خبرگزاری مهر – گروه استانها: این روزها دیدن صحنه‌های یخبندان و برف زمستانی که روی زمین بنشیند و رفت‌وآمد عابران و خودروها را با سختی مواجه کند به خاطره‌ای در همدان تبدیل‌شده و خبری از سرمای استخوان سوز با بارش برف سنگین که گاهی موجب تعطیلی مدارس می‌شد، نیست تا جایی که همدان در اولین روز زمستان ۹۶ دمای هوای ۱۶ درجه بالای صفر را تجربه کرد و حداقل دمای هوا نیز در یکم دی‌ماه یک درجه بالای صفر بود.
این روزها پالتوهای ضخیم، کلاه، دستکش و شال‌گردن هنوز در کمدها جا خوش کرده‌اند و چشم‌ها در انتظار بارش برفی سنگین است تا شاید حال و هوای زمستان‌های واقعی همدان را دوباره لمس کنند.
کاهش بارندگی‌ها در پاییز و زمستان امسال
کاهش بارندگی‌ها در پاییز و زمستان امسال این نگرانی را در مسئولان و مردم به وجود آورده که مبادا این وضعیت، تابستانی گرم همراه با خشک‌سالی و بحران کم‌آبی را برای استان همدان رقم بزند چراکه باوجود گذشتن از نیمه دی‌ماه هنوز این مهمان سپید رنگ، هوای باریدن ندارد و خیلی‌ها با حسرت فراوان چشم‌انتظار بارش برف باشند.
بارش برف در زمستان ازآنجا بسیار حائز اهمیت است که در طول سال با آب شدن برف‌ها، آب رودخانه‌ها تأمین می‌شود و نباریدن برف و باران در فصل زمستان، شاید مایه نگرانی جدی شهروندان به‌ویژه کشاورزان منطقه باشد.
آمارهای منتشرشده از سوی مرکز ملی خشک‌سالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی نشان می‌دهد، در پاییز امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته در کل کشور درمجموع ۲۸.۱ درصد و نسبت به مدت مشابه در بلندمدت ۵۵.۵ درصد کاهش بارش داشته‌ایم.
کاهش نزولات جوی و افت آب‌های زیرزمینی باعث شده استان همدان شرایط مناسبی نداشته باشد و حتی ذخیره اصلی‌ترین سد آبی آن نیز به‌قدری کاهش‌یافته که نگرانی ایجاد کرده است.
بارش‌های استان همدان ۵۰ درصد کاهش داشته است
در همین خصوص سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان از بارش ۵۹ میلی‌متری برف و باران در استان همدان خبر داد و گفت: بارش‌ها ۵۰ درصد کاهش داشته است.
منصور ستوده بابیان اینکه از ابتدای سال آبی ۹۷ـ۹۶ تاکنون ۵۹ میلی‌متر برف و باران در استان همدان باریده ولی هنوز روند بارش‌های همدان را مثبت نکرده است، گفت: در مدت مشابه سال گذشته و متوسط بلندمدت به ترتیب ۱۱۹ و ۱۲۴ میلی‌متر بارندگی داشته‌ایم که بارش‌های امسال در مقایسه با سال گذشته ۵۰ درصد و در مقایسه با متوسط بلندمدت ۵۲ درصد کاهش داشته است.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان بابیان اینکه وضعیت منابع آبی استان همدان رضایت‌بخش نبوده و باید حفاظت جدی از منابع موجود صورت گیرد، گفت: باید مردم نسبت به حفظ منابع آبی موجود احساس تکلیف کنند تا بتوان ماه‌ها و سال‌های آینده را مدیریت کرد.
سال آبی گذشته یک‌هزار و ۹۶۶ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی در بخش‌های مختلف استان همدان مصرف‌شده است وی گفت: سال آبی گذشته یک‌هزار و ۹۶۶ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی در بخش‌های مختلف استان همدان مصرف‌شده که بیشترین مصرف مربوط به بخش کشاورزی بوده است.
ستوده افزود: از منابع آب زیرزمینی استان همدان یک‌هزار و ۷۶۱ میلیون مترمکعب معادل ۹۰ درصد در بخش کشاورزی، ۱۴۶ میلیون مترمکعب معادل ۷ درصد در بخش شرب و بهداشت و ۵۹ میلیون مترمکعب معادل ۳ درصد در بخش صنعت مصرف‌شده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه استان همدان دارای ۱۳ دشت است، عنوان کرد: از این تعداد ۷ دشت مستقل و ۶ دشت مشترک با سایر استان‌هاست.
تمام دشت‌های استان همدان ممنوعه هستند
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان اظهار کرد: تمام دشت‌های استان همدان ممنوعه هستند و محدودیت‌هایی در برداشت آب از منابع زیرزمینی آن‌ها اعمال می‌شود ولی ۳ دشت اسدآباد، رزن ـ قهاوند و کبودرآهنگ به دلیل برداشت بیش‌ازحد ممنوعه بحرانی هستند.
وی بیان کرد: وضعیت منابع زیرزمینی در این دشت‌ها به دلیل اقدامات طرح احیا و تعادل بخشی بهبودیافته و ثبات نسبی پیداکرده است که ادامه این روند نیازمند همراهی و هماهنگی از سوی مردم و کشاورزان منطقه است.
ستوده درباره پتانسیل منابع آبی استان همدان بر اساس آمار درازمدت نیز گفت: میانگین نزولات جوی در استان همدان ۳۲۹ میلی‌متر و متوسط حجم نزولات جوی سالانه استان همدان ۶ هزار و ۴۳۴ میلی‌متر است.
وی میزان ظرفیت منابع آب تجدیدشونده استان همدان را ۲ هزار و ۹۰۷ میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: سهم آب‌های سطحی از این میزان ۷۸۰ میلیون مترمکعب و سهم آب‌های زیرزمینی ۲ هزار و ۱۲۷ میلیون مترمکعب بوده است.
میزان بارش سال آبی گذشته در همدان بی‌نظیر بود
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان بابیان اینکه میزان بارش سال آبی گذشته در همدان بی‌نظیر بوده و در ۲۰ سال گذشته چنین بارشی رخ نداده است گفت: به‌طور متوسط سالانه ۶ میلیارد و ۳۸۸ میلیون مترمکعب حجم نزولات جوی استان همدان است ولی از سویی با ۶۷ درصد تبخیر در استان همدان مواجه هستیم.
وی حجم آب در دسترس استان همدان پس از تبخیر را ۲ میلیارد و ۶۸۰ میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: سهم آب‌های زیرزمینی از این منابع تجدید پذیر ۱.۹۴۸ میلیارد مترمکعب و سهم آب‌های سطحی ۷۴۰ میلیون مترمکعب است.
ستوده با اشاره به اینکه همدان از ذخایر آبی مناسبی برخوردار است ولی باید صرفه‌جویی و رعایت الگوی مصرف در اولویت قرار گیرد، از خالی بودن ۶۰ درصد از ظرفیت سد اکباتان خبر داد و گفت: اکنون حجم ذخیره مخزن آب سد اکباتان به ۱۰ میلیون و ۳۰ هزار مترمکعب رسیده است.
وی عنوان کرد: در سال آبی ۹۶ـ۹۵ حدود ۴۰۶ میلی‌متر بارش برف و باران در سطح استان همدان رخ داد و وضعیت ذخایر آبی همدان با این بارش‌ها بهبود یافت.
وی افزود: در سال آبی ۹۵ـ۹۴ به میزان ۴۶۷ میلی‌متر بارندگی در سطح استان همدان رخ داد که این رقم در سال ۹۳، ۳۰۲ میلی‌متر و در متوسط بلندمدت ۳۳۰ میلی‌متر بوده است.
در حال حاضر ذخیره سدهای استان همدان به ۵۶ میلیون و ۱۳۰ هزار مترمکعب کاهش‌یافته است سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان با اعلام اینکه در حال حاضر ذخیره سدهای استان همدان به ۵۶ میلیون و ۱۳۰ هزار مترمکعب کاهش‌یافته است، عنوان کرد: در حال حاضر سد سرابی تویسرکان ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب، سد کلان ملایر ۳۹ میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب و سد اکباتان همدان ۱۰ میلیون و ۳۰ هزار مترمکعب ذخیره آبی دارند.
وی بابیان اینکه سد اکباتان همدان با کاهش ذخیره آبی نسبت به ماه‌های گذشته مواجه بوده است، عنوان کرد: حجم سد اکباتان در حال حاضر به ۱۰ میلیون و ۳۰ هزار مترمکعب کاهش‌یافته و ۳۰ درصد از ذخیره سد پر بوده که این رقم سال گذشته ۴۰ درصد بوده است.
ستوده با اشاره به اینکه سد اکباتان سال آبی گذشته سرریز کرده است، عنوان کرد: در حال حاضر میزان ورودی سد اکباتان ۵۷۰ لیتر در ثانیه و میزان خروجی ۷۸۰ لیتر در ثانیه است.
کاهش ۷۶ درصدی ورودی آب به سد اکباتان
وی با اشاره به اینکه از ابتدای سال آبی تاکنون ۷۱۰ هزار مترمکعب آب وارد سد اکباتان همدان شده است، بیان کرد: در مدت مشابه سال گذشته ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار مترمکعب آب واردشده بود که ۷۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان با اعلام اینکه در حال حاضر ورودی سد سرابی تویسرکان ۹۲۰ است گفت: سد سرابی تویسرکان ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب ذخیره داشته و میزان خروجی از آن ۷۰ لیتر در ثانیه بوده و پکیچ تصفیه‌خانه برای تأمین بخشی از آب شهرستان تویسرکان در کنار این سد ایجادشده است.
وی حجم سد کلان ملایر را ۳۹ میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب اعلام کرد و گفت: میزان ورود آب به سد کلان ملایر ۶۹۰ لیتر در ثانیه بوده ولی هیچ خروج آبی در این زمینه نبوده است.
۶۵ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان همدان در شرف بیابانی شدن است مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز در گفتگو با مهر بابیان اینکه این استان ۹۰۵ هزار هکتار عرصه منابع طبیعی دارد، گفت: ۶۵ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان همدان در شرف بیابانی شدن است.
اسفندیار خزائی با اشاره به اینکه بیابان امروزه یکی از چالش‌های اصلی کشورهایی است که در کمربند خشک کره زمین قرار دارند، گفت: بیابانی که در قسمت‌های مرکزی ایران وجود دارد، با منشأ طبیعی است اما در استان همدان معضل بیابان‌زایی از طریق عوامل انسانی و شور شدن اراضی اتفاق افتاده است.
وی اهمیت آموزش و ترویج استفاده درست از منابع طبیعی را بسیار ضروری خواند و ادامه داد: بیابان‌زایی در استان همدان درنتیجه استفاده نادرست از منابع سرزمینی بوده که باعث شده نمک‌ها به سطح خاک حرکت کند و درنهایت شور شدن و بیابانی شدن اراضی را به ارمغان بیاورد.
خزائی با اشاره به اقدامات مقابله با فرآیند بیابان‌زایی، تأکید کرد: در حال حاضر ۶۵ هزار هکتار از اراضی بیابانی استان همدان که در دشت قهاوند، فامنین، کبودرآهنگ و شوشاب ملایر قرارگرفته در دست مطالعه است و عملیات اجرایی برای احیای این اراضی صورت گرفته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان یادآور شد: برای مبارزه با بیابان‌زایی، ۴۰ هکتار گونه گیاهی آرتیپلکس در دشت قهاوند کشت‌شده است.
آنچه مسلم است ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک واقع‌شده که این مسئله در کنار عدم مدیریت منابع آبی، کشت محصولات آب‌بر و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی موجب شده تا شتاب بیابان‌زایی در کشور سرعت گیرد کمااینکه میزان بارندگی ها نیز کاهش دارد.
گرم شدن زمین و به دنبال آن کم شدن منابع آبی و پایین رفتن سفره‌های آبی زیرزمینی علت از بین رفتن گیاهان و توسعه بیابان است که باید با مدیریت صحیح مصرف آب مانع از ایجاد چالشی بزرگ در این زمینه شد.
نظر شما