یا رمضان؛ آیین دیرینه گلستانیها در رمضان

برخی از خانواده‌ها نیز سجاده‌هایی از جنس قالیچه و نمد را که به آن "نمازلیق" می‌گویند به مسجد محل خود اهداء می‌کنند.
 
برپایی نماز تراویح و ختم قرآن

 

ماه مبارک رمضان ماه ضیافت الهی، ماه رحمت است و همه مؤمنان در این ماه به انجام فرایض ویژه می‌پردازند و اقوام مختلف گلستان (فارس، ترکمن، بلوچ و سیستان) نیز در این استان با تکیه بر آداب و مراسم خاص محلی خویش و برای بهره‌گیری از این ماه مبارک، فرایض الهی را به جای می‌آورند.

 

پرشکوهترین آیینی که ماه رمضان در بین ترکمنها برگزار می‌شود اقامه نماز " تراویخ" است که در مساجد بعد از نماز عشاء به جماعت اقامه می‌شود و پیر و جوان و حتی بچه‌ها به صورت یکپارچه در آن شرکت می‌کنند.

 

برای شرکت در این نماز همه "عرقچین سفیدی" بر سر می‌گذارند این نماز در میان ترکمنها آنقدر ارزش دارد که یکی از شرایط قبولی روزه را منوط به شرکت در این نماز می‌دانند.
 
نماز تراویخ 20 رکعت است که به صورت جماعت دو رکعت دو رکعت اقامه می‌شود و در فاصله چهار رکعت دعای مخصوص آن قرائت می‌شود.
 
در قالب همین نماز در بسیاری از مساجد، از اول ماه مبارک رمضان توسط قاریان به صورت دسته جمعی ختم قرآن مجید انجام می‌شود که معمولا هر شب پنج جزء قرآن ختم و در طول 6 روز 30 جزء ختم می‌شود که این عبادت شبانه، روزه‌داران هر شب 2 الی 3 ساعت طول می‌کشد.
 
در آخرین روز ختم قرآن بسیاری از روحانیون، مردم پیر و جوان در دعای این عبادت الهی شرکت می‌کنند، شرکت در دعای ختم قرآن ثواب بیشتری دارد.

 

 

 قدرگیجه
 
یکی دیگر از آیینی که ترکمنها با شور و شوق به برگزاری آن در شبهای 21 الی 27 ماه مبارک رمضان اقدام می‌کنند شب قدر "قدر گیجه" است هر چند شب قدر دقیقا مشخص نیست، ولی از قدیم الایام و به استناد شواهدی این مراسم در شب 27 ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود.

 

ترکمنها در این شب بعد از نماز عشاء و تراویخ دو رکعت نماز قدر می‌خوانند و معتقدند که در این شب دو پیامبر الهی یعنی حضرت خضر (ع) و حضرت الیاس(ع) ظاهر می‌شوند و هرکس با آنها برخورد بکند خوشبخت می‌شود. این شب برای ترکمنها بسیار مقدس بوده و زنان در خانه " بیشمه" (نوعی شیرینی خانگی)، " بورگ"، فرنی و نان برنجی و غیره می‌پزند و سفره پهن می‌کنند و به خانه‌های یکدیگر می‌روند.
 
همچنین در این شب برای نوعروس یا دختری که تازه نامزد شده از طرف خانواده داماد هدیه‌ای برده می‌شود که به آن "قدرایمش" می‌گویند.
 
رسم دیگری که در ماه مبارک رمضان در بین ترکمنها که معمولا چند روز آخر ماه رمضان قبل از نماز عید سعید فطر انجام می‌شود ادای " فطریه" است.

 

ادای فطریه اهمیت خاصی در بین ترکمنها دارد. طبق اعلام نظر علما برای هر فرد خانواده مبلغ معینی تعیین و به افراد نیازمند پرداخت می‌شود و در فقه اهل سنت پرداخت فطریه واجب است.

 

در بین ترکمنها مبنای پرداخت فطریه اکثراً گندم است که مبلغ ریالی آن از سوی علما تعیین و اعلام می‌شود و شهروندان ترکمن اهل سنت گلستان در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان پس از یکماه عبادت و روزه‌داری با انجام آیینهای ویژه این ماه پر برکت با خرید لباس نو و تهیه انواع شیرینی‌های خانوادگی به استقبال " عید فطر" می‌روند.
 
با فرارسیدن روز عید، مردان اعم از کوچک و بزرگ، پیر و جوان گروه گروه با دست داشتن سجاده عازم عیدگاه هر شهر شده و در یک اجتماع عظیم با گوش سپردن مواعظ علما و بهره‌مندی از ارشادات دینی و مذهبی نماز عید فطر را به جا می‌آورند.