خبرگزاری مهر - گروه استانها: کشت چغندرقند، سیب دو محصول استراتژیک در بخش کشاورزی استان و مصرف بالای آب برای تولید این محصولات در کنار عدم مدیریت بازار فروش آنها به یکی از چالش‌های بخش کشاورزی تبدیل شده است.
تولید سالانه بیش از میلیون تن چغندر قند و یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن سیب در آذربایجان غربی با توجه به مصرف بالای آب و بازار پس از تولید این محصولات به اعتقاد برخی کارشناسان مقرون به صرفه نیست از سویی جهاد کشاورزی استان معتقد است در زمینه تولید این محصولات از روش‌های آبیاری نوین استفاده می‌شود.
در کنار مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی به خصوص اصرار بر کشت محصولات آب بر با توجه به وضعیت کم آبی، کاهش بارش‌ها و خشک شدن دریاچه ارومیه و عدم همخوانی آمارهای جهاد کشاورزی با آمارهای اعلامی از سوی مسئولان استانی در زمینه کشت چغندرقند و مصرف آب از دیگر چالش‌های این بخش در استان به شمار می‌رود.
بر اساس اظهارات کارشناسان ۹۰ درصد از منابع آبی استان در بخش کشاورزی به علت سنتی بودن روش‌های کاشت، داشت و برداشت انجام می‌شود که با بکارگیری روش‌های نوین آبیاری و طرح‌های جدید در بخش زراعت و باغبانی این میزان آب مصرفی قابل کاهش است کشت محصولات آب بر در استان تنها به چغندرقند و سیب محدود نمی‌شود بلکه بر اساس اعلام مسئولان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی طی سال جاری بیش از ۲۸ هزار تن هندوانه در آذربایجان‌غربی تولید شده است، با نیم نگاهی به میزان مصرف آب این محصول کشاورزی مشخص می‌شود که برای تولید هر کیلوگرم هندوانه بیش از ۳۰۰ کیلوگرم آب نیاز است؛ به عبارتی ساده‌تر فقط برای تولید این مقدار هندوانه در آذربایجان‌غربی بیش از هشت میلیارد و ۴۰۰ میلیون لیتر آب مصرف شده است.
آذربایجان غربی جزو استان‌هایی است که دارای بیش از یک میلیون اراضی قابل کشت و ۸۰۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت است ۲۳۵ هزار بهره بردار در این اراضی مشغول به کشاورزی هستند که منجر به تولید بیش از ۶.۸ میلیون تن محصول می‌شود.
بر اساس اظهارات کارشناسان ۹۰ درصد از منابع آبی استان در بخش کشاورزی به علت سنتی بودن روش‌های کاشت، داشت و برداشت انجام می‌شود که با بکارگیری روش‌های نوین آبیاری و طرح‌های جدید در بخش زراعت و باغبانی این میزان آب مصرفی قابل کاهش است.
استاندار آذربایجان غربی در نشست اخیر با رؤسای حوضه آبریز دریاچه ارومیه اعلام کرد، کشت ۷۰ هزار هکتاری چغندرقند پرآب بر در آذربایجان غربی توجیه ندارد، اما رئیس سازمان جهاد کشاورزی می‌گوید، این میزان چغندر قند در استان اصلاً کشت نمی‌شود.
کشت ۷۰ هزار تن چغندرقند در آذربایجان غربی مقرون به صرفه نیست
استاندار آذربایجان غربی در زمینه کشت محصولات آب بر در استان گفت: متأسفانه در این استان کشت‌های آب بر نظیر چغندرقند صورت می‌گیرد و بیش از ۷۰ هزار هکتار به این امر اختصاص یافته که با وجود مصرف بسیار بالا و خروج بخش زیادی از این محصول از استان، اصلاً مقرون به صرفه نیست.
محمدصادق معتمدیان با تاکید بر اینکه باید به سمت کشت محصولات کم آب بر حرکت کنیم و در این راستا، باید طرح‌های مختلفی ارائه شود، بر لزوم توجه به طرح‌های توسعه بخش کشاورزی با لحاظ کمبود آب و تغییر الگوی کشت تاکید کرد.
باید به سمت کشت محصولات کم آب بر حرکت کنیم و در این راستا، باید طرح‌های مختلفی ارائه شود استاندار آذربایجان غربی بیان کرد: آذربایجان غربی موقعیت بی سابقه‌ای در کشور برای صادرات دارد و باید از این ظرفیت برای تولید محصولات کشاورزی گلخانه‌ای با توان صادراتی بالا استفاده کرد.
معتمدیان فعال شدن کارگروه سازگاری با شرایط کم آبی در آذربایجان غربی را برای دریافت نظرات مختلف در خصوص کاهش مصرف آب بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: وظیفه این کارگروه اجماع سازی بین دستگاه‌های مختلف در این بخش مهم است که باید از آن به صورت بهینه استفاده کرد.
وی، کمبود آب را یکی از مهمترین چالش‌های آذربایجان غربی برشمرد و افزود: با این وجود، برنامه ریزی خاصی برای برطرف شدن این چالش در استان صورت نگرفته و اقدامات انجام شده نیز نتوانسته نتایج قابل قبولی داشته باشد.
استاندار آذربایجان غربی، توجه به آبخیزداری را یکی از راهکارهای مهم استفاده از ظرفیت‌های آبی در حوضه‌های مختلف دانست و اضافه کرد: بندهای کوچک آبخیزداری می‌توانند در مهار سیلاب، ذخیره آب بسیار مؤثر بوده و علاوه بر آن هزینه بسیار کمی نیز برای اجرای آن نیاز است.
برای تولید هر کیلو سیب ۱۵۰ لیتر باید آب مصرف شود
گلایه‌های استاندار آذربایجان غربی از کشت محصولات آبر در حالی است که رئیس حوضه آبریز دریاچه ارومیه با اشاره به سیب در استان آذربایجان غربی به عنوان یکی از محصولات پرآب بر، گفت: امسال ۲ میلیارد مترمکعب آب در این حوضه صرف تولید سیب در این حوضه شده که این آمار، حائز اهمیت بسیار زیاد است.
مسعود باقرزاده افزود: برای تولید هر کیلو سیب، باید ۱۵۰ لیتر آب مصرف شود که مصرف بسیار زیادی به شمار می‌رود و این حوضه را می‌توان بزرگترین صادرکننده آب مجازی در استان‌های مختلف کشور عنوان کرد.
میزان تولید منابع آب تجدیدپذیر در حوضه دریاچه ارومیه طی سال‌های اخیر کاهش یافته و مصرف آب نیز به شدت با افزایش مواجه شده که همین امر، موجب کاهش ذخایر و منابع آبی شده است رئیس حوضه آبریز دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه چغندرقند هم یکی از محصولات پرآب بر است که در این حوضه به صورت وسیعی کشت می‌شود، ادامه داد: با وجود اینکه جلوی خروج این محصول از استان به مقصد کارخانه‌های استان‌های دیگر را گرفته‌ایم، یکی از کارخانه‌ها در آذربایجان غربی اقدام به راه اندازی واحد تولیدی کرده و از آب مجازی تولیدی استان استفاده می‌کند.
باقرزاده با اشاره به اینکه حفظ حداقل آب در طبیعت، جز خط قرمزهای ماست، بیان کرد: میزان تولید منابع آب تجدیدپذیر در حوضه دریاچه ارومیه طی سال‌های اخیر کاهش یافته و مصرف آب نیز به شدت با افزایش مواجه شده که همین امر، موجب کاهش ذخایر و منابع آبی شده است.
وی اظهار کرد: در حالی که طی سال ۱۳۷۷ میزان تجدیدپذیر قابل استفاده در حوضه دریاچه ارومیه، ۸.۸ میلیارد مترمکعب بود، این رقم در سال ۱۳۹۲ به حدود ۷.۷ میلیارد مترمکعب رسیده و طبق برآوردها در حال حاضر زیر ۶ میلیارد مترمکعب است در حالی که میزان مصرف نیز در حال حاضر با میزان تولید آب برابری می‌کند.
رئیس حوضه آبریز رود ارس نیز با اشاره به اینکه این حوضه مستعد سرمایه گذاری با محوریت آب است، افزود: دولت تاکنون ۱۵ هزار میلیارد تومان برای زیرساخت‌های آبی در این منطقه هزینه کرده است.
بخش کشاورزی با ۹۲ درصد، بزرگترین مصرف کننده آب به شمار می‌رود و بیش از ۸۰ درصد منابع آب هم به دلیل استفاده نکردن از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری و رعایت نکردن الگوی کشت صحیح در مناطق مختلف، در این بخش به هدر می‌رود.
در بسیاری از مناطق آذربایجان غربی همچنان کشاورزان از شیوه‌های سنتی برای کشت و آبیاری محصول استفاده می‌کنند و این روش‌ها بیشترین سهم مصرفی آب را به دنبال دارد.
سطح زیر کشت چغندر قند در آذربایجان غربی ۳۵ هزار هکتار است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی سطح ابلاغی سال زراعی برای کشت چغندر قند را ۳۵ هزار هکتار اعلام کرد و گفت: امسال سطح زیر کشت چغندر قند در استان ۳۵ هزار و ۸۸ هکتار بود که از این میزان سطح زیر کشت سبز به ۳۴ هزار و ۲۰۰ هکتار رسید.
اکبر کرامتی در گفتگو با خبرنگار مهر سطح زیر کشت چغندر قند در داخل حوضه آبریز دریاچه ارومیه را ۱۴ هزار و ۴۲۲ هکتار به صورت قرار داد ذکر کرد و افزود: همچنین ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار نیز به صورت کشت آزاد صورت گرفت.
وی سطح زیر کشت چغندر قند به صورت قراردادی در خارج از حوضه آبریز دریاچه ارومیه را در سال زراعی جاری ۱۷ هزار و ۵۱ هکتار عنوان و اضافه کرد: پیش بینی می‌شود یک هزار و ۷۵۰ هزار تن چغندر قند از مزارع استان برداشت و تولید شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص آبیاری مزارع چغندر قند در استان گفت: ۵۳ درصد از سطح زیر مزارع سطح زیر کشت چغندر قند به صورت آبیاری و بارانی، سه درصد به صورت تیپ و ۴۵ درصد از سطوح نیز به صورت نشتی آبیاری انجام شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه در سال‌های اخیر اجرای طرح‌های نوین آبیاری با هدف کمک به احیای دریاچه ارومیه شتاب بیشتری گرفته است، افزود: در حال حاضر در سطح ۱۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی آبیاری تحت فشار از مرحله نقشه برداری، طراحی و در حال اجرا است.
کرامتی در خصوص اجرای طرح آبیاری تحت فشار در حوزه آبریز دریاچه ارومیه نیز گفت: این طرح در سه حوضه ارس، دریاچه ارومیه و زاب تا آخر سال ۱۳۹۱ به مقدار ۱۲ هزار و ۶۱۹ هکتار اجرایی شده است و از سال ۹۲ تاکنون نیز با تخصیص اعتبارات احیای دریاچه در ۵ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در حال اقدام است.
وی در خصوص اقدامات نرم افزاری در مدیریت آب و خاک در استان عنوان کرد: طرح‌های شاخص شبکه فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور، اعتبارات و عملکرد طرح تنظیم و مهار در استان آذربایجان غربی، طرح مهار و تنظیم آب‌های مرزی و احداث شبکه‌های آبیاری و زهکشی فرعی از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ از مهمترین اقدامات در این حوزه است.
کرامتی با بیان اینکه طرح جامع شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی آب‌های مرزی استان آذربایجان غربی با هدف مطالعه و اجرای طرح شبکه‌های فرعی و به منظور توسعه و بهبود کشاورزی از محل صندوق توسعه ملی به تصویب رسیده است، افزود: این طرح در قالب ۲۵ پروژه به مساخت ۶۱ هزار و ۵۷۰ هکتار با اعتباری بالغ بر ۲۱ هزار میلیارد ریال در حال اجراست.
سالهاست کشت محصولات آب بر بی توجه به وضعیت موجود دریاچه ارومیه به یکی از چالش‌های بخش کشاورزی استان تبدیل شده و با انکار برخی آمارها نمی‌توان تأثیرات منفی آن را بر دریاچه ارومیه نادیده گرفت.
نظر شما