به گزارش خبرنگار مهر، شرايط خاص آب و هوايى استان و موقعيت جغرافيايى و سابقه چندين هزار ساله مردم اين سرزمين در هنر و صنعت موجب شده است كه گيلان داراى صنايع دستى متنوع باشد.
هم اكنون صنايع دستى گيلان در رشته هايى مانند سبدبافى و حصيربافى، مرواربافى، بامبوبافى، سفالگرى، نمدمالى، دستباف هاى ابريشمى، نخى و پشمى، قالی بافى، چموش دوزى، چوبكارى محدود گشته است و صنايع دستى به عنوان كالايى تزئينى قلمداد می شود.
خانواده هاى روستايى در فصل هايى كه كار كشاورزى كمتر می شود به توليد صنايع دستى چون حصير بافى، بامبو بافى، قالى بافى و دستباف هاى ابريشمى، نخى و پشمى می پردازند و از اين راه صنايع دستى نقش مهمى در اقتصاد خانواده ايفا مى كنند.
برخى از مردم گيلان به شكل حرفه اى به توليد صنايع دستى مانند سفالگرى، حصير بافى، نمدمالى می پردازند و از اين راه كمك هاى شايانى به اقتصاد استان و جلوگيرى از بیكارى می كنند.
تنوع و زیبایی صنایع دستی گیلان در دنیا بی بدیل است
یک شهروند از انزلی به خبرنگار مهر در خصوص اینکه تنوع و زیبایی صنایع دستی گیلان در دنیا بی بدیل است، گفت: اکنون بازار و فروشگاه های صنایع دستی استان حتی کشور مملو از صنایع دستی چینی است و دراین آشفته بازار هنرمندان چیره دست صنایع دستی خانه نشین شده اند.
رحمان محمدی افزود: این کالاها پس از مدتی ظواهر خود را از دست می دهد در حالی که صنایع دستی داخلی با کیفیت تولید می شود و عمر طولانی نیز دارد.
وی از وضعیت کنونی صنایع دستی گلایه کرد و اظهارداشت: هم اکنون بازار پر از ساخته های بی کیفیت چینی است.
این شهروند گیلانی گفت: بسیاری از کارگاه های رشته های مختلف صنایع دستی به دلیل مشکلات مالی و نبود حمایت تعطیل و یا معرض تعطیلی قرار دارند.
وی ادامه داد: برای رفع مشکلات این قشر باید سه برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تدوین و به مرحله اجرا در آید.
دیگر شروند گیلانی از شهرستان فومن به مهر می گوید: برای مقابله با ورود صنایع دستی ساخت چین باید ابتدا فرهنگ سازی کرد.
روح الله عاشورزاده افزود: کالاهای چینی معمولا با ماشین آلات ساخته می شود بنابر این صنایع دستی نیست در حالی که صنایع دستی ایران با هویت و روح هنرمند تولید شده است که این ارزش خاصی دارد.
وی همچنین با بیان اینکه با برنامه ریزی و ارائه تسهیلات می توان جوانان بیکار را به این بخش جذب کرد، اظهارداشت: مهمترین دغدغه در این بخش بازاریابی و فروش محصولات در داخل و خارج از کشور است.
به باور این شهروند گیلانی برگزاری نمایشگاه یا بازارچه های محلی دائمی و همچنین معرفی گسترده صنایع دستی به مردم در جذب مشتری بسیار موثر است.
وی در ادامه رشد تولید، توسعه صادرات، کاهش عوارض اجتماعی و مهاجرت و همچنین ایجاد اشتغال را از جمله نقش های صنایع دستی دانست و یادآورشد: هنر زبان گویایی برای شناسایی فرهنگ و تمدن به جهانیان است.
یک فرش باف نیز به مهر می گوید: در حال حاضر قیمت نخ و دیگر مواد مورد نیاز برای قالیبافی بسیار بالا است و از طرفی قدرت خرید مردم پائین آمده است.
سوسن باستانی خواستار حمایت مسئولان از هنرمندان صنایع دستی و بوی‍ژه بافنده های روستایی شد و افزود: برپایی نمایشگاه ها علاوه بر معرفی صنایع دستی به فروش آثار و حمایت از هنرمندان هم موثر است.
در این ارتباط استاندار گیلان با اشاره به اينكه انديشه فرهنگي هنرمندان گيلان برجسته است، گفت: شیر زنان گیلانی در بخش صنایع دستی و فرش بافي استان فعالیت های خوبی دارند و همه باید از این کوشش ها براي ايجاد اشتغال درس بگیرند.
محمد علی نجفی تصريح كرد : توانمندی بالایی در بخش صنایع دستی و فرش بافي گيلان وجود دارد که باید با بهره گیری از این استعدادها برای شکوفایی و ایجاد اشتغال هرچه بیشتر در این بخش تلاش کرد چراكه آمار بالاي بيكاري استان در نتيجه غفلت از اين فعاليت ها بوده است.
لزوم حمایت جدی سیستم های بانکی از هنرمندان صنایع دستی گیلان
وی همچنين خواستار حمایت جدی سیستم های بانکی، بازاریابی، صنعت، گردشگری و کارو تعاون از هنرمندان شد و اظهارداشت: برطرف کردن مشکلات هنرمندان از جمله وظایف مسئولان به شمار می رود هنرمند بايد فقط به شكوفايي هنرش بيانديشد و دغدغه نداشته باشد.
استاندار گیلان با اشاره به اينكه واردات محصولات بي كيفيت يكي از دغدغه هاي هنرمندان است، گفت: در سال های گذشته واردات بی رویه به صنایع دستی آسيب وارد كرده است.
وی در ادامه از سازمان صنعت، معدن و تجارت، گمرك و ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري خواست ممنوعیت واردات صنایع دستی خارجی را در گیلان جدی بگیرند.
نجفی افزود: تلاش خواهیم کرد در تجارت چمدانی کالا که در منطقه آزاد انزلی راه اندازی خواهد شد نيز از ورود صنایع دستی خارجی پرهیز شود.
وی در ادامه از اختصاص غرفه اي براي هنرمندان فرش باف و صنايع دستي گيلان در نمايشگاه آستراخان خبر داد و اظهارداشت: حضور هنرمندان گيلاني در کشورهای اروپایی و عربی حاشیه خلیج فارس باید فراهم شود.
استاندار گیلان آموزش را از جمله نکات اساسی در توسعه هنر صنایع دستی دانست و خواستار اهتمام لازم تمامی مسئولان امر نسبت به این مهم شد.
صنایع دستی ایران و گیلان یکی از بی نظیرترین و شکیل ترین صنایع دستی دنیاست و تنوع و گوناگونی این رشته های هنری به قدری زیاد است که جای بسی شگفتی دارد.
بسته بندی محصولات صنایع دستی یکی از موارد مهمی است که نبودش آسیب های زیادی را بر پیکره هنر خواهد داشت. بسته بندی علاوه بر اینکه ویترینی مناسب برای هنر دست هنرمندان ارائه می دهد می تواند به صنعتی درآمدزا تبدیل شود.
بسته بندی زیبا و شکیل یک صنایع دستی چینی بی کیفیت و نامرغوب، تاثیر شگرفی برای فروش خواهد داشت چراکه مشتری خواهان هنر، به نخستین چیزی که نگاه می کند ظاهر شکیل یک اثر هنری است.
یک کارشناس صنایع دستی در این زمینه گفت: صنایع دستی اثر بسیار مثبت در رفع معضلات اجتماعی و بیکاری جامعه دارد.
محمد یوسفی صنایع دستی را شناسنامه اقوام و ملل مختلف دانست و افزود: این هنرهای دستی و سنتی باید با برنامه ریزی صحیح حفظ و صیانت شود.
وی اظهارداشت: با توجه به شرایط خاص گیلان تفکر جایگزینی صنایع کوچک و غیرآلاینده و ترویج و توسعه صنایع دستی در استان خدمت بزرگی به طبیعت و اشتغال جامعه خواهد شد.
این کارشناس صنایع دستی گفت: صنایع دستی عامل جذب استعدادها و قابلیت های هنری جوانان و نوجوانان است بنابراین با توجه به ذوق و علاقه این قشر مهم جامعه سرمایه گذاری و بسترسازی در زمینه صنایع دستی ضروری است.
صنایع دستی اثر بسیار مثبت در رفع معضلات اجتماعی و بیکاری جامعه دارد
وی افزود: ترویج و توسعه صنایع دستی بعنوان یک مزیت نسبی تولیدی، اقتصادی و فرهنگی دراولویت کاری فرهنگی و صنعتی استان قرارگرفته و از تمامی رسانه ها به ویژه صدا و سیما بعنوان مهمترین رسانه جمعی استان به بهترین وجه برای این مهم استفاده شود.
یوسفی اظهارداشت: وجود بازارچه صنایع دستی حداقل در مرکز استان می تواند گامی مهمی باشدبرای محل ارائه تولید صنعتگران این رشته ها و نیز مراجعه خریداران از جمله مسافران داخلی و خارجی از معبراستان به همین دلیل بسترسازی لازم باید در بهترین مکان مرکزاستان صورت گیرد.
وی همچنین بر لزوم تنویر افکار عمومی به منظور ترغیب سرمایه گذاری در زمینه صنایع دستی تاکید کرد و گفت: تبلیغات و برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی مرتبط با تمامی رشته های صنایع در جذب استعداد های هنری علاقمند با این رشته ها موثر خواهد بود.
کارشناس صنایع دستی گفت: ایجاد نمایشگاه دائمی آثار صنایع دستی برتر استان به شکلی که بتوان بصورت سنواتی آثار صنایع دستی معاصر را خریداری و در نمایشگاه مزبور در معرض دید علاقمندان قرار داد، ضرورتی انکار ناپذیر است.
وی افزود: ایجاد بانک اطلاعات جامع صنایع دستی استان اعم از تولید کننده، صادر کننده، دریافت کنندگان تسهیلات، بازار مصرف، بازار مواد اولیه، نمایشگاه های فصلی، دائمی و موردی، داخلی و خارجی، آموزشگاه ها اعم از خصوصی و دولتی و آثار برتر صنایع دستی استان امری ضروری است.
بدون شک صنایع دستی با ویژگی هایی چون کاربر بودن وارزش افزوده بسیار بالا، تامین مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی، نیاز به سرمایه اندک، برخورداری از ابزار کار ساده و بازار ساده فروش محصولات باعث افزایش تولید ناخالص ملی، افزایش درآمد سرانه، توسعه صادرات، کسب درآمد ارزی، تامین تعادل اجتماعی، تامین اشتغال و تعادل بخشی بازار کار و جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها، ایجاد درآمد مکمل برای خانوار، توسعه توریسم و مبادلات فرهنگی و افزایش سطح مشارکت اقتصادی زنان می شود.
با توجه به اینکه بیکاری و اشتغال همواره مهمترین دغدغه در گیلان بوده است، جذب نیروی کار از سوی بخش صنایع دستی علاوه بر تعادل بخشیدن به سایر بخش ها، تاثیرقابل توجهی بر اشتغالزایی غیرمستقیم دارد.
بنابراین نظر به پتانسیل بالای استان در زمینه هنرهای صناعی توجه به این بخش و رفع موانع و مشکلات موجود می تواند باعث رشد و شکوفایی اقتصادی پایدار در گیلان شود.
بیکاری و اشتغال همواره مهمترین دغدغه در گیلان
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیز با بیان اینکه 17 هزار هنرمند در 90 رشته صنایع دستی در گیلان فعالیت دارند، گفت: در حال حاضر هفت هزار نفر ازاین هنرمندان تحت پوشش بیمه هنرمندان هستند.
رضا علیزاده حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی و حمایت های اعتباری به هنرمندان را از جمله مشکلات در این بخش عنوان کرد.
وی اظهارداشت: صنایع دستی به عنوان شاخص ترین هنر کاربردی ایران و یکی از سه قطب برتر صنایع دستی جهان، ریشه های عمیق و استوار در فرهنگ غنی و بارور مردمان این مرز و بوم دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان گفت: به طور کلی نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور شامل کمک به توسعه اقتصادی، ایجاد شغل، سرمایه گذاری اندک و بهره وری بالا است.
وی افزود: صنایع دستی گیلان بسیار متنوع هستند که مشهورترین این صنایع شامل صنایع چوبی، تزئینی و دکوراسیون، جاجیم ، قلابدوزی، چاروق ( کفش )، گلیم بافی، نازک کاری و خراطی چوب، تولیدات دستبافت پشمی، قالیبافی، مینیاتور و معرق، چاروق ( چموش )، سفال و سرامیک، قلابدوزی، مروار بافی، عروسک کاموایی، بامو بافی، تکه دوزی، چادر شب بافی، حصیر بافی، شالبافی، نمدبافی، مجسمه سازی، گلسازی و مکرومه بافی است.
" سبدبافی و حصیربافی " این هنر از صنایع دستی و خانگی بسیار رایج در گیلان است و تولید انواع سبدها و حصیرها در اکثر نقاط این استان رواج دارد. مواد اولیه این رشته از نی و سوف است که به طور خودرو در باتلاق‌ها می‌رویند.
تولیدکنندگان در فصل غیر کشاورزی به تولید این محصولات اعم از حصیر، زیرانداز، کلاه، ساک و غیره اشتغال دارند. رشت، خمام، بندر انزلی، گلشن، اطراف لنگرود، رودسر، غازیان و جفرود از مراکز مهم تولید محصولات این رشته هستند.
" مروار بافی " مروار بافی عبارت از بافت اشیای مختلف نظیر سبد، کیف، ظرف میوه‌خوری و غیره با ساقه های تازه گیاهان و چوب نازک درختان است. در واقع مروار یک نوع چوب ترکه ای است که در منطقه سولقان در اطراف تهران کاشته می‌شود. مهمترین مراکز مروار بافی روستاهای صیقلان و جمعه بازار از توابع صومعه سرا و محصولاتی که به این روش تولید می شوند از نظر شکل و ظاهر به محصولات بامبوبافی بسیار شبیه هستند.
" گلیم و جاجیم " در آستارا و تالش بیشتر معمول است. " سفال و سرامیک سازی " این صنعت در مناطقی همچون آستارا، سیاهکل، لنگرود و رودسر بیشتر معمول است و تولیدات این صنعت شامل ظروف مختلف و سفال سقف است. به دلیل رطوبت هوا و بارندگی‌های دائمی از گذشته های دور سفال سقف برای پوشش ساختمان ها استفاده می‌شد.
" بامبو بافی " بامبو ( نی خیزران ) به صورت خودرو در مناطق باتلاقی و مرداب‌ها می روید. شروع کار بامبو بافی همزمان با متداول شدن کشت چای در گیلان آغاز و رواج یافته است. بیشترین مراکز آن در لاهیجان (به ویژه لیالستان) است. تولیدات این صنعت از تنوع زیادی برخوردار است و شامل شکلات خوری، میوه خوری، جای نان، لوستر و غیره است.
" نمدمالی " این هنر بیشتر در اطراف رودبار و قاسم‌آباد شهرستان رودسر معمول است. ماده اولیه مورد نیاز برای تهیه نمد به طور معمول ضایعات پشم و کرک قالی است ولی از آنجا که تولید نمد بنا بر سفارش متقاضی به نمدمال صورت می‌گیرد از پشم‌های مرغوب نیز در این هنر استفاده می شود. استفاده از نمد به عنوان زیرانداز و یکی از تن پوش های سنتی ایران سابقه طولانی دارد ولی مصرف عمده آن به عنوان زیرانداز است.
" چارق‌دوزی " این صنعت در اطراف فومن به ویژه در ماسوله به صورت تولید کفش چرمی (چموش) به اندازه های مختلف رواج دارد و مواد اولیه این صنعت چرم است. تولیدات این صنعت در سال های اخیر جنبه مصرفی خود را از دست داده و بیشتر حالت تزئینی به خود گرفته است.
رشتی دوزی تجلی ذوق گیلانی و ایرانی
" جوراب بافی " این هنر بیشتر در مناطق کوهستانی به ویژه در ماسوله رواج دارد. " نازک‌کاری چوب یا خرّاطی " این صنعت ضمن اینکه در بیشتر شهرهای استان گیلان معمول است اما در شهر رشت از موقعیت و فعالیت بیشتری برخوردار است. تولیدات این هنر متنوع و شامل انواع ظروف، عصا و اشیای تزئینی است.
" چادرشب بافی " چادر بافی عبارتست از بافت پارچه در اندازه های 2×2 متر که بیشتر در قاسم‌آباد شهرستان رودسر رواج دارد.
" منبت کاری " منبت‌کاری از جمله صنایع دستی ظریف ایران است و هنری مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب بر اساس نقشه ای دقیق است. در استان گیلان به دلیل وجود جنگل و درخت، چوب های زیادی در دسترس است و صنعتگران این خطّه به ایجاد آثار بسیار زیبایی می‌پردازند. این هنر در ایران از قدمت بالایی برخوردار است.
" معرق روی چوب " این هنر در شهر رشت و به صورت خصوصی رواج دارد.
" نقاشی روی کدو " در لیالستان از توابع لاهیجان نوعی کدو کشت می شود که به کدوی قلیایی معروف است و در شرایط خاص پرورش می یابد. نخست کدوی نارس را درون قالبی چوبی که جداره آن به شکل‌های زیبا و متفاوت مشبَّک است، قرار می‌دهند و دهانه آن را می‌بندند به طوری که فقط ساقه کدو از دهانه قالب بیرون باشد.کدو که به تدریج رشد می‌کند شکل قالب چوبی را به خود می گیرد و از داخل روزنه های قالب مشبک به بیرون نفوذ می‌کنند.
پس از رسیدن کامل کدو آن را از ساقه جدا کرده و با احتیاط قالب را باز می‌کنند و سپس آن را نقاشی کرده و برای آن که رنگ آن قهوه‌ای تیره شود، آن را درون ظرف بزرگی با پوست انار و زاج سیاه می‌جوشانند و سپس قسمت‌هایی از پوست کدو را که باقی مانده است می تراشند و در نتیجه نقش و نگار روی آن ظاهر می‌شود. این کدو پس از رسیدن خود به خود توخالی می شود. از این محصول بیشتر برای قلیان، پایه آباژور و غیره استفاده می کنند.
" رَشتی دوزی " قلاب دوزی که هم اکنون در بسیاری از نقاط کشور رایج است و عده زیادی از زنان و دختران خانه‌دار به آن می‌پردازند، در شهرستان رشت از ویژگی و ارزش بیشتری برخوردار است و به همین اعتبار نیز در بین سایر قلاب دوزی ها با عنوان رشتی دوزی معروف است.
از دیگر صنایع دستی استان گیلان می توان به تولید نوعی صندوق های مخصوص به نام بولاکی، مرواربافی، تولید عروسک های کاموایی، چهل تکه دوزی و شال بافی اشاره کرد.
به گزارش خبرنگار مهر، در صنایع دستی گیلان تصویر یک زندگی با شوق و زیبایی نهفته است بنابراین با برنامه ریزی صحیح باید این هنر غنی را تبیین و به تمام جهانیان عرضه کرد.
نظر شما