سنگ های تزئینی ثروت ناشناخته و پنهان اردبیل/ درختی که "عقیق" تولید می کند

به گزارش خبرنگار مهر، برگزاری دور چهارم نمایشگاه سنگ های تزئینی در اردبیل فرصتی بود تا داشته های استان در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته و اعجازهای طبعیت در شهرستان های مختلف توسط کارشناسان به عموم مردم معرفی شود.

آثار ارائه شده در این نمایشگاه بیانگر این موضوع بود که در تمامی شهرستان ها و مناطق این استان رگه و اوپک هایی از سنگ های تزئینی از جمله در کوهی، کوارتز، سیلیس، گارنت، ژئود، عقیق، سیترین و آمایتس در تنوع قابل توجهی موجود بوده و در عین حال دست توانگری نیست تا این هدیه طبیعت را به صورت اصولی استخراج کند.

اقلیم استان اردبیل از جمله مهمترین دلایل این تنوع و شکل گیری انواع سنگ های تزئینی در طول قرن ها در این منطقه محسوب می شود تا جایی که یکی از فعالان سنگ تراشی استان از تبدیل درخت منطقه ارشق مشگین شهر و یا صدف منطقه خلخال به عقیق می گوید.

تنوع ژئود آبی خلخال در دنیا بی نظیر است

به گفته عبدالحسین بدایتی مستعد ترین شهرستان در این منطقه از منظر گوهر شناسی شهرستان خلخال است، جایی که انواع ژئود ها در آن یافته شده و نمونه آبی رنگ آن در دنیا بسیار نادر است.

وی با تاکید به اینکه در طول مطالعات خود به 37 رنگ عقیق قابل عرضه در بازار در این منطقه رسیده است، تصریح کرد: رگه های عقیق این منطقه به دلیل تنوع رنگ در کشور بی نظیر و در دنیا مثال زدنی است.

ژئود خلخال

اما در عین حال که منطقه شاهرود خلخال رگه های عقیق دارد، به دلیل اوپک بودن و مات بودن عمده عقیق این منطقه بیشتر جنبه زیبا شناسانه داشته و به عقیده بدایتی چون در کشورهای اروپایی معتقد به عبور نور از عقیق هستند، اقبال کمتری دارند.

مشگین شهر اعجاز طبیعت در دامنه سبلان

در عین حال نتایج مطالعات این سنگ شناس نشان می دهد گستره سبلان یکی از پراستعدادترین مناطق از منظر گوهر شناسی است. تا جایی که "در کوهی" استخراج شده از منطقه "آت گولی" در دامنه کوه سبلان از جمله آثار شاخصی است که چشم هر بیننده ای را متحیر طبیعت این منطقه می کند.

در کوهی که بدایتی از دل ساوالان بیرون کشیده است به در حسینی نیز شهرت دارد. به دلیل وجود ذرات سولفید مس در داخل آن شبیه خون دیده می شود که تشبیهی مذهبی دارد.

به گفته نویسنده کتاب "تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی" به جز کوارتز دودی انواع و اقسام کوارتز و سیترین در این منطقه وجود دارد و می توان در شهر سراب رز کوارتز و در مشگین شهر آماتیس نیز مشاهده کرد.

وی تاکید دارد که در اطراف سد سبلان نیز مناطق مستعدی برای استخراج انواع گوهر و در وجود دارد.

عقیق درختی ارشق

این گوهر شناس در مطالعات 23 ساله خود به درختی در منطقه ارشق مشگین شهر برخورده که به مرور زمان مواد معدنی خود را تبدیل به عقیق می کند. شاید این مهم یکی از نوادر طبیعت این منطقه است که حتی در صدف های کلکسیون بدایتی که از منطقه خلخال جمع آوری کرده نمونه آن مشاهده می شود.

عقیق نمین از یمن برتر نیست

این کارشناس و پژوهشگر سنگ های تزئینی البته اظهارات قابل توجهی در خصوص عقیق نمین دارد. اینکه عقیق این منطقه شفاف نبوده و عقیده به برتر بودن آن به نسبت عقیق یمن صحیح نیست.

به گفته وی عقیق یمن در سطح دنیا بی نظیر است و دلیل اینکه عقیق این منطقه نمی تواند مشابه و برابر آن باشد اقلیم این دو منطقه است.

بدایتی تاکید دارد که منطقه گرمسیر یمن عقیق زلال داشته و نور به سادگی از آن عبور می کند اما در منطقه سردسیر نمین عقیق ها همگی مات هستند.

وی با اذعان به زیبایی و تنوع عقیق این منطقه معقتد است اظهاراتی مبنی بر اینکه اردبیل عقیق بهتری از یمن دارد، کارشناسی نیست و اگر چنین چیزی بود تا به حال آوازه آن و حتی تحقیقات علمی آن را اثبات می کرد.

عقیق نمین

دارنده درجه دو هنری معتقد است بیشتر از عقیق در نمین "ژاسب" استخراج می شود که به عنوان عقیق می شناسیم اما از منظر گوهر شناسی عقیق سنگی است که نور را از خود عبور می دهد.

سرمایه گذاری در معدن عقیق بدون توجه به نظرات کارشناسی

این اظهارات در حالی است که پیش از این محسن منصوری مدیر عامل انجمن گوهر تراشان، جواهر سازان و ملیله کاران استان اردبیل به برابری و حتی برتری عقیق اردبیل از عقیق یمن با برند "عقیق سبلان" تاکید کرده بود.

موضوعی که حتی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نسبت به آن اذعان داشته و در گفتگو با خبرنگار مهر تاکید کرده بود عقیق سبلان واقع در نمین یکی از معادن متعدد بهره برداری شده عقیق در استان است و حتی حجم بهره برداری بسیار اندک است و بیشتر تولید کارگاهی صورت می گیرد.

سید حامد عاملی افزود: اخیرا از کشورهای شیخ نشین برای خرید معدن و صادرات آن طرحی پیشنهاد شده بود که نپذیرفتیم. متقاضی پیشنهاد کرده بود استخراج خود را از استان خارج کند که به دلیل خروج سرمایه استان و حاشیه سود پایین حاضر به اجرای طرح نشدیم.

به گفته وی با این وجود از بخش خصوصی برای مشارکت در این طرح دعوت می شود و حاضر به ارائه اطلاعات این معدن جهت سرمایه گذاری و افزایش صادرات آن هستیم چراکه عقیق اردبیل یکی از معادن نادر در منطقه است که توسعه آن در برنامه تجارت خارجی استان پیش بینی شده است.

به نظر می رسد این برنامه ریزی ها در حالی صورت می گیرد که کارشناسان نظرات متفاوت و حتی ضد و نقیضی نسبت به موجودی معادن استان دارند.

اظهارات مبالغه آمیز در سنگ های تزئینی

بدایتی بخشی از این مهم را به دلیل اظهارات مبالغه آمیز و تبلیغ های نامناسب می داند و معتقد است اردبیل به حدی قابلیت و تنوع در گوهرهای مختلف دارد که نیازی به اظهارات مبالغه‌آمیز در معرفی داشته های خود ندارد.

وی معتقد است حتی یکی از دلایل اینکه اردبیلی ها سنگ تزئینی را به عنوان تزئین منازل خود استفاده نمی کنند به خاطر همین مبالغه ها است.

این سنگ تراش با بیان اینکه در کتب خود تلاش کرده شناخت درستی از سنگ ها و خواص آن ها به عموم مردم بدهد، اضافه کرد: اینکه مثلا گفته شود سنگ تزئینی از جمله عقیق بیماری را درمان می کند، درست نیست.

تسبیح با مهر اصالت

توصیه به بانوان اردبیلی در مصرف مروارید

وی ادامه داد: سنگ تزئینی فقط می تواند تسکین دهنده درد باشد و نباید انتظار داشت به عنوان مثال عقیق درد مفصلی و یا میگرن یا استرس را به صورت کامل درمان کند.

بدایتی با تاکید به اینکه از گذشتگان ما یادگارهایی از مصرف سنگ ها با هدف درمان باقی مانده است، بیان داشت: به عنوان مثال برای بیماری زردی کودک از کهربا و برای میگرن از آماتیس استفاده می شد.

وی از مصرف سنگ نمک در منازل یاد کرد و افزود: در اصطلاح ترکی به این سنگ" مامان دوز" گفته می شود که در گوشه های منازل جهت دفع انرژی های منفی استفاده می شد.

بدایتی که دارنده مهر اصالت میخ کوبی بر روی تسبیح چوبی در سال های 2007، 2008 و 2009 است، تاکید دارد که دفع بیماری و انرژی خیر و شر با کمک سنگ ها باید در حد معقول و منطقی عنوان شود و نباید زمینه سوء استفاده از سنگ ها با اعلام درمان بیماری ها یا معجزه در درمان عنوان شود.

وی مناسب ترین زیور آلات برای بانوان اردبیلی را به دلیل واقع شدن در منطقه سردسیر و شیوع بیماری های مفصلی و استرس در وهله اول مروارید عنوان کرد.

بدایتی افزود: مروارید نوعی استخوان است که اگر به گردن آویخته شود موجب صافی و طراوت پوست شده و با ایجاد آرامش کم کم جذب بدن می شود.

کوارتز سبلان

استفاده از فیروزه بدون مصرف عطر

وی متذکر شد: بعد از مروارید بانوان اردبیلی می توانند از آماتیس برای آرامش، عقیق برای دلگرمی و خاصیت تلقین پذیری و روان سازی آن و فیروزه نیشابور استفاده کنند.

البته بدایتی در استفاده از فیروزه توصیه هایی نیز دارد. اینکه فیروزه به دلیل اینکه یک قارچ زنده است در مجاورت با عطر و چربی دست منفذهای تنفسی آن مسدود شده و در ادامه رنگ آن کدر شده و خاصیت خود را از دست می دهد. بنابراین بانوان اردبیلی باید این سنگ منحصر به فرد را با نهایت دقت و مراقبت همراه داشته باشند.

توصیه دیگر کارشناس سنگ های تزئینی استان اردبیل برای بانوان استفاده از یاقوت سرخ است که ضربان قلب را تنظیم می کند.

شگفتی اروپایی ها از تنوع سنگ های تزئینی اردبیل

نکته قابل توجه از این همه امکان طبیعی شگفتی کشورهای عرب نشین و اروپایی از سنگ های تزئینی این استان است.

بدایتی که در کشورهای عربستان، امارات، فرانسه، آلمان، گرجستان، ترکیه، آذربایجان  و بلاروس  و حتی در استان های داخل کشور نمایشگاه برگزار کرده از اقبال اروپایی ها بیش از سایر ملل به این هدایای طبیعی می گوید.

اردبیلی ها طبق معمول در چنین نمایشگاه هایی اقبال اندکی دارند که البته به عقیده این سنگ تراش دلیل آن تبلیغ و معرفی اندک است.

اما گردش سنگ های تزئینی اردبیل دور دنیا گواه این موضوع است که اروپایی ها به نمونه های تراش نخورده و خام سنگ ها و عرب نشین ها به نمونه های تراش خورده علاقه بیشتری دارند. موضوعی که می تواند به عنوان اطلاعات پایه بازارشناسی این سنگ ها مورد توجه صنعت و معدن استان قرار گیرد.

بدایتی البته قصد برگزاری کارگاه آموزشی سه روزه رایگان برای شهروندان را با دعوت از گوهرشناس معروف پروفسور اوتلو از کانادا داشته اما مهر بی مهری ناهماهنگی ها موجب شد این طرح به اجرا درنیاید.

وی با این وجود معتقد است مردم اردبیل باید شناخت بیشتری نسبت به سنگ های تزئینی داشته باشند.

بدایتی سفارش اردبیلی ها برای خرید عقیق و مرجان از عربستان را به دلیل سابقه صادرات عقیق یمن به عربستان دانسته و تاکید دارد در وضعیت فعلی عقیق هندوستان بازارهای عربستان را انباشته و این در حالی است که شهروندان از امتیازات عقیق منطقه سکونت خود اطلاعی ندارند.

.............................................

عکس و گزارش: ونوس بهنود