عبدالله گل 357 رای از مجموع 361 نماینده شرکت کننده در رای گیری را به دست آورد اما ده رای برای به دست آوردن حد نصاب لازم برای راهیابی به کاخ ریاست جمهوری نیاز داشت.
تعداد کل نمایندگان مجلس ترکیه 550 نفر هستند و گل برای پیروزی در انتخابات به 367 رای یعنی دو سوم آرای مثبت نمایندگان نیاز دارد.
گل تنها نامزد ریاست جمهوری در دور اول انتخابات که جمعه 7 اردیبهشت برگزار شد، موفق نشد تا در دو دوم انتخابات که 11 اردیبهشت برگزار می شود؛ بار دیگر شانس خود را امتحان کند. گل وزیر امور خارجه ترکیه و از افراد ذی نفوذ در حزب حاکم(عدالت و توسعه) به شمار می رود.
اما پس از دخالت ناگهانی و قدرتمند ارتش ترکیه و بیانیه آتشین آن که تهدید کرد برای نجات نظام لائیسم که آن را در معرض خطر قلمداد کرده ، ترکیه وارد یک بحران حاد سیاسی شده است و همانگونه که برخی تحلیلگران عنوان کرده اند نیاز به معجزه است تا نامزد حزب حاکم را به کرسی ریاست جمهوری برساند.
تهدیدهای ارتش علیه دولت دموکراتیک:
ارتش ترکیه در بیانیه ای تهدیدآمیز بر ضد آنچه تردید افکنی در اصل لائیک بودن دولت توصیف کرده، هشدار داده است.
ارتش ترکیه در بیانیه خود غیر مستقیم به نارضایتی خود از نامزد دولت یعنی عبدالله گل وزیر امور خارجه ترکیه اشاره کرد. این پس از گزارشهای افشا شده در مطبوعات صورت گرفت که حاکی است ارتش از اینکه محافل اسلامگرا احتمال ورود یک زن محجبه(اشاره به همسرعبدالله گل که محجبه است ) را به کاخ ریاست جمهوری را یک پیروزی یا نوعی انتقامجویی از نبردهای سابق میان اسلامگراها و ارتش تصور کنند.
ارتش ترکیه خود را به مثابه ضامن تداوم آنچه جمهوری ترکیه و لائیک بودن آن توصیف کرده، دانسته است .در این بیانیه آمده است : ما موضع خود را چه در قالب الفاظ و چه در عمل هنگامی که ضرورت اقتضا کند، اعلام خواهیم کرد.
ابتکار اردوغان برای کاستن از تنش ها:
سکولارهای ترکیه تحرکات خود علیه حزب عدالت وتوسعه را شدت داده و در این راه از ارتش ترکیه نیز کمک گرفته اند ؛ بر همین اساس، ارتش ترکیه که از گذشته زیر نظرسکولارها اداره می شده نیز طرفداری خود را از مواضع این گروه اعلام کرده است.
رسانه ها خبر داده اند که"رجب طیب اردوغان" نخست وزیرترکیه به منظورجلوگیری ازافزایش تنش ها درکشور قصد برگزاری یک نشست فوق العاده با اعضای کابینه به منظور تصمیم گیری درباره برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی را دارد. دلایل نخست وزیر ترکیه برای انجام این کار مقابله با نمایندگان مخالف در مجلس این کشور اعلام شده است.
سوابق بد نظامیان ترکیه در به چالش کشیدن دموکراسی:
ارتش ترکیه سابقه خوبی در این کشوراز نظر رفتار با دموکراسی و دولتهای منتخب به جرم گرایشهای اسلامی آنها نداشته است.
نظامیان تا کنون سه بار علیه دولتهای منتخب ترکیه کودتا کردند. سال 1960میلادی کودتا بر ضد عدنان مندریس نخست وزیر وقت که پس از این کودتا اعدام شد. سال 1971 کودتای نظامی برای مهار نفوذ چپ ها در ترکیه صورت گرفت و سال 1980 کودتای نظامی که ژنرال کنعان اورن آن را رهبری کرد و وی پس از آن زمان ریاست جمهوری ترکیه را به دست گرفت.
سال 1997با ائتلاف ارتش، حامیان لائیسم و رسانه های طرفدار بر ضد دولت ائتلافی نجم الدین اربکان و تانسو چیلر، این دولت سقوط کرد.
واکنش شدید دولت دموکراتیک به موسسه نظامی :
دولت ترکیه با قاطعیت به بیانیه تهدیدآمیز ارتش این کشور پاسخ داد؛ ارتش دولت اردوغان را به تهدید نظام لائیک در این کشور متهم کرده است.دولت ترکیه تاکید کرده است : بیانیه تهدیدآمیز ارتش با هدف تاثیرگذاری بر دادگاه قانون اساسی ترکیه صادر شده است.
رجیب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه در موضعگیری آشکار در برابر تهدیدهای ژنرالهای ارتش ترکیه گفت : مردم ترکیه با قدرت در برابر تلاشها برای برهم زدن ثبات کشورشان ایستادگی خواهند کرد و ما هرگز بازشدن راه به روی فاجعه در کشور را نخواهیم داد.
روزنامه های ترکیه در پی تهدیدهای ارتش علیه دولت این کشور، خواستار برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام شدند.
واکنش اتحادیه اروپا :
اما اتحادیه اروپا درنبرد ارتش حامی سکولاریسم و دولت دموکراتیک اسلامگرا، جانب دولت را گرفت وبه ارتش درباره دخالت در روند سیاسی ترکیه هشدار داده است.
این اتحادیه با واکنش شدید به بیانیه تهدید آمیزموسسه نظامی درترکیه از ارتش این کشور خواسته است در روند سیاسی دخالت نکند و به اختیارات دموکراتیک دولت احترام بگذارد.اروپایی ها تاکید کرده اند که آنچه مهم است احترام ارتش به قواعد بازی دموکراتیک و ایفای نقش در آن است.
در بیانیه اتحادیه اروپا آمده است : ارتش ترکیه با آزمون میزان احترام گذاشتن به دموکراسی لائیک روبرو است.
دادگاه قانون اساسی :
اما دادگاه اساسی ترکیه مشهور است که با تصمیماتش از لائیک و قدرت آن در این کشور حمایت می کند دخالت ارتش، فشارها بر دادگاه قانون اساسی برای گرفتن تصمیمی که لائیک ها را خرسند می کند، افزایش می دهد.
چرایی دخالتهای ارتش در روند سیاسی و دموکراتیک ترکیه:
بر اساس ماده دوم قانون اساسی ترکیه، ترکیه جمهوری لائیک اجتماعی دموکراتیک است.اساسنامه داخلی نیروهای مسلح ترکیه تصریح می کند که ارتش این کشور حق دارد به هنگامی که احساس کرد ویژگی های جمهوری( لائیک بودن آن) به خطرافتاد، دخالت کند و این دخالت حتی می تواند نظامی باشد.
شورای امنیت ملی ترکیه :
شورای امنیت ملی ترکیه شامل : رئیس جمهوری( رئیس)، نخست وزیر - رئیس ستاد مشترک - شماری از افسران و نظامیان است.ارتش در پی استعفای شماری از روسای وزارتخانه ها، اختیارات گسترده ای در شورای امنیت ملی به دست آورد
شرایط مناسب برای رویارویی اردوغان با ارتش حامی سکولاریسم:
تحلیلگران بر این باورند که رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه برای پیروزی در نبرد با ارتش به سه فاکتور اساسی نیاز دارد که شامل :
1- اینکه بتواند حکم تایید عبدالله گل به عنوان نامزد ریاست جمهوری را به دست آورد.
2- بتواند حمایت صریح و قدرتمند اتحادیه اروپا را جلب کند.
3- از طریق دخالت اقتصادی فعال آمریکا بتواند زمینه بروز بحران مالی را از طریق سرمایه گذاران خارجی فراهم کند تا بتواند مسئولیت بروز این بحران را بر گردن ارتش پس از دخالت آشکار آن در امور سیاسی بیندازد.
با تکمیل شدن این سه عنصر اساسی، ارتش رودروی دولت و ملتی قرارخواهد گرفت که ثبات در این کشور را تقدیس می کند و نمی خواهد از طرح پیوستن به اتحادیه اروپا با وجود تمام مشکلات و چالش های پیش رو صرف نظر کند.
دخالت نظامیان ترکیه در روند سیاسی، این کشور را وارد بحران سیاسی می کند وبا توجه به اینکه عبدالله گل تنها نامزد ریاست جمهوری ترکیه است و امکان نامزدی فرد دیگری غیر از وی در حال حاضر وجود ندارد بنابراین یا وی باید به چالش خود با ارتش ادامه دهد و یا اینکه کناره گیری کرده و همه به انتخابات پارلمانی زودهنگام متوسل شوند.
بحران انتخابات ریاست جمهوری درحقیقت بحران دموکراسی داخلی درترکیه است که مخالفت ها با قیومیت ارتش برکشور علنی شده است؛ این بحران همچنین آزمونی است برای دوستان دولت ترکیه درخارج که مشخص کنند آیا ازدولت اسلامگرای میانه رو که خود بر آن نام گذاشته اند، حمایت می کنند یا همچنان پس از نگرانی ها از ورود اسلامگراها به راس هرم سیاسی در ترکیه با ارتش همسویی نشان می دهند؛ برای پاسخ به این سوال و مشخص شدن تکلیف انتخابات باید فقط مدتی صبر کرد و به انتظار نشست .
نظر شما