* خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: چرا تولید فیلم تلویزیونی در صدا و سیما حالت آزمون و خطا پیدا کرده و برخی پروژه‌ها به دست افراد گمنام سپرده می‌شو؟
ـ محمدحسین صوفی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت صدا و سیما: شبکه‌های صدا و سیما مثل پنج تا 10 سال پیش محدود نیست. ما 40 شبکه داریم و همان طور که می‌دانید ظرفیت تولید فیلم‌های سینمایی در کشور 60 تا 70 فیلم است. برخی فیلم‌ها ممکن است استانداردهای لازم را برای پخش از تلویزیون نداشته باشد. بنابراین برای تامین ذائقه مخاطب باید اقدام به تولید فیلم‌های سینمایی ویدئویی می‌کردیم. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تلویزیون را خودکفا کنیم.
علاوه بر آن سرعت ویدئو بیشتر، قیمتش ارزانتر و سهل‌الوصولتر است، به همین دلیل به این سمت گرایش پیدا کردیم. حال چرا این فیلم‌ها را به آدم‌های متنوع می‌دهیم، به این دلیل است که ما در سال حداقل به 500 فیلم نیاز داریم، چه خود تولید کنیم یا از خارج بخریم. از طرف دیگر نیروی انسانی موجود در کشور این تعداد نیست و یکی از رسالت‌های صدا و سیما تامین نیروی انسانی مورد نیاز است. بنابراین باید به جوانان فارغ التحصیل فرصت داد تا بیایند و اثر خود را تولید کنند.
اما ما کار را به کسانی می‌سپاریم که حداقل تراز ما را به لحاظ کیفیت، سرعت و دقت رعایت کنند. در این عرصه موفق شدیم و در مسیر رشد انبوه حرکت کردیم. توانسته‌ایم آثار خوبی را تولید کنیم و هم نیروهای انسانی قابل قبول شناخته شوند و به عرصه سینما ورود پیدا کنند.
* حتی به قیمت آزمون و خطا؟
ـ ما در فیلم‌های سینمایی آزمون و خطا نمی‌کنیم و برای تولید کسانی انتخاب می‌شوند که آزمون و خطای خود را در جای دیگری انجام داده باشند. البته در کنار جوانان برای ساخت فیلم‌های تلویزیونی از بزرگان سینما چون محمدرضا هنرمند، کمال تبریزی، سیروس الوند، محمدحسین لطیفی، مجید مجیدی و ... بهره می‌بریم که اتفاق خیلی خوبی است. در یکی دو سال اخیر عرصه‌ای در تلویزیون ایجاد کرده‌ایم تا همه کسانی که به فرهنگ، تمدن و هنر کشور علاقمندند، بیایند و اثری را تولید کنند.
* از چندی پیش باکس فیلم‌های جمعه شبکه اول ایرانی شده، چنین اقدامی را در شبکه‌های دیگر هم انجام می‌دهید؟
ـ سیاست ما بر این است که میان پخش آثار خارجی و داخلی تعادل ایجاد کنیم که این مسئله در ساختارهای مختلف انجام می‌شود. به عنوان نمونه در انیمیشن. دو سال است سعی کرده‌ایم میزان پخش انیمیشن ایرانی را زیاد کنیم. این اتفاق در سال 85 افتاد. سال 85 حدود 105 درصد نسبت به سال 84 در تولید انیمیشن رشد داشتیم. سال 86 در زمینه انیمیشن باید دو برابر سال 85 باشد. در پخش سریال‌ها همین طور است و قرار است تعادل بین سریال‌ها و فیلم‌های خارجی و داخلی ایجاد کنیم.
در چند سال گذشته کارهای خارجی بیش از داخلی یود. به عنوان نمونه 70 به 30 یا 80 به 20 بود. به تدریج این تعداد را کم کردیم تا به تعادل برسیم و 70 درصد داخلی، 30 درصد خارجی شود. به هر حال پخش آثار خارجی حتماً سوغات فرهنگ و هنر و تمدن خود را دارد. هر کس دوست دارد از ارزش های خود پاسداری کند. یکی از راههای پاسداری، تولید آثار فرهنگی هنری توسط نیروهای خودی است. البته به این معنا نیست که قصد نداریم آثار خارجی را پخش کنیم.
به دو دلیل آثار خارجی هم پخش می‌شود. اول اینکه بضاعت تولید در کشور به اندازه همه نیازها نیست و دیگر آنکه مخاطب هم علاقمند است برخی آثار خارجی را ببیند. بنابراین آثاری را پخش می‌کنیم که با ارزش‌های فرهنگ شرقی و هنجارهای ما نزدیک باشد. به عنوان نمونه مجموعه "جواهری در قصر" که مخاطب زیادی هم دارد پخش می‌شود.
* با توجه به اعلام رئیس رسانه ملی مبنی بر تولید نشدن فیلم سینمایی در تلویزیون، اما اخیراً برخی تهیه‌کنندگان از فیلم‌های تلویزیونی نسخه 35 می‌کشند تا در جشنواره فجر شرکت دهند.
ـ هنگامی که برای یک تهیه‌کننده برآورد تعیین می‌کنیم، نوع فیلم هم مشخص می‌شود که با نوار ویدئو یا 35 کار شود. همان طور که آقای ضرغامی فرمودند بنای سازمان بر این قرار گرفته که فیلم 35 تولید نکند و ویدئو کار کند. لیکن برخی تهیه‌کنندگان هستند که علاقمندند از کارشان 35 هم بکشند. بنابراین آنها با امکانات خودشان یک کپی 35 می‌کشند. آنچه در صدا و سیما مرسوم است تولید ویدئو و تولید نشدن 35 است. ما برای جشنواره کار نمی‌کنیم. آثاری که در شبکه‌ها تولید می شود بر اساس زمان بندی باید به پخش برسد. اگر جشنواره‌ای قبل از پخش بود، اثر ارسال می شود.
در مجموع صدا و سیما تکلیفی ندارد که برای جشنواره اثر تولید کند. فقط تولید اثر برای تلویزیون است. مگر آنکه جشنواره‌ای برگزار شود و ما احساس کنیم شرکت آثار تلویزیون می‌تواند باعث رونق، مطرح شدن و بالا رفتن انگیزه بیشتر برای برنامه سازان شود، این کار را انجام می‌دهیم. به عنوان نمونه اخیراً در جشنواره ایتالیا شرکت کردیم و مجموعه تلویزیونی "زیر تیغ" توانست جوایزی را از آن خود کند.
* بعد از حضور مجموعه "زیر تیغ" در این جشنواره بسیاری از شبکه‌ها خواستار خرید آن شدند، آیا تاکنون مذاکراتی در این باره انجام شده؟
ـ ما تشکیلاتی با عنوان CMI داریم. وظیفه این مرکز عرضه آثار تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران در بازارهای بین المللی است. سال هاست در حال تلاش هستیم. لیکن در سال جاری تکالیف بیشتری را بر عهده CMI گذاشتیم که باید بازاریابی و نسبت به عرضه و فروش آثار اقدام کند. خیلی از آثار ما را متقاضی هستند. از جمله مجموعه "زیر تیغ". مسلماً هر کشوری که متقاضی آثار ما باشد، مذاکراتی انجام خواهد شد.
* نتایج سفرهای خارجی رئیس رسانه ملی در حوزه تولید مشترک تا چه اندازه عملی شده است؟
ـ شاید بخشی کمی از آثار و نتایج این سفرها مربوط به تولید مشترک باشد. در چشم انداز 20 ساله گفته شده ایران قدرت برتر منطقه‌ای باشد. بنابراین در تمام عرصه‌ها باید قدرت برتر باشد. از جمله عرصه رسانه. بنابراین باید رفت و آمدها، گفتگو و تعاملات وجود داشته باشد. بنابراین یکی از دلایل سفر رئیس رسانه ملی یا دیگر مسئولان به کشورهای منطقه یا آمدن آنها به ایران برای این است که تبادلات صورت بگیرد، از قدرت و توانایی‌های یکدیگر مطلع شویم و تبادل خبر و اطلاع رسانی انجام شود. یکی دیگر از دلایل سفرها این است که نسبت به پخش آثار یکدیگر اقدام کنیم.
در این سفرها خیلی از کشورها که متقاضی آثار ما بودند، تولیداتی از ما پخش کردند، حتی در زمینه آثار موسیقیایی، چرا که ایران نسبت به همه کشورهای منطقه به لحاظ تمدن، قدمت و تاریخ یک کشور ممتاز است و همه این را پذیرفته اند. بنابراین در منطقه، خاورمیانه و در کشورهای اسلامی تولیدات رادیو و تلویزیونی ایران یک است. خیلی از کشورها با فاصله زیادی در مقایسه با تولیدات آثار تلویزیون و سینمایی ایران قرار دارند.
علاوه بر آن برای انجام کارهای مشارکتی هم مذاکراتی کرده‌ایم. این مذاکرات هم فرازهای زیادی دارد. به عنوان نمونه آنها اجازه بدهند ما در کشور آنها فیلم بسازیم یا آنها در کشور ما فیلم بسازند. به عنوان نمونه عباس رافعی در لبنان فیلم می‌سازد. یا یکی از آثار ما برای ماه رمضان در تاجیکستان کار می‌شود. البته تولید مشترک هم در دستور کار قرار دارد.
در تعاملات بین الملل خیلی عوامل دست به دست هم می دهد. ممکن است ما آمادگی داشته باشیم، ولی کشور مقابل آماده نباشد. از سوی دیگر انتخاب عوامل مثل بازیگران، کارگردان، تهیه‌کننده و متن هم مشکل است، چرا که دو کشور باید به توافق نظر برسند. تولید یک اثر هنری با دستور اداری فرق می‌کند. شرایط سیاسی، اجتماعی و مالی کشورها باید مناسب باشد تا کاری ساخته شود. در حال حاضر در حوزه خبر این تبادلات اتفاق می‌افتد و ارمنستان و آذربایجان خیلی خوب آثار ما را پخش می‌کنند.
* نتایج جلسات مهندس ضرغامی با روانشناسان و جامعه‌شناسان تا چه حد در کار رسانه موثر بوده است؟
ـ اگر می‌گوییم صدا و سیما یک دانشگاه عمومی است، معنی اش این است که همه نیازهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی مردم را تامین می‌کند. برای اینکه ما در جریان نظرات، پیشنهادات و دیدگاههای همه اقشار نخبه جامعه قرار بگیریم و هم نظرات شان را در ارتباط با برنامه‌ها و بهبود کیفیت برنامه‌ها بشنویم، رئیس سازمان صدا و سیما مبدع این حرکت بود. بخشی از این جلسات در برنامه‌های مختلف صدا و سیما پخش شد. بخشی از دیدگاهها شنیده شد و بعد از جمع بندی در اختیار حوزه های برنامه ساز قرار گرفت یا در روند برنامه سازی در آن استفاده کنند.
* خرید رایت رمان‌هایی که قابلیت تصویری شدن دارند به کجا رسیده است؟
ـ صدا و سیما تمام آثار نمایشی رادیویی و تلویزیونی که تولید می‌کند، رمانش را می‌خرد. بنابراین هر تعداد که تا به حال اثر تولید و پخش کردیم رمان آن را خریده‌ایم. متاسفانه در ایران و خیلی از کشورهایی که آثار تلویزیونی و سینمایی تولید می‌کنند، کمبود رمان و فیلمنامه یک معضل است. ما برای اینکه از این معضل رهایی پیدا کنیم، بانک فیلمنامه تشکیل دادیم و قصد داریم باشگاه فیلمنامه هم در سیمافیلم تشکیل دهیم و آثاری را خریداری کنیم. ما در این زمینه محدودیتی نداریم.
* درباره بودجه امسال صدا و سیما چه نظری دارید؟
ـ نیاز مالی سازمان صدا و سیما که سازمان مدیریت و برنامه ریزی قبلی هم تائید کرده بود، 800 میلیارد تومان برای سال 1386 بود. از این رقم 345 میلیارد تومان به ما دادند. 130 میلیارد تومان باید از آگهی‌ها به دست آورد که این جمعاً 475 میلیارد تومان شد. یعنی 300 میلیارد تومان کمتر از آنچه کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تایید کردند. اما تمهیداتی اندیشیده شده. طبق برنامه بیشتر این بودجه را صرف تولید خواهیم کرد. امسال اعتباری که برای تولید رادیو و تلویزیون در نظر گرفتیم 15 الی 20 درصد بیش از سال 85 است. برای این کار اعتبار قابل توجهی هم به شبکه پرس تی وی دادیم.
* چقدر بودجه به شبکه پرس تی وی اختصاص دادید؟
ـ دو گونه اعتبار برای شبکه پرس تی وی باید هزینه کنیم. یکی اعتبارات ساختمان و تجهیزات مورد نیاز که سال گذشته حدود 25 میلیارد تومان هزینه برای خرید ساختمان، آماده سازی، خرید تجهیزات و اجاره دفاتر و تولید کردیم. امسال هم همین مقدار را در نظر گرفتیم، چرا که ما 25 دفتر خبری و خبرنگار در اقصی نقاط دنیا مثل انگلیس، فرانسه، روسیه و ... داریم.
سال 86 تصمیم گرفته‌ایم به کلیه شبکه‌های تلویزیونی یک باکس نمایشی اضافه شود. امسال افزایش اعتباری که برای تولید در نظر گرفته‌ایم، برای افزایش بخش نمایش است. لیکن فکر می‌کنیم حداقل 300 میلیارد تومان به اعتبار ما هر سال باید اضافه شود تا بتوانیم آنچه در برنامه پنجساله چهارم متعهد شدیم، عملی کنیم.
نظر شما