نماد عاشورا باید بیانگر پیام و ارزشهای واقعه کربلا باشد/ خلق آثار مذهبی تأثیرگذار نیازمند مطالعه و تحقیق است

به گزارش خبرنگار مهر، در دنیای امروز برای بسیاری از وقایع و شخصیتهای ملی و تاریخی نمادهای مختلفی طراحی و در نظر گرفته شده است .

در ایران اسلامی، وقایع و شخصیتهای بسیاری وجود داشته و دارند که قابلیت پرداخت و طراحی نمادی خاص و مشخص را دارند، عاشورا واقعه ای تاریخی و اسلامی است که حفظ ارزشهای والای آن به واسطه وجود طرحی گویا و تأثیرگذار ضروری به نظر می رسد .

طراحی و انتخاب نماد ویژه این واقعه عظیم و تاریخی از سوی سازمان تبلیغات اسلامی مورد توجه قرار گرفته و از هنرمندان عرصه های مختلف خواسته شده، طرح های پیشنهادی خود را به این سازمان ارائه دهند .

طرحهایی که دارای ویژگیهای گرافیکی با آموزه های فرهنگ شیعه جهت ارائه پیام های عاشورا باشند  به منظور انتخاب طرح نهایی، برگزیده می شوند .

طرح های مرتبط با این موضوع می بایست مطابق با آموزه های اصیل فرهنگ شیعی کربلا بوده و حاوی پیامهای قیام عاشورا نظیر ایثار، ظلم ستیزی، شهادت طلبی و ولایت مداری باشد .

خالی بودن از هر گونه شائبه تحریف، خراف و غلو، استفاده از عناصر ساده، تناسب با فرهنگ سنتی عزاداری ایرانی و قابلیت نمونه سازی انبوده جهت استفاده در هیئتها، دسته جات مذهبی و مساجد به صورت تصویر و تجسمی نیز از دیگر شرایط پیش بینی شده برای نماد عاشورا است .

عاشورا تجلی قلعه های مستحکم و قله های مرتفع ایمان و عهد به حضرت ذوالجلال و خونرنگ شدن دشت نینوا به خون مطهر و پاک سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) و 72 تن از همیاران و همراهان ایشان است .

در مکتب حسین شهادت سر آغاز زیستن است . برای حسین(ع) کربلا نردبانی است که به بام حقیقت منتهی می شود و به دیوار حق تکیه دارد. در طریقت عرفان حسین سر بر نیزه شدن چون برای خالق هستی است، عین سرافرازی است .

نمادی که برای عاشورای حسینی طراحی می شود، می بایست بیانگر ارزشهای فوق بوده و جایگاه والا و بالای امام حسین(ع) و کربلا را برای هر بیننده ای تداعی کند .

نماد عاشورا باید بیانگر پیام و ارزشهای واقعه کربلا باشد

حجت الاسلام عباس اسکندری معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی با تأکید بر اینکه هنر بر روح انسان تأثیری جاودانه و ماندگار دارد، گفت: با در نظر گرفتن تأثیری که آثار هنری بر روح و جان انسان می گذارند، نماد عاشورا نیز به عنوان یک اثر هنری تأثیرگذار، باید بیانگر پیام عاشورا و فرهنگ شیعه باشد تا بر قلبها نفوذ کند .

حجت الاسلام اسکندری معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی تصریح کرد: با توجه به اینکه در سالهای اخیر شاهد ورود برخی خرافات و انحرافات در بعضی برنامه ها و بحثهای مذهبی بوده ایم، به منظور فرهنگ سازی  و سالم سازی فضای حاکم بر جامعه اسلامی و به ویژه واقعه عظیم و تأثیرگذار عاشورا میان مردم و زدودن خرافات و انحرافات موجود، تصویر سازی نماد عاشورا از سوی هنرمندان، بسیار زیبا و تأثیرگذار خواهد بود.

معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی با تأکید بر اینکه نماد عاشورا حاوی پیامهای این حماسه عظیم در جهان اسلام است، اظهار داشت: طرحهایی که برای نماد عاشورا ارائه می شوند، باید حاوی پیامها و ارزشهای حماسه عاشورا بوده و تداعی کننده ایثار، گذشت و ولایت مداری باشند.

خلق آثار مذهبی تأثیرگذار نیازمند مطالعه و تحقیق است

فرشید شفیعی تصویرگر آثار هنری با اشاره به اینکه عاشورا باید به عنوان یک واقعه تاریخی برای هنرمندان عرصه های مختلف به درستی تبیین و تشریح شود، گفت: آگاهی از ابعاد مختلف عاشورا و ویژگیهایی که نماد این واقعه تاریخی باید از آن برخوردار باشد، این امکان را فراهم می آورد تا نمادی اثرگذار و شایسته خلق و ارائه شود که جلوه های عاشورا به خوبی در عمق آن نمود داشته باشد .

فرشید با اشاره به اینکه هنرمندان و تصویرگران در کارهای مذهبی که انجام می دهند باید نگاه مذهبی داشته باشند، اظهار داشت: به طور اساسی هر هنرمند به ویژه یک تصویرگر که در زمینه آثار مذهبی طرح یا کاری ارائه می دهد باید از دیدی کاملا مذهبی برخوردار باشد، دغدغه هنرمند برای خلق آثار مذهبی می بایست ارائه اثری درخور و شایسته موضوع انتخابی بوده و نهایت تلاش را برای نمایش جلوه های مذهبی داشته باشد.

شفیعی آگاهی دقیق از موضوع مذهبی که هنرمندان برای خلق اثری انتخاب می کنند را شرط اساسی برای ایجاد آثار معنوی عنوان کرد و افزود: هنرمندان می بایست قبل از اقدام به کارهای مذهبی با مطالعه و تحقیق اطلاعات خود را در مورد ابعاد مختلف موضوع انتخابی از جمله نماد عاشورا تکمیل کرده و سپس اقدام به خلق اثر کنند .

نماد عاشورا باید مخاطب را به تفکر و تعمق وادارد

پژمان سلطانی تصویرگر آثار هنری با بیان اینکه عاشورا در خلق یک اثر هنری ابعاد مختلفی را شامل می شود، گفت: ویژگیهایی نماد عاشورا در ارائه پیامهای واقعه تاریخی کربلا، باید امکان تفکر و تعمق بر اذهان مخاطبان و علاقمندان آثار هنری مذهبی را فراهم آورد .

وی در ادامه افزود: نگاه خاص هنرمندان آثار مذهبی به دو دلیل است، در واقع یا هنرمندانی که در خلق آثار هنری پیشکسوت هستند نسبت به این موضوع بی تفاوت بوده و طرحی را ارائه نداده اند و یا اینکه سطح این دو گروه از هنرمندان یکسان نبوده است، به این معنا که از نمادهای انتزاعی در نشان دادن پیام های عاشورا در آثار خود استفاده نکرده اند و در اصل در خلق آثار خود عینی کار می کنند .

سلطانی با تأکید بر اینکه شناسایی مخاطبان آثار مذهبی از سوی هنرمندان الزامی است، اظهار داشت: هنرمندان به ویژه تصویرگران در طرحهایی که می خواهند حماسه عاشورا را خلق کنند باید علاوه بر اینکه در مورد کاری که انجام می دهند تمرکز لازم را داشته باشند، باید از واقعه اطلاعات دقیقی در اختیار داشته و مخاطبان خود را نیز به خوبی بشناسند، در واقع بصیرت و بینش می بایست در مورد توجه خالقان آثار مذهبی قرار گیرد .

خلق اثر مذهبی انتزاعی تأثیر بسیاری بر ذهن مخاطب دارد

یاسمین سینایی مجسمه ساز با اشاره به اینکه واقعه عاشورا به عنوان حادثه ای تاریخی حرفها و نکات بسیاری برای هنرمندان دارد، گفت: هنگامی که طرحی در زمینه آثار مذهبی به ویژه واقعه عاشورا در حال شکل گیری است اگر هنرمند به شکلی انتزاعی این رویداد عظیم را ترسیم کند، تأثیر عملکرد وی بر ذهن مخاطب عمیق و ریشه ای خواهد بود، متأسفانه در حال حاضر بیشتر آثار مذهبی خلق شده، دچار کلیشه هستند که برای رفع این ضعف و نقص می بایست هنرمندان طرحی را ارائه دهند که از جنبه تکراری که در آثار وجود دارد دور شوند.

سینایی پرهیز از ابهام را یکی از ویژگیهای مهم اثر هنری مذهبی اعلام کرد و یادآور شد: پرهیز از ابهام زدایی به این معنا است که هنرمند با قدری تأمل و تعمق در خلق اثر خود بتواند با اثر ارتباط برقرار کند، در واقع هدف خویش را در معنویت کار قرار دهد و شرایطی را ایجاد کند که مخاطب با طرحی که هنرمند در اعماق واقعه عاشورا ترسیم کرده، به تفکر واداشته شود .

وی یادآور شد: آشنایی هنرمندان با مسائل مذهبی یکی از شرایط مهم در خلق یک اثر هنری موفق است ولی متأسفانه در کشور ما این موضوع آنگونه که باید مطرح نشده، پس در اینجا لازم است که مراکز فرهنگی و هنری به هنرمندان توجه بیشتری نشان دهند و با برگزاری جشنواره های مختلف در این زمینه ها عاملی برای تشویق هنرمندان آثار مذهبی باشند.

خالق نماد عاشورا باید از ابعاد مختلف واقعه کربلا مطلع باشد

ایرج شایسته پور نقاش و هنرمند با بیان اینکه طراحی نمادی برای عاشورا یک حرکت معنوی است، گفت: خالق نماد عاشورا باید از ابعاد مختلف واقعه کربلا به خوبی مطلع بوده و با خلوص نیت طرح خود را خلق کند .

وی اظهار داشت: اکثر هنرمندان علاقمند هستند در زمینه مذهب و دین طرح هایی را ارئه و آثاری را به تصویر درآورند که درخور و شایسته بوده و بتواند جلوه های مذهبی مورد نظر را در اثر هنری به شکلی مطلوب منعکس کند، در اثر هنری که قرار است در زمینه دینی ارائه شود باید بیان کننده ویژگی هایی باشد که پیام موضوع را در خود داشته باشد.

ایرج شایسته پور با بیان ویژگیهای یک اثر مذهبی، یادآور شد: ویژگی ها و شاخص های یک اثر هنری مذهبی با توجه به موضوع قابل بررسی است، اولین ویژگی در نماد روز عاشورا این است که این نماد باید بیانگر عشق باشد و عشق حسین(ع)، در اسلام را ترسیم کند و در واقع هنرمند این اثر دانش غریزی داشته و با آگاهی کامل از واقعه عاشورا بتواند این تصویر را ارائه دهد، یکی از مهمترین ویژگی های اثر هنری مذهبی این است که تصویری که ارائه می شود همراه با خلوص نیت هنرمند باشد و از صداقت و راستگویی که مهمترین شاخص های اثر هستند در آن نمایان باشد.

نماد عاشورا باید ترسیم کننده عشق به خالق هستی باشد

رضا بانگیز نقاش و هنرمند با اشاره به اینکه عاشورا بزرگترین حماسه در تاریخ اسلام است، اظهار داشت: واقعه عاشورا به عنوان بزرگترین واقعه تاریخی دین اسلام از دیدگاههای مردم متفاوت است و به این دلیل که نقاشان قدری نگاه و دیدشان به مسائل عمیق تر و لطیف تر است می توانند این واقعه را بهتر به تصویر کشند.  حتی نقاش بزرگ معاصر که  بازگشت  اسب امام حسین(ع) را ترسیم کرده است تفکر و دیدگاه خویش را از واقعه عاشورا داشته است.

وی با تأکید بر اینکه ترسیم نماد عاشورا نیازمند تأمل و تدبر در واقعه کربلا است، یادآور شد: در واقع اصل قضیه این است که هنرمندی که می خواهد گوشه ای از واقعه کربلا را به تصویر درآورد در گام اول باید تک تک افرادی را که در روز عاشورا حماسه آفریدند بشناسد و البته در اینجا لازم است که  نگاهی عمیق به مطلب داشته باشد.

وی گفت: شخصی می تواند این آثار را به تصویر بکشد که با این مسائل آشنایی داشته باشد، ویژگیهای شاخص نماد عاشورا  از خود گذشتگی و استقامت در برابر ناحقی ها و پیش بردن اهداف الهی است نه به شکلی که دچار انحراف اذهان شود بلکه سرشار از روحانیت و معنویت باشد چرا که واقعه عاشورا واقعه ای است بیان کننده حقایق و ایثار است لذا نباید به شکلی منفی ترسیم شود. 

نماد سازی عاشورا نیازمند اطلاع رسانی جدی از سوی سازمان تبلیغات است

هدی حدادی تصویر گر آثار هنری با تأکید بر اینکه نماد سازی عاشورا حرکت معنوی و خوبی است، اظهار داشت: فراخوان سازمان تبلیغات به هنرمندان در رابطه با نماد سازی واقعه عاشورا با ویژگیهای گرافیکی نیازمند تقویت و اطلاع رسانی بیشتر و جدی تری است تا هنرمندان از این مسئله آگاه شوند.

حدادی تصریح کرد: واقعه عاشورا حماسه ای بسیار جامع و کامل است و طرحی که در این زمینه ها ارائه می شود باید شامل همه ابعاد این حماسه باشد، نماد سازی در زمینه آثار هنری موضوع تازه و جدیدی نیست اما نماد سازی آثار مذهبی و نماد عاشورا طرح بسیار جالب و تازه ای از سوی سازمان تبلیغات است. در واقع حرکت خوبی است و پیامهای زیادی را شامل می شود.این امر تشویقی برای هنرمندان است تا بیشتر به خلق آثار مذهبی بپردازند.

حدادی در ادامه افزود: یک نماد مذهبی نمی تواند به تنهایی تمام پیامهای عاشورا را بیان کند لکن تنها گوشه ای از واقعه را می تواند بیان کند. بنابراین هنرمندانی که می خواهند اثر مذهبی را ارائه دهند. بدین جهت لازم است کار را با دقت فراوان انجام دهند  چرا که نماد عاشورا باید نشان دهنده حماسه، شهادت، عشق، ایثار و شور باشد.

 خلق نماد عاشورا نیازمند تعریف مشخصی از این واقعه است

کمال طباطبایی تصویرگر آثار هنری با تأکید بر ضرورت بیان حقیقی ابعاد مختلف عاشورا در نماد مرتبط با این واقعه تاریخی، گفت: هنرمندان خالق نماد عاشورا برای ارائه اثری ماندگار و مطلوب در ابتدا نیازمند تعریف مشخص و واحدی از واقعه عظیم عاشورا هستند، اگر امروز بخواهیم واقعه عاشورا را در بعدی دیگر تعریف و نمادسازی کنیم، یکسری از مفاهیم و موضوعات دیگری وارد حوزه هنری می شوند که با مفاهیمی که در گذشته در آثار هنری وجود داشته متفاوت است.

وی با اشاره به اینکه سمبل سازی اثر هنری مذهبی وقت زیادی را می طلبد، یادآور شد: هنرمندان و تصویر گران آثار هنری هنگامی که قصد دارند اثری مذهبی را خلق کنند، عمق مطلب یعنی عمق واقعه عاشورا را باید مد نظر داشته و به این مطلب توجه کنند که واقعه عاشورا حماسه ای سطحی و گذرا نبوده و نیست، چرا که بعد از گذشت قرنها از وقوع  حماسه کربلا می بینیم که این واقعه جای بحث دارد، به ویژه اگر بخواهیم به عنوان یک هنرمند در این رابطه اثری را خلق کنیم.

طباطبایی افزود: آثار هنری هنرمندان قدیمی هنوز هم تأثیرات مطلوب خود را بر مخاطبان دارند، در مقابل در دنیای امروز با اضافه شدن مفاهیم سرعت و تکنولوژی در آثار هنری بعضی از این آثار بسیار سطحی شده و اثر مطلوب خود را  ندارند و به همین دلیل نیز نمی توانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند.

طباطبایی تصریح کرد: در رابطه با خلق آثار مذهبی و به ویژه نمادسازی واقعه عاشورا که مهمترین واقعه در تاریخ اسلام است هنرمندان نیازمند داشتن نگرش دینی و هنری به این مسئله هستند تا بتوانند پیام های عاشورا را به تصویر درآورند بازهم در اینجا این نکته مهم باید مورد توجه باشد که متأسفانه بسیاری از هنرمندان آثار مذهبی به این مسئله نگرش زیباشناختی دارند در صورتی که ساخت نماد عاشورا بسیار متفاوت تر از نمادهای هنری دیگر است.