خبرگزاری مهر، گروه استانها – زهرا بهرامی: طرح های انتقال آب در کشور همواره از پروژه هایی است که با حرف و حدیث های فراوانی رو به رو است تا جایی که به مناقشه دو طرف مبداء و مقصد طرح ها و اختلافات بین سازمانی و وزارت خانه ای تبدیل می شود.
یکی از طرح هایی که مدت ها است به چالش بین دو استان گلستان و سمنان تبدیل شده، انتقال آب سرچشمه های زرین گل به شهرستان شاهرود است. طرحی که حدود ۱۷ سال پیش کلید خورد ولی اکنون در حالی رو به پایان است که به گفته مسئولان هم از نظر قانونی و مجوزها و هم از نظر امنیت اجتماعی دارای نقاط ضعف بسیاری زیادی است و به گفته برخی مسئولان حتی تخلفات گسترده در آن صورت گرفته است.
این طرح اکنون علاوه بر اعتراضات سازمانی، اعتراضات مردمی را هم به همراه داشته تا جایی که انجمنی مردمی برای همین منظور تشکیل شده است که پیگیر معضلات و مشکلات این طرح است. انجمن که با پیگیری های خود تا کنون زمینه ساز چندین بار بازدیدهای مختلف مسئولان از این منطقه بوده تا تخلفات را آشکار کند.
آخرین بازدید به همراه هیئتی متشکل از دادستان، فرماندار و مدیران آب، محیط‌زیست و جهاد کشاورزی، منابع طبیعی شهرستان علی‌آبادکتول و نماینده استاندار و برخی از اعضای شورا و بخشداران منطقه کتول و فندرسک و اعضای ستاد مردمی بازگشت سرچشمه‌های زرین گل و اصحاب رسانه بازدید از ارتفاعات دهنه زرین گل در علی‌آبادکتول انجام شد.
بازدیدی که با توقف در دکل قاسم خان درجایی که خط رأس و خط القهر دو استان سمنان و گلستان کاملاً مشخص است و دکل «قطری» و «امامزاده» که حوضه آبریز قطری را به‌وضوح قابل‌مشاهده است.
در حال حاضر مرز دو استان گلستان و سمنان در دکل قطری از خط رأس به خط القهر تبدیل می‌شود که این امر باعث انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل به شاهرود قانونی تصور شود. درواقع برای انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل در حوضه آبریز قطری در گلستان خط القهر و در بقیه مسیر خط رأس ملاک مرزهای دو استان تلقی شده است. در توضیح شفافتر باید اعلام کرد آب از حوزه گلستان وارد حوزه سمنان می شود و سپس به شاهرود منتقل می شود و این مشکل به دلیل مشخص نبودن مرز بین دو استان از نظر سیاسی ایجاد شده است.
در این بازدید احمد تجری فرماندار علی آبادکتول، با اعلام صریح مخالفت با انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل به سمنان تنها راه چاره و نجات شهرستان از خشک‌سالی را بازگشت سرچشمه‌ها دانست و خواستار تعیین مرزهای سیاسی دو استان سمنان و گلستان شد. موضوعی که به اعتقاد ولی از دولت دهم مسکوت مانده است.
توقفگاه بعدی منطقه بلند «آرام» و «تیغ رعنا» بود. منطقه‌ای در قربان تالار، لته گز، سرخه هلم یک و دو که در طول مسیر حدود ۱۰۰ مخزن بتنی کنترل آب در آن تعبیه‌شده بود و مسیر خطوط انتقال لوله‌ها را نشان می‌داد.
از منطقه بلند آرام اگر مسیر را در سمت چپ جاده دنبال می‌کردیم جاده‌ای به چشم می‌خورد که اهالی بومی منطقه می‌گفتند در یک سال گذشته درختان بسیاری در این مسیر قطع‌شده و جاده این به عرض ۴ متر و به طول حدود ۵ کیلومتر ایجادشده است.
شواهد گویای متوقف نبودن اجرای پروژه انتقال است
بعد از حدود یک ساعت طی مسیر و دور زدن کوه البرز توقفگاه بعدی دره «مرده‌شور» و منطقه «رشیدان» در جوار آن بود که بیش از ۳۶ حلقه چاه حفرشده و به‌صورت قنات آب چاه‌ها به هم متصل شده بود.
دربازید مهرماه سال گذشته که تازه دستور توقف پروژه در سوی دادستان وقت شهرستان علی‌آباد صادرشده بود، خبری از بتون کاری اطراف چاه‌ها نبود. تازه بودن دیواره چین‌های اطراف چاه‌ها و خاک‌های اطراف آن نشان‌دهنده آن بود که نه‌تنها پروژه متوقف نشده بلکه بخشی از آب سرچشمه‌های زرین گل در حال انتقال به سمنان و شاهرود است.
در این نقطه بود که دادستان علی‌آبادکتول، مدیر منابع آب شهرستان را مورد خطاب قرارداد و پرسید آیا انتقال آب از سرچشمه‌های زرین گل با توجه به حجم آب موجود تهدیدی برای منطقه محسوب می‌شود؟
هرچند سید علی حسینی، مدیر منابع آب اصرار داشت که وظیفه آب منطقه‌ای آب‌رسانی به تمام آحاد مردم است و سمنان و گلستان برای ما فرقی نمی‌کند اما یک‌بار دیگر جمشیدی سؤال خود را تکرار کرد که آیا حجم آب چشمه‌ها جوابگوی انتقال ۲.۵ میلیون مترمکعب آب به سمنان است و مدیر منابع آب شهرستان در پاسخ به سؤال دادستان گفت: آخرین ارزیابی انجام‌شده در دره مرده‌شور که البته اطلاعات آن محرمانه بود ۴۰ لیتر بر ثانیه را نشان می‌دهد درحالی‌که ما برای انتقال ۲.۵ میلیون مترمکعب باید ۸۰ لیتر آب بر ثانیه را انتقال دهیم.
سید علی حسینی افزود: خط رأس حوضه آبریز هر منطقه را مشخص می‌کند و سرچشمه‌های زرین گل که هم‌اکنون موردبحث است کاملاً در حوضه آبریز استان گلستان قرار دارد و ازنظر ما دبی آب سرچشمه‌ها جوابگوی انتقال ۲.۵ میلیون مترمکعب آب در سال به سمنان نیست.
سرچشمه‌های زرین گل که هم‌اکنون موردبحث است کاملاً در حوضه آبریز استان گلستان قرار دارد و ازنظر ما دبی آب سرچشمه‌ها جوابگوی انتقال ۲.۵ میلیون مترمکعب آب در سال به سمنان نیست
به گفته وی هرچند سازه‌های فنی در بازنگری طرح دیده‌شده اما با توجه به اینکه سرچشمه‌های زرین گل تأمین‌کننده منابع سفره‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی منطقه است انتقال همه حجم آب سرچشمه‌ها به سمنان بر محیط‌زیست، کشاورزی و همچنین چشمه شور و غلظت آن در استان گلستان تأثیرگذار بوده و تهدیدی برای خشک‌سالی علی‌آبادکتول محسوب می‌شود.
مسیر رفته را بازمی‌گردیم دوباره به منطقه بلند آرام می‌رسیم جایی که مخازن انتقال آب به سمت چشمه شور در مسیر قربان تالار، لته گز و سرخه هلم یک و دو درنهایت به چشمه شور می‌رسد.
تخریب جنگل‌های هیرکانی در منطقه پونه آرام
منطقه پونه آرام دقیقا همان نقطه‌ای است که نه‌تنها مسئولان و مدیران بلکه خود طبیعت نشان می‌دهد اینجا حوضه آبریز گلستان است. شیارهای خشک‌شده مسیر حرکت آب به پایین‌دست، رانش زمین، ریزش خاک، تخریب جنگل هیرکانی در دل جنگل‌های پونه آرام و محدوده رویش درختان سرخداری به‌وضوح قابل‌مشاهده است.
در طول مسیر ریشه بسیاری از درختان بلوط و سرخدار که در دل جنگل هیرکانی از خاک بیرون زده بود ولوله‌های قطور فلزی حدود ۴۰ اینچ دیده می‌شد.
کمی بعد از دره قربان تالار جایی که از سمت قربان تالار به سمت دره تیغ رعنا در حال حرکت بودیم خودروها متوقف می‌شوند گویا ازاینجا به بعد امکان رفتن با خودرو وجود ندارد.
پیاده شدن از خودروها حجم تخریب را به‌صورت شفاف پیش روی رهگذران قرار می‌دهد. چند قدمی که جلوتر می‌رویم جابجایی خاک تازه، بیل و کلنگ و فرغون‌های رهاشده در مسیر نشان‌دهنده حضور و ادامه پروژه است.
عده‌ای فعالیت‌های اخیر صورت گرفته را مفید فایده برای طبیعت می‌دانند و معتقدند عملیات تثبیت خاک و دیواره سازی برای جلوگیری از ریزش و رانش بیشتر در حال انجام است اما عده‌ای این عملیات را بهانه‌ای برای انجام ادامه پروژه می‌دانند.
سازمان جنگل‌ها پیگیر تخلفات است
در همین نقطه پرسش و پاسخ‌های خبرنگاران و اصحاب رسانه معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان را وادار به پاسخگویی می‌کند، موسوی درحالی‌که معتقد است جنگل ابر و این منطقه در حوزه مدیریت منابع طبیعی گلستان نیست می گوید که قانونا منابع طبیعی گلستان در این موضوع وظیفه مند نیست اما دغدغه آن راداریم.
سید هاشم موسوی نژاد بابیان اینکه قرار بود ۳۰۰ متر این پروژه در جنگل انجام شود، می‌گوید: سازمان جنگل‌ها به‌شرط حداقل تخریب، بدون قطع درخت و به‌صورت دستی مجوز انتقال آب از سرچشمه‌های قطری را صادر کرده است اما هم‌اکنون این پروژه سه تخلف تخریب جنگل، قطع درخت و انجام مکانیزه پروژه را در پرونده خود دارد و سازمان جنگل‌ها پیگیر این تخلفات است.
محیط‌زیست کوتاه نمی‌آید
در مسیر رمضان علی رستاقی، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان هم می‌گوید: محیط‌زیست هم شاکی اجرای این پروژه است سال گذشته شکایت خود را تقدیم دستگاه قضا کرده و کوتاه نمی‌آید و شکایتش را پس نمی‌گیرد.
رستاقی خطاب به دادستان می‌گوید: نگران روزی هستیم که از ما بگویند حق آبِ محیط‌زیست، حیات‌وحش، طبیعت و مردم چقدر است، میزان آب موردنیاز را بگیر و کنار برو؛ خشک‌سالی در این منطقه نه‌تنها دور از انتظار نیست بلکه در آینده‌ای نزدیک رخ می‌دهد.
وی تأکید می‌کند: این پروژه مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی ندارد و نگران نظرات غیر کارشناسی در ادامه پروژه هستیم.
تخلف کاملاً مشهود است دستور توقف پروژه را صادر می‌کنیم
به انتهای مسیر تخریب جنگل می‌رسیم در بازدید سال گذشته خبری از ایجاد حوضچه در چشمه شور نبود اما حالا دور حوضچه به سنگ و بتن چیده شده و اعضای ستاد مردمی بازگشت سرچشمه‌ها معتقدند این حوضچه زمینه استقرار شبانه شکارچیان غیرمجاز در منطقه را فراهم کرده است. دادستان علی‌آبادکتول که صبورانه در طی مسیر به تمام صحبت‌های مدیران و اعضای ستاد مردمی گوش‌داده بود، به اصحاب رسانه می‌گوید: بازدید امروز به‌منظور مشخص شدن موضوع تخلفات انجام شد و تخلف در پروژه انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل به شاهرود کاملاً مشهود است.
مشاهدات حکایت از تخلف دارد و دستور توقف پروژه هم به گفته مسئولان صادر می‌شود؛ ایجاد حوضچه، قطع درختان و تخریب جنگل، راه‌سازی در جنگل گه مستلزم داشتن مجوز است، از مواردی است که تخلف بوده و کاملاً مشهود است.
نظر شما