منطقه آسیای میانه از گذشته های دیر و حتی در زمان شوروی از اهمیت ویژه ای در تحولات بین داشته و این منطقه حتی پس از فروپاشی شوروی نیز اهمیت خود را به عنوان یک مجموعه بازیگران مهم از دست نداد. انتخابات در جمهوری های مختلف در این منطقه، مسئله دموکراسی و حوزه های نفوذ روسیه و آمریکا، همکاری های منطقه ای از موارد مهم در سال گذشته در آسیای میانه بوده است.
قزاقستان
افزایش همکاری ها با آمریکا در زمینه خلع سلاح، منع اشاعه تسلیحات هسته ای، و تهیه بانک سوخت از مواردی بودند که قزاقستان در روابط سال گذشته خود با آمریکا بر این موارد تاکید داشت. در همین ارتباط روسای جمهوری آمریکا و قزاقستان در دیدار 23 فروردین سال گذشته با یکدیگر درباره افزایش همکاریهای دوجانبه خود در زمینه منع گسترش سلاح های هسته ای، ثبات در آسیای مرکزی و کنترل اوضاع در افغانستان گفتگو کردند و پس از آن بود که باراک اوباما و "نور سلطان نظربایف" اعلام کردند که آمریکا و قزاقستان همکاریهای دوجانبه خود را در زمینه منع گسترش سلاح های هسته ای و ثبات در آسیای مرکزی افزایش می دهند.
اوباما و نظربایف در این دیدار درباره روشهای افزایش همکاریهای راهبردی، کنترل اوضاع در افغانستان، برداشتن گامهای اساسی در زمینه گسترش نقش قزاقستان در حمایت از نیروهای آمریکایی در کشور جنگ زده و استقبال از یک توافقنامه جدید برای انتقال محموله های آمریکا به افغانستان از طریق فضای هوایی قزاقستان گفتگو کردند.
اوباما همچنین از پیشنهاد رئیس جمهوری قزاقستان برای تهیه بانک سوخت هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی تشکر و حمایت خود را از تلاشهای قزاقستان برای عضویت شورای حکام در آژانس اعلام کرد.
سال گذشته همچنین قزاقستان تلاشهایی را برای ممنوعیت تمام آزمایشهای هسته ای انجام داد و وزیر امور خارجه این کشور طی سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خوستار ممانعت از تمام آزمایش های هسته ای در جهان شد.
قرقیزستان از دیگر کشورهای پر تحول طی سال گذشته در آسیای میانه بوده است. این کشور سال گذشته شاهد ناآرامی های زیادی بود. تحولات قرقیزستان آن چنان سریع رخ داد که برای بسیاری از کارشناسان نیز غیرمترقبه بود. دولت قرقیزستان تنها با دو روز تظاهرات مخالفان سقوط کرد، اعضای هیئت دولت ناگزیر به استعفا شدند و رئیس جمهور به ناچار پایتخت را ترک کرد و به دنبال این ماجرا دولت موقت به رهبری مخالفان، زمام امور را به دست گرفت.
گرجستان
آذربایجان؛ از تنش با ارمنستان تا قیام داخلی
آذربایجان و ارمنستان بر سر حاکمیت قره باغ علیا (کوهستانی) اختلاف دارند و طرفین بارها در این باره با هم درگیر شده اند، اما درعین حال در آخرین مناقشه طی جنگی که از 1991 تا 1994 پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بین دو کشور به وقوع پیوست، ارمنستان کنترل آن را به دست گرفت و در نتیجه باکو کنترل خود بر قره باغ و 7 منطقه متعلق به آن را از دست داد.
در حال حاضر قریب به 14 سال است که بین دو کشور آتش بس برقرار است، در حالی که "گروه مینسک" و دیگر طرفها در حال رایزنی برای حل مناقشه هستند، اما درعین حال آذربایجان همچنان قره باغ را جزئی از خاک خود می داند و ترکیه نیز به عنوان متحد این کشور از این ادعا حمایت کرده است.
مشکل آذربایجان در سال گذشته تنها به این موضوع ختم نمی شد. این کشور با آغاز بیداری اسلامی در کشورهای عربی دچار مشکلاتی شد و معترضین در این کشور با الهام از قیام های منطقه ای خواستار پایان حاکمیت الهام علی اف شدند.
جوانان آذربایجانی با اعلام روز جمعه (11مارس) به عنوان "روز بزرگ مردمی" با برگزاری تظاهرات نسبت به دولت الهام علی اف اعتراض کردند.
در این تظاهرات معترضین از مرکز شهر باکو به سوی مقر بانک ملی این کشور حرکت کردند و شعار "آزادی" و "برکناری" سر دادند. تظاهرات کنندگان همچنین خواستار آزادی"عین الله فتح الله اف"، "بختیار حاجی اف"، "دیانت" و "جبار" روزنامه نگاران بازداشتی شدند.
---------------------------
حسین امیری
نظر شما