ممنوع بودن مثنوی در ترکیه کذب محض است/ روحا از مولانا عذرخواهی کردم!

وی ابتدا از اینکه برخی اهالی مطبوعات در انعکاس اخبار و نقل قول ها درباره مولانا دقت کافی نمی کنند انتقاد کرد و گفت: چندی پیش یکی از روزنامه های معتبر کشورمان اعلام کرده بود که خواندن مثنوی در ترکیه مدتی قدغن شده و هرکس مثنوی در دست داشته باشد بیشتر از 7 ماه برایش زندان می برند!

وی ادامه داد: متاسفانه این خبر در یک روزنامه معتبر کشورمان منتشر شده بود و به دلیل اینکه بارها در اینترنت هم نقل قول شده بود بازتاب زیاد و بدی در ترکیه هم داشت و از جمله آن اینکه چند تن از مولوی پژوهان برجسته این کشور به من گفتند که چرا شما اینگونه درباره مولوی و کتاب مهم او مثنوی فکر می کنید؟

توفیق سبحانی سپس گفت: البته تلاش های بسیاری برای رفع اینگونه کژی ها و ناراستی ها از جمله توسط خود من صورت گرفته است؛ من دوبار مثنوی را در دو قطع مجزا به چاپ رساندم که الان در ترکیه با بهایی حدود هزار دلار فروخته می‌شود. همچنین دیوان کبیر را در دو جلد تصحیح کردم که انجمن حکمت و فلسفه آن را به زیبایی تمام چاپ کرد اما به هر حال اینگونه اخبار مغلوط و مجهول مدتی بر اهمیت کتاب مثنوی سایه انداخته بود.

مصحح آثار مولانا همچنین از بی دقتی برخی ناشران در چاپ آثار مولانا جلال الدین رومی گلایه کرد و با ذکر نمونه ای گفت: یکی از معتبرترین ناشران ما یعنی مرکز نشر دانشگاهی کتاب مثنوی معنوی را در سال 1390 چاپ کرد که من از بابت این چاپ روحا از حضرت مولانا عذرخواهی کردم چراکه ماشاءالله هر صفحه از آن کمتر از 5 غلط ندارد!
وی سپس درباره آرامگاه شمس تبریزی هم گفت: سال ها خانقاهی در قونیه به عنوان آرامگاه شمس شناخته می شد که البته خود مولوی پژوهان ترکیه هم بر سر این مساله که شمس در قونیه مدفون باشد تردید داشتند اما پس از سال ها مشخص شد که آرامگاه شمس در خوی است.

وی اضافه کرد: آن آرامگاهی که گفته می شد در قونیه بوده فقط یک خانقاه بوده که مردم به زیارت آن می رفتند و البته هر سال هم در زمانی مشخص مراسم هایی در آنجا برای شمس تبریزی برگزار می‌شد و می‌شود.

توفیق سبحانی همچنین از تلاش های موسسه فرهنگی اکو برای تهیه نقشه ساختمان آرامگاه شمس تبریزی در خوی و فراخوان بین‌المللی که برای آن داده شده است قدردانی کرد.

این مولوی پژوه همچنین با مقایسه سرایش شاهنامه  فردوسی و مثنوی مولوی به اظهارنظرهای برخی از شاعران معروف کشورمان پرداخت و گفت: گفته می‌شود وقتی شاهنامه را برای سلطان محمود غزنوی خواندند او گفت که این اثر هیچ اهمیتی ندارد ولی فردوسی به او متذکر شد که خداوند آفریده ای چون رستم را برای بار دوم نیافریده است.

سبحانی تاکید کرد: واقعیت این است که شاهنامه نه چنان است که سلطان محمود گفت نه چنان است که شیخ اجل سعدی ارزیابی کرد و نه چنانکه مولانا از کنار آن به سادگی عبور کرد.

این مولوی شناس همچنین از کتاب های "مولوی چه می گوید؟" نوشته جلال الدین همایی- "سر نی" و "بحر در کوزه" هر دو از عبدالحسین زرین کوب و "ساختارشناسی مثنوی معنوی" و "از آسمان های اگر" نوشته احمد خاتمی به عنوان بهترین آثار در شناخت شیوه تفکر مولانا جلال الدین بلخی و نیز زندگی او نام برد.

سبحانی همچنین با تقسیم بندی زندگی مولوی به 5 بخش گفت: بخش نخست زندگی او مربوط به کودکی- تحصیل- مهاجرت و ازدواج و تدریس است. بخش دوم که از سال 642 تا 645 را شامل می‌شود دوره ملاقات او با شمس تبریزی است که باید آن را دوره توبه آن نامید. دوره سوم که بعد از ناپدیدی شمس بر مولوی چیره شد دوره فراق است. دوره چهارم هم دوره آرامش است که با خو گرفتن و انس گرفتن با فلاح الدین چلبی صورت گرفت. دوره پنجم و پایانی عمر 68 ساله مولوی هم دوره کمال مولوی است.
سبحانی با طرح این سوال که چرا ما اساسا دنبال مولوی راه افتاده‌ایم؟ گفت: کلام مولوی ویژگی های منحصربه فردی دارد که مخاطب را به سمت خود جذب می کند او همچنین اندیشه والایی دارد با این حال تمثیل را وسیله ساده کردن این افکار و اندیشه والا و پیچیده قرار داده است. مولوی همچنین زبان ساده ای دارد و با وجود مفاهیم بلند معنوی در کلامش در مقابل مخاطبان و مستمعان ادعایی هم ندارد. او سخن مستمع را هم می شنود.

توفیق سبحانی در پایان سخنانش درباره نظر مولانا در خصوص رعایت هنر گفت: مولانا مقوله هنر برای هنر را نمی پذیرد و معتقد است که هر اثر هنری مثلا یک طرح یا یک نقاشی حتما باید غایتی داشته باشد و معتقد است بدون هدف آفریده نشده است.

در این نشست همچنین مهدی محقق مصحح آثار کلاسیک ادبی از جمله اشعار ناصرخسرو در سخنانی کتاب مثنوی معنوی سروده مولانا جلال الدین بلخی را آئینه پیشروی گذشتگان و آیندگان توصیف کرد و گفت: مثنوی مملو از احادیث پیامبر(ص)  و مضامین قرآن است. این کتاب همچنین مفاهیم بلندی در موضوع تولید و نیز توحید دارد و به مسائلی که منسوب به ادیان دیگر است هم پرداخته است که از جمله آنها زایش دوباره انسان ها است که در برخی ادیان به این مساله اشاره شده است.