به گزارش خبرنگار مهر، اولین ماهواره ایرانی با نام امید 14 بهمن به فضا پرتاب شد که به دنبال آن نام جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای دارای فناوری ماهواره ای در جهان ثبت شد.
رونمایی از ماهواره ملی "طلوع"، نمونه مهندسی ماهواره ملی "مصباح دو"، نمونه مهندسی ماهواره دانشجویی "نوید علم و صنعت"، نمونه مدل اولیه ماهواره بر"سیمرغ" و موتور ماهواره بر آن، افتتاح نخستین مرکز پردازش تصاویر ماهواره ای ایران و آزمایشگاه سه بعدی مجازی ماهواره ای در کنار اعلام خبر پرتاب موفق راکت کاوش 3 حامل نخستین محموله زیستی ایران، از دستاوردهای فضایی کشور بودند که روز ملی فناوری فضایی را به یک روز استثنائی بدل کردند.
خیلیها دوست دارند به فضا بروند، شگفتیهای کیهان را ببینند و بودن در شرایط بی وزنی را تجربه کنند، اما این تنها برای تعداد کمی از آدمها میسر می شود که تا امروز بیش از 500 نفر مفتخر به انجام این کار بزرگ شده اند.
حضور در فضا تجربه ای جدید و منحصر به فرد برای بشر پس از چندین هزار سال زندگی، بر روی سیاره زمین است، پدیده شگرف زندگی در فضا که شاید بتوان گفت بارزترین خاصیت آن عدم وجود گرانش زمین و بی وزنی است، قاعدتاً اثرات متعددی را بر ارگانیسم انسان در پی دارد.
فضانورد کیست؟
فضانوردی به مجموعه فعالیتهایی گفته می شود که در فضای خارج از زمین و جو آن، توسط فضا نوردان انجام می شود، بنابر این به فعالیتهای علمی - عملیاتی بالای ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری از سطح زمین فضانوردی گفته می شود.
تا کنون برای تعیین معنی دقیق "سفر در فضا" تعاریف مختلفی ارائه شده است، در آمریکا فضانورد به کسی اطلاق می شود که از ارتفاع 50 مایلی (حدود 80 کیلومتری) از سطح زمین بالاتر رود، در حالی که بر پایه تعریف فدراسیون بین المللی فضانوردی، پروازهای فضایی آنهایی هستند که بالاتر از ارتفاع 100 کیلومتری انجام شوند.
تاریخچه فضانوردی به زمان پرتاب موشکهای حامل انسان یعنی حدود ۵۰ سال پیش باز می گردد، گرچه کاوش فضا به عنوان رقابت میان کشورها آغاز شد، اما این امر در سده بیست و یکم به طرحی بین المللی تبدیل شده که دانشمندان از کشورهای گوناگون در هریک از مأموریتهای آن شرکت می کنند.
تاریخچه تأسیس سازمان فضایی ایران
تاریخچه سازمان فضایی ایران مربوط به اوایل دهه ۵۰ خورشیدی است؛ در سال ۱۳۵۲ مرکز سنجش از راه دور ایران برای فراهم آوردن امکان استفاده از ماهواره برای سازمان برنامه و بودجه تأسیس شد، بر اساس تصمیم مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۰، این مرکز زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن قرار گرفت.
در سال ۱۳۸۲، شورای عالی فضایی، با عضویت چندین نهاد دولتی و ریاست رئیس جمهور تشکیل شد. این سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است، و به صورت مؤسسه دولتی وابسته با نهاد ریاست جمهوری اداره می شود.
با توجه به فعالیتهای گوناگونی که در زمینه فناوری فضایی و مسائل مربوط به فضا در سراسر دنیا در حال انجام است، ضرورت ایجاد سازمانی واحد در کشورمان امری اجتناب ناپذیر و نیازی غیرقابل انکار جلوه می کرد.
فناوری فضایی، خوشبختانه از سالهای پیش مورد توجه مسئولان، کارشناسان و متخصصان قرار گرفته و تا به امروز دستاوردهای مثبت و بی شماری به همراه داشته است، اما نبود متولی خاصی که بتواند این فعالیتها را به طور متمرکز هدایت کرده و در مسیر اصلی و درست قرار دهد، باعث شده تا استفاده بهینه و صحیح از این منابع صورت نگیرد.
جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از معدود کشورهای منطقه خاورمیانه، از سابقه طولانی در زمینه ارتباطات ماهواره ای برخوردار است و از سال 1348 با عضویت در برخی از مجامع بین المللی مرتبط با فضا خود را به عنوان کشوری پیشرو در امر هوافضا به دنیا معرفی کرده است.
در همین راستا براساس ماده 8 و 9 مصوبه 68159 مورخ سال 82 مجلس شورای اسلامی، شورای عالی فضایی با ریاست رئیس جمهور و عضویت نهادهای ذیربط تشکیل و بر اساس همین مصوبه سازمان فضایی ایران تأسیس شد که رئیس سازمان فضایی ایران، دبیر شورای عالی فضایی است.
اولینها و ترینها در تاریخ فضا نوردی
* تا کنون بیش از 500 فضانورد از 38 کشور به فضا سفر کرده اند؛ اولین فضانورد تاریخ "یوری گاگارین" است که پرواز خود را در مدار اطراف زمین همراه با کپسول Vostok 1در 12 آوریل 1961 انجام داد.
* اولین زن فضانورد تاریخ "والنتینا ولادیمرونا" است که در ژوئن 1963 با کپسول Vostok 6به فضا سفر کرد.
* "آلن شپارد" اولین فضانورد آمریکایی در فضا است که سفر خود را در می 1961 انجام داد.
* در 23 جولای 1980، "فام توان" از ویتنام به اولین فضانورد آسیایی تبدیل شد. وی با کپسول روسی "سایوز 37" به فضا رفت.
* اولین فضانورد اروپایی که وارد ایستگاه فضایی بین المللی شد "اومبرتو گویدونی" است که در ماموریت STS 100شاتلهای ناسا شرکت داشت.
* در 21 جولای 1969 نیل آرمسترانگ در ماموریت "آپولو 11" به عنوان اولین انسانی که قدم بر روی ماه گذاشت شناخته شد.
* جوانترین فردی که به فضا رفت "گرمن تیتوف" بود که در سن 26 سالگی همراه با فضاپیمای Vostok 2 به فضا رفت.
* پیرترین فضانورد تاریخ "جان گلن" است که در سن 77 سالگی همراه با ماموریت STS-95 شاتل سفر کرد.
* طولانی ترین حضور یک فضانورد در فضا به نام "والری ولادیمرویچ پولیاکوف" با 438 روز اقامت در فضا ثبت شد.
* دورترین مسافتی که انسان تاکنون به آن سفر کرده در طول ماموریت آپولو 13 اتفاق افتاد، در این ماموریت فضانوردان به فاصله 401 هزار و 56 کیلومتری از زمین رسیدند.
* اولین فضانوردی که در یک ماموریت خصوصی به فضا رفت، "مایک ملویل" است که سفر خود را با فضا پیمای خصوصی SpaceShipOne انجام داد.
ماهواره ها و اهمیت آن
ماهواره یا "قمر مصنوعی"، به دستگاههای ساخت بشر گفته می شود که در مدارهایی در فضا به گرد زمین یا سیارات دیگر می چرخند.
اهمیت ماهواره ها برای مخابرات و بررسی منابع زمینی و پژوهش و کاربردهای نظامی و جاسوسی روزافزون است؛ بخشی از پژوهشهای علمی و تخصصی که در آزمایشگاههای مستقر در فضا انجام می شود، هرگز نمی توانست روی کره زمین جنبه عملی به خود گیرد.
انواع ماهواره ها در دنیا
ماهواره ضد سلاح: بعضی مواقع "ماهواره های کشنده" نیز خوانده می شوند و ماهواره هایی هستند که برای خراب کردن ماهواره های دشمن و دیگر سلاحهای مداری و اهداف دیگر طراحی شده اند که هم آمریکا و هم روسیه از این نوع ماهواره دارند.
ماهواره های ستاره شناختی: برای مشاهده فاصله سیاره ها و کهکشانها و دیگر اشیای خارجی فضا استفاده می شوند.
ماهواره های زیستی: ماهواره هایی هستند که برای حمل ارگانیسمهای زنده طراحی شده اند و عموماً برای آزمایشهای علمی استفاده می شوند.
ماهواره های مخابراتی: ماهواره هایی هستند که برای اهداف ارتباط راه دور در فضا قرار گرفته اند؛ ماهواره های مخابراتی مدرن بیشتر از مدارهای زمین، همگام مولنیا (Molniya) و پایینزمینی استفاده می کنند.
ماهواره های مینیاتوری: ماهواره هایی هستند که دارای وزن کم و سایز کوچک به طور غیر عادی هستند؛ طبقه بندی جدیدی که برای گروه بندی این ماهواره ها استفاده می شود عبارت است از: ماهواره های کوچک "۵۰-۲۰۰kg"، ماهواره های میکرو"زیر ۲۰۰kg" و ماهواره های نانو "زیر ۱۰ کیلوگرم".
ماهواره های هدایتکننده: ماهواره هایی هستند که از پخش کردن سیگنالهای رادیویی استفاده می کنند تا دریافت کننده های موبایل را در زمین فعال کنند تا مکان دقیق آنها مشخص شود.
ماهواره های اکتشافی: ماهواره های مشاهداتی زمین یا ماهواره های مخابراتی هستند که برای کاربردهای نظامی و جاسوسی مستقر شده اند.
ماهواره های زمین شناسی: ماهواره هایی هستند که برای نظارت بر محیط، هواشناسی و ساختن نقشه و... استفاده می شوند.
ماهواره های تتر (Tether): ماهواره هایی هستند که به وسیله یک کابل که به آنها "تتر افسار زد" می گویند، به ماهواره های دیگر وصل می شوند.
ماهواره های هواشناسی: به طور ابتدایی برای نشان دادن آب و هوای کره زمین به کار می روند.
.................................................
گردآوری: علیرضا مهدی زاده
نظر شما