اهميت مراقبت نفس در زندگی انسان/ حفظ حیات دینی ارزنده ترین نعمت

به گزارش خبرگزاری مهر، رقيب از اسماي حسناي خداوند است. در آيات الهي، رقيب به معناي ديدبان و حافظ و عالم به اعمال آمده است. لسان العرب نيز رقيب را از اسماي خداوند برشمرده و در معناي آن گويد؛ الحافظ الذي لا يغيب عنه شيء حافظ و ديدباني كه از چشمانش چيزي پنهان نمي ماند.

علامه حسن زاده آملي در"فيض عرشي ص 103" مي نويسد؛ از اهم مراقبات اين است كه انسان وارادات و صادرات دهانش را مواظب باشد. آن لقمه ناني را كه به دهان مي گذارد اگر از روي حساب نباشد، هرزه خوار مي شود، انسان هرزه خوار، هرزه گو مي شود. آن دهاني كه وارداتش آلوده است. صادراتش هم آلوده است.

مراقبت در ميان اوصاف و اسما الهي از اهميت و ظرافت خاصي برخوردار است و آن قله بزرگ و مبارك و بالا برنده انسان به سوي مقربان است كه بلندترين مقام معنوي است. بر تشنگان فضيلت است كه براي فتح آن قله بزرگ به كسب اقتدار روحي بپردازند.

انسان خواه ناخواه ملازم با طبع سركش و نفس طغيان گر است و در صورت غفلت، شعاع وجود خود را آلوده به فساد و گناه مي گرداند. بر اين اساس، انسان براي رهايي از طغيان نفس، ابزاري قوي لازم دارد تا او را در بند كشد و از سركشي و فضولي او جلوگيري نمايد. البته نيرومندترين ابزاري كه مي توان با آن جلوي سركشي نفس را گرفت تقواي مداوم است كه نشات گرفته از ايمان به خداوند تعالي است.

هركه بتواند تقواي مداوم را توشه خود قرار دهد، از هر ننگ و كدورت حاصله از نفس به دور است؛ چون تقوا دارويي شفابخش است و هر عاملي كه مايه حجاب و ظلمت و تاريكي شود، تقوا آن را از ريشه مي سوزاند و باعث جلا و صفا خواهد بود. اگر همه انسانها به اين داروي حيات آفرين پناه مي بردند، هر نفس عليل و بيمار را به وسيله آن علاج مي كردند و جهان را به مدينه ايمان و حكمت و عدل تبديل مي ساختند و خداوند نيز خير و بركات خود را به روي آنان مي گشود. چنان كه قرآن هم بدين معنا ناطق است در آيه مباركه اعراف، آيه 96 مي فرمايد؛ اگر مردم شهرها ايمان مي آوردند و تقوا را پيشه خود مي ساختند درهاي خير و بركات را از زمين و آسمان بر روي آنان مي گشوديم.

همانطور كه قبلا گفته شد لفظ رقيب از اسماي حسناي خداوند است و كسي كه مراقب نفس خود باشد در واقع حافظ حيات ديني و ارزنده ترين نعمت معنوي است كه اين، نسبت به ساير نعمت هاي معنوي، چون ريشه است به درخت، پايه است براي ساختمان و عمود و ستون است براي خيمه.

مراقبت از نفس امري بسيار ضروري است؛ هم چنان كه روح به جسم، ديده به نور و موجودات جهان به خورشيد نياز دارند. بر اين اساس، بر اهل خرد لازم است كه براي رسيدن به كمال مطلوب و حيات طيب و نعمت بصيرت و معرفت حق و عدل، عاشقانه به مراقبت بپردازند، آن چنان كه هيچ فضيلتي از آنان فوت نشود و هيچ مكروهي از آنان صادر نگردد و راهي جز راه حق نپويند و در دلشان غير از عشق به حق چيزي راه ندهند.

مراقبت يعني حفظ آداب حضور كه بهترين وسيله نجات و پر سودترين آهنگ الهي در نواي جان است، كسي كه همواره به ياد حضور خداوند است و در حد توان خود، نظم و آداب حضور را به جاي مي آورد، بي ترديد قله سعادت تكامل روحي و انساني را فتح خواهد كرد.

به هر حال، مراقبت واقعي يعني حفظ مراتب بندگي و به كارگيري آداب حضور خداوند تعالي و ماموران و ناظران او. هر كه بتواند در مقام بندگي،آداب حضور و مراتب آن را به نحو صحيح انجام دهد، به پاداش بزرگي از سوي خداوند نايل مي شود كه از آن جمله، حلاوت ادب حضور است كه نصيب بسياري از عالمان پارسا گرديد و هيچ نعمتي در ارزش با آن برابري نمي كند.