.

زنجیرزنی با قدمت سیصد سال در دهاقان

بنا بر گفته ریش سفیدان سادات دهاقانی، تا کنون چنین سبک لباس و نحوه زنجیر زدن در هیچ جای ایران دیده نشده استY ۳۰۰ سال قبل افسر نظامی که در دهاقان مشغول به خدمت بوده نخستین هیئت زنجیرزنی حسینی را با استفاده از سربازانش در دهاقان راه اندازی می‌کند.

او برای این کار از قواعد خاص رژه رفتن استفاده می‌کند و لباسی منظم و متحدالشکل که از یقه تا زیر زانوها را می‌پوشانده بر تن سربازان زنجیرزن می‌نماید و به سربازان آموزش می‌دهد که با ریتم و ملودی شعر مداح، گام بردارند که این گام نشأت گرفته از رژه نظامی بوده است.

هم‌چنین شاعران فرهیخته و مشهور از جمله وصال دهاقانی تقاضای سراییدن اشعاری در وصف و مدح امام حسین و یارانش را می‌دهد و با همان اشعار، افسران این نوع سبک زنجیر زدن را تمرین می‌کنند و بعد از گذشت ۳۰۰ سال هنوز که هنوز است آن سبک زنجیر زدن با همان لباس ادامه دارد و عاشقان حسینی در ماه محرم و صفر در دهاقان همان لباس را بر تن می‌کنند و همان‌گونه زنجیر می‌زنند.

همچنین زنجیرزنان حسینی در بدو ورود به مساجد اذن ورود می‌گیرند و هنگام خروج به رسم خداحافظی با هم‌خوانی این بیت که «اهل عزای حسین اجر شما با خدا» از مساجد خارج می‌شوند.

خاص بودن، نظم و ترتیب و نوعی زیبایی در سبک زنجیر زدن دهاقانی‌ها خیل عظیمی از عزاداران حسینی را در این ایام به دهاقان می‌کشاند تا از نزدیک چنین عزاداری بی همتا و بی‌نظیر را مشاهد کنند.