به گزارش خبرگزاری مهر، اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان اول و دوم دی ماه در ایران برگزار خواهد شد. این اجلاس در شهرهای تهران و تبریز برگزار و در پایان، یادداشت تفاهم همکاری امضا می‌شود که با حضور یک هیأت صد نفره اقتصادی از جمهوری آذربایجان که روز دوشنبه به تهران سفر می‌کنند، خواهد بود.
همچنین در حاشیه این اجلاس نشست بازرگانان دو کشور به ابتکار اتاق بازرگانی ایران در تهران و تبریز برگزار خواهد شد که می‌تواند زمینه مطلوبی برای گسترش هر چه بیشتر روابط اقتصادی بین دو کشور ایجاد کند. شاهین مصطفی اف وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان و محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران ریاست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را بر عهده دارند که در این راستا برای گسترش روابط تلاش می‌کنند.
روابط تهران و باکو معمولاً با فراز و نشیب همراه بوده، ولی خوشبختانه امروز روابط دو کشور مسیر مثبتی را طی می‌کند. اشتراکات فراوان دو کشور، تهدیدها را تبدیل به فرصت کرده و در واقع می‌توان گفت که هیچ دو کشوری مانند ایران و آذربایجان با این حجم از اشتراکات نیستند که در حوزه‌های فرهنگی، تاریخی، مذهبی، دینی و زبانی قابل ارزیابی و بهره برداری است.
در این روند سیاست دولت یازدهم نیز که مبتنی بر تاکید بر تحکیم و توسعه روابط با همسایگان بود، موثر واقع شده و در سطوح رسمی، به سرعت از دوران اعتمادسازی عبور کرده و به دنبال بهسازی روابط هستیم.
طی ۲ سال گذشته چهار بار روسای جمهور دو کشور در تهران، باکو، داووس و آستاراخان با یکدیگر دیدار داشته و بیش از ۴۰ هیأت عالیرتبه مبادله شده‌اند و بیش از ۲۰ سند همکاری به امضا رسیده و کمیسیون مشترک دو کشور بعد از سال‌ها رکود فعال شده است که این موارد نشانگر افزایش تدریجی روابط دو کشور به نسبت چند سال گذشته است.
امن‌تر شدن مرزها و سفر مقامات نظامی و امنیتی دو کشور به تهران و باکو نیز نشانگر گسترش مناسبابت امنیتی دو کشور است.
همچنین در بعد دینی روابط نیز باید گفت که شیخ‌الاسلام الله شکور پاشازاده عالی‌ترین مقام مذهبی آذربایجان ۲ بار به ایران سفر کرده و دیدارهای مهمی با مقام معظم رهبری داشت و برای نخستین بار نیز ماه گذشته آیت‌الله نوری همدانی به عنوان مرجع عظام تقلید شیعه به باکو سفر کرد.
در حال حاضر و پس از مرحله اعتمادسازی و تاکید بر مشترکات، یکی از مسائلی که باعث بهبود روابط شده این است که طرفین نگاه تهدید محورانه خود به دیگری را به نگاه فرصت محورانه تبدیل کردند.
امروز در سیاست خارجی ایران، بنا بر این است که به کشورهای همسایه مخصوصاً کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نگاه فرصت‌محورانه داشته باشیم، یعنی تعامل سازنده با کشورها را فرصتی بدانیم که می‌تواند ظرفیت‌های ما را در سیاست خارجی بالا ببرد. این نگاه در حال حاضر به دلیل تقویت تعاملات دوستانه، در دولتمردان آذربایجان نیز ایجاد شده و آنان نیز به ایران به عنوان یک فرصت برای تامین منافع ملی خود نگاه می‌کنند.
همچنین محور قرار دادن دیپلماسی برد - برد نیز در تنظیم و تحکیم مناسبات ما موثر بوده و اراده لازم برای به کارگیری دیپلماسی برد - برد موجب پایداری و ثبات در مناسبات فیمابین شده است.
تجارت، ترانزیت و انرژی سه حوزه مهمی هستند که دو کشور می‌توانند همکاری خود را در آنها توسعه دهند.
در حوزه ترانزیت، جمهوری آذربایجان چهار مرز فعال با ایران دارد و نزدیک‌ترین راه این کشور به اروپا، آسیا و خلیج فارس و از طریق آن به آفریقا است. یعنی مسیر ایران هم اقتصادی، هم امن و هم نزدیک است. به همین دلیل در حوزه ترانزیت، مشارکت و سرمایه‌گذاری دو کشور برای ساخت مسیرهای ترانزیتی به نفع دو کشور می‌باشد.
در حوزه تجارت در حال حاضر به صورت رسمی بیش از ۵۰۰ میلیون یورو ارتباط تجاری بین دو کشور برقرار است که موازنه هم به نفع ایران می‌باشد و اهمیت این رابطه این است که رابطه تجاری غیرنفتی است.
امروز کشورهای تولید کنندۀ نفت و گاز به دنبال متنوع سازی اقتصاد و کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی هستند و ایران و جمهوری آذربایجان نیز با این هدف و نظر به موقعیت جغرافیایی خود، تبدیل شدن به بازیگران فعال در عرصه حمل و نقل منطقه را هدف قرار داده‌اند.
در حال حاضر ایران و آذربایجان می‌بایست قبل از آغاز مرحلۀ دیگری از بحران اقتصادی جهان، در پروژه‌های حمل و نقلی بزرگ، سرمایه گذاری کرده و در یک وضعیت مطلوب به عنوان قطب حمل و نقل برای کشورهای منطقه، ایفای نقش کنند. اراده سیاسی دو کشور برای توسعه روابط و روند مثبتی که مناسبات فیمابین طی می‌کند، مزیت مهمی است که امکانات زیادی را برای ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد می‌کند تا اهداف مشترک اقتصادی خود در حوزه تزانزیت را دنبال کنند.
جمهوری آذربایجان با ۷ میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت و ۱/۳۷ تریلیون مترمکعب گاز، بازیگری فعال در عرصه انرژی محسوب می‌شود.
جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و مشارکت شرکت‌های نفتی در طرح‌های اکتشاف منابع نفتی و خطوط لوله انتقال انرژی، هدف اول باکو است و این کشور در دو دهه گذشته، یکی از صادر کنندگان اصلی گاز به اتحادیه اروپا بوده، لذا تداوم صادرات برای کسب درآمد، هدف دیگر آذربایجان است.
جمهوری آذربایجان و برخی از کشورهای اروپایی علاقمندند که ایران پس از تحریم‌های اقتصادی به طرح‌های «تاپ» و «تاناپ» ملحق شود. همکاری زمینه انتقال گاز برای ایران به عنوان دومین کشور دارنده ذخایر گازی قابل توجه است و بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان چند طرح از جمله مشارکت در تاناپ مورد مذاکره قرار گرفته است.
در سفر اخیر شاهین مصطفی یف وزیر اقتصاد و صنعت و رئیس آذربایجانی کمیسیون مشترک اقتصادی، به تهران نیز طرح‌های مشترک بین دو کشور در زمینه نفت و گاز مورد مذاکره قرار گرفت.
وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان در این سفر، طرف ایرانی را برای الحاق به طرح‌های «تاپ» و «تاناپ» دعوت کرد. در حال حاضر این پیشنهاد از سوی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد و گفته می‌شود که تهران به این پیشنهاد دید مثبتی دارد. البته تصمیم نهایی را سیاستگذاران وزارت نفت خواهند گرفت.
براساس این گزارش، ایران سالانه حدود ۲۵۰ میلیون دلار از سوآپ گاز آذربایجان به نخجوان و ۲۵۰ میلیون دلار از سرمایه‌گذاری در حوزه نفتی «شاه دنیز» در دریای خزر درآمد دارد و مجموعاً بیش از یک میلیارد دلار حجم مبادلات اقتصادی است. سالانه یک میلیون آذری به ایران سفر می‌کنند که اگر هر کدام حداقل ۵۰۰ دلار هزینه کنند، رقم قابل توجهی می‌شود.
همچنین یادداشت تفاهم اتصال راه آهن جمهوری آذربایجان به ایران، در نشست آستارا - رشت، امضا شد که در نتیجه آن، پروژه اتصال راه آهن جمهوری آذربایجان به ایران، آغاز شده و مسیر کریدور شمال - جنوب یا همان راه ابریشم احیا می‌شود. این سند با حضور محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران و شاهین مصطفی اف وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان پس از دو روز مذاکره فشرده توسط رئیس شرکت راه آهن جمهوری آذربایجان و مدیرعامل شرکت راه آهن ایران به امضا رسید.
جمهوری آذربایجان می‌تواند دروازه ایران برای ارتباط با منطقه قفقاز باشد و خود نیز می‌تواند از طریق ایران به خلیج فارس و دریای عمان در ارتباط با سایر مناطق دنیا قرار گیرد، لذا ضروری است برای استفاده از این ظرفیت، همکاری‌های خود را تقویت کنیم.
ایران پل اتصال روسیه و قفقاز به آبهای آزاد در خلیج فارس و دریای عمان است و مسیر ایران، امن‌ترین، نزدیک ترین و اقتصادی‌ترین مسیر حمل و نقل برای کشورهای پیرامونی می‌باشد. راه اندازی راه آهن آستارا - رشت و حمل کالا از خلیج فارس و دریای عمان با ایجاد تعرفه‌های مناسب، آسان سازی رویه برای اخذ روادید ترانزیت و سرعت بخشیدن به انتقال بار، به آذربایجان کمک خواهد کرد تا به طور واقعی به یک بازیگر فعال در عرصه حمل و نقل تبدیل شده و به هدف خود برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفت و گاز نزدیک شود.
آذربایجان که در چهار راه اروپا و آسیا قرار گرفته، می‌تواند به واسطۀ راه آهن رشت آستارا، زمینۀ انتقال کالا و مسافر از آسیا به اروپا و بالعکس را فراهم کرده و از طریق راه آهن، ایران را به روسیه متصل کند.
روابط دو کشور در بخش فرهنگی نیز رو به گسترش است. در سال جاری در تهران هفته فرهنگی جمهوری آذربایجان برگزار خواهد شد. ارتباطات بین پارلمان‌های دو کشور نیز از سطح خوبی برخوردار است و انتظار می‌رود اعضای گروه دوستی جمهوری آذربایجان و ایران به تهران سفر کنند.
در مجامع بین‌المللی ایران و جمهوری آذربایجان از مواضع یکدیگر حمایت می‌کنند و کشورهای ما در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای همکاری خوبی دارند.
در مجموع می‌توان گفت که رویکرد باکو به توافق هسته‌ای مثبت بوده است. چند روز بعد از توافق برجام، شاهین مصطفی‌اف، وزیر اقتصاد و صنعت آذربایجان با پیام کتبی الهام علی‌اف به ایران سفر کرد. در واقع بعد از هیأت بزرگ آلمانی، هیأت جمهوری آذربایجان دومین هیأت اقتصادی در سطح جهان و نخستین هیأت اقتصادی در بین کشورهای همسایه بود که به ایران سفر می‌کرد.
شرکت‌های متعددی از سراسر دنیا خواهان سرمایه‌گذاری در ایران هستند، اما بدیهی است همسایگان و از جمله جمهوری آذربایجان در این زمینه اولویت دارند. ایران همچنین برای افزایش سوآپ گاز جمهوری آذربایجان به نخجوان آمادگی خود را اعلام کرده است.
برنامه کاری طراحی شده برای آینده روابط ایران با جمهوری آذربایجان یک برنامه پیشرفته و دارای اولویت است و می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی را برای توسعه روابط دو کشور ایجاد کند. البته برای رسیدن به نقطه مطلوب نیاز به کار و تلاش بیشتر است.
نظر شما