مخاطرات نامحدود طبیعی با تغییر کاربری اراضی جنگلی گرگان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- علی قاسمعلی*: متأسفانه روند طبیعی توسعه در گرگان باعث تخریب محیط زیست و منابع طبیعی این خطه ارزشمند از ایران پهناور شده و به همین دلیل خطرپذیری در مقابل رویدادهای طبیعی همچنان در حال افزایش است.

یکی از صدها اقدام مغایر با حفظ محیط زیست و منابع طبیعی، ساخت و ساز غیراصولی در مناطق جنگلی و کوهستانی و اخیراً مسیر رودخانه‌ها است.

ساخت و سازهایی که غالباً از سوی سرمایه‌گذارانی محدود با محوریت تحصیل منافع مالی صورت می‌پذیرد که از آن جمله می‌توان به ساخت و سازها در جنگل‌های کوهپایه‌ای مانند زیارت گرگان یا ساختمان‌سازی در حریم و حتی بستر رودخانه‌ها اشاره کرد.

تغییر کاربری اراضی جنگلی و ساخت و ساز در این مناطق سبب از بین بردن پوشش گیاهی می شود.

پهنه سرزمینی جنوب شهر گرگان و البته روستای «زیارت» که از منظر اجتماعی، عنوان شمال شهر را با خود یدک می‌کشد به سبب نزدیکی به مناطق کوهپایه‌ای از نظر شرایط آب و هوایی از وضعیت به نسبت مطلوب‌تری برخوردار است و به همین دلیل اشتیاق به سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت و ساز در آن بیشتر به چشم می‌خورد؛ سرمایه‌گذاری با سود محدود، که تبعات زیست محیطی نامحدودی را به دنبال خواهد داشت.

اعمال ساختمان سازی و استقرار بارگذاری‌ها غیراستاندارد در خاک‌هایی موصوف به خاک جنگلی و کوهستانی سبب دگرگونی در تراکم و انسجام خاک شده و احتمال رویدادهایی طبیعی همچون زمین لغزش و رانش زمین را افزایش می‌دهد که اولین متضرر آن مالکان و شهروندان ساکن در آن ابنیه خواهند بود.

یکی از آیتم‌های ساده اما اساسی و مهم در مبحث ایمنی ساخت و سازها در عرصه‌های طبیعی، دور بودن از بستر (مسیر) رودخانه‌ها، انهار و حریم پیرامونی آن است. موضوعی که با توجه به سابقه بارش‌های رگباری در جنگل‌های بالادست گرگان، قابل اغماض نیست و هرگونه تساهل در رعایت این عنصر، تبعات مرگبار و ناگواری را در پی خواهد داشت.

وقوع سیلاب‌های ناگهانی و سیال شدن حجم انبوه از رسوبات به همراه تنه یا سرشاخه‌های درختان افتاده، ریسک ایجاد بنا و یا ویلاسازی در حریم رودخانه‌ها و شریان‌های آبی را دو چندان می‌کند.

هرچند ارگان‌های متعددی مانند منابع طبیعی، وزارت کشور و فرمانداران، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست در حوزه جلوگیری از ساخت و ساز در رودخانه‌ها وظیفه دارند اما مسئول حریم رودخانه‌ها، آب منطقه‌ای استان بوده و حفاظت از حریم رودخانه‌ها بر عهده آن‌هاست؛ بر این اساس باید جلوی ساخت و ساز غیرمجاز در حریم و بستر رودخانه را بگیرد تا از وقوع هرگونه تبعات و تخریب احتمالی جلوگیری شود.

تغییر سیما و چشم‌انداز مناطق جنگلی، قطع اشجار، تغییر کاربری، فرسایش، آلودگی و تغییر ترکیب مجموعه گیاهان و جانوران از دیگر آثار سوء ساخت و ساز در مناطق جنگلی و یا رودخانه‌های حاشیه جنگل محسوب می شود.

*کارشناس منابع طبیعی