هالیبرتون هیچ‌گاه سهم چندانی از پروژه‌های نفتی ایران نداشت ؛ گزارش مهر از تاریخچه فعالیت هالیبرتون در ایران

به گزارش خبرنگار مهر، شرکت آمریکایی هالیبرتون چندی پیش اعلام کرد با پایان تعهدات خود از ایران می رود و دیگر پروژه ای را در ایران قبول نمی کند. براساس اعلام این شرکت، با تکمیل تمامی پروژه‌های آن در میادین نفت و گاز ایران، این شرکت به فعالیت‌های خود در ایران خاتمه داده و دیگر علاقمند به فعالیت در ایران نیست.

در این میان، بررسی پروژه‌های صنعت نفت وگاز در ایران نشان می دهد که  این شرکت فنی خدماتی به دلیل برخوردهای سیاسی هیچ گاه سهم عمده ای از طرح های صنعت نفت وگاز ایران نداشته و همیشه تحت شعاع مسائل سیاسی به خدمات رسانی پرداخته است .

اگرچه امروز تامین قطعات بسیاری از تجهیزات مورد استفاده در صنعت نفت و گاز باید از آمریکا تامین شود، زیرا در گذشته  از این کشور خریداری شده ، اما شرکت هالیبرتون علیرغم داشتن دفتری در ایران، هیچ گاه خود را متعهد به تامین این قطعات برای ایران نکرده است.

نکته قابل توجه این است که عدم تعهد این شرکت برای برآورده کردن قطعات لازم برای ایران هرگز موجب توقف صنعت نفت ایران نشد بلکه باعث شد کارشناسان و متخصصان داخلی خود به ساخت این قطعات یا کسب  بازاری دیگر برای خرید این قطعات دست یابند.

اگر تاریخچه فعالیت شرکت خدماتی هالیبرتون را در ایران ورق بزنیم ، می بینیم که مهمترین پروژه این شرکت درصنعت نفت ایران، انجام عملیات حفاری فازهای 9و10 پارس جنوبی بوده که به دلیل اتهام به پرداخت رشوه برای برنده شدن در پروژه و تاخیر بسیار در کار از انجام این پروژه کناره گیری و ادامه کار را به  شرکت ملی حفاری ایران واگذار کرده است.

عضو هیئت مدیره شرکت ملی حفاری ایران درباره رفتن شرکت هالیبرتون از ایران و تاثیر این اقدام بر پروژه های نفتی گفت: بخش عمده ای از فعالیت های شرکت هالیبرتون در ایران قبل از انقلاب بوده و این شرکت پس از انقلاب نتوانسته مشکلی از صنعت نفت ایران برای تامین کالا و خدمات حل کند.

هدایت الله خادمی افزود: به عنوان مثال ایران، طی سال‌های قبل در تامین قطعات  پمپ های سیمان کاری حفاری به نامHT400  که توسط این شرکت ساخته شده بود و دربخش حفاری ایران مورد استفاده قرار می گرفت ، با مشکلات و موانع بسیاری به دلیل تحریم های موجود مواجه بود درصورتی که این شرکت در 27 سال گذشته هیچ گاه قطعه ای از این دستگاه را برای ایران تامین نکردتا اینکه در ساخت این تجهیزات به ساخت داخل دست یافتیم.

وی تصریح کرد: این شرکت همیشه با طرح های نفتی ایران برخورد سیاسی کرده است. به عنوان مثال، هالیبرتون در چند سال اخیرهمیشه برای انجام پروژه ای اظهار علاقه می کند اما به محض این که پروژه را برای انجام به مرحله نهایی رسانده است، با پیش کشاندن مسائل سیاسی از انجام آن سر باز می زند درنتیجه به آسانی می توان گفت که شرکت هالیبرتون هیچ گاه برای ایران کاری نکرده که حال رفتنش برای ما مشکلاتی را ایجاد کند و به صنعت نفت وگاز ایران ضربه وارد کند.

هالیبرتون در ایران
شرکت هالیبرتون از فوریه سال 2000 میلادی دفتری در ایران ثبت کرده و از طریق دفتر دوبی و با مشارکت شرکت "کلوگ " و "براون اندروت " در سال 2002 قراردادهای مخابراتی و ماهواره ای زیادی با ایران بسته است.

شرکت چند ملیتی به نام "کالا" که عمده سرمایه گذاری آن شرکت سرمایه گذاری نفت انگلیس و شرکت ملی نفت ایران هستند، طرف حساب اصلی شعبه شرکت هالیبرتون دردبی بوده و بیشترین مدارک نشان از همکاری هالیبرتون دبی با این شرکت داردبه گونه ای که  سناتورلوتنبرگ یکی از نمایندگان  دموکرات نیوجرسی در کنگره آمریکا درزمان تشکیل این دفتر اعلام کرد که این مدارک نخستین مجموعه از اسناد و شواهد مستدل و قانونی هستند که همکاری هالیبرتون با ایران را نشان می دهد.

شرکت هالیبرتون از قدیمی ترین شرکت های آمریکاست و پروژه های مهم و سنگینی را تا به حال با مشارکت ناسا و دیگر شرکت های بزرگ جون جنرال الکتریک انجام داده و درحال حاضر شریک اصلی سیاست های نفتی و مباحث انرژی آمریکا درعراق است. این شرکت پس از اشغال عراق طی قراردادی بیش از 5 میلیارد دلار اعتبار برای انجام فعالیت های تازه از ارتش آمریکا در عراق دریافت کرد.

دیک چنی معاون رئیس جمهور آمریکا در سال های 1996 تا 1998 مدیرعاملی این شرکت را به عهده داشته و درحال حاضر از سهامداران اصلی این شرکت به حساب می آید؛ افراد ذی نفوذ زیادی درفهرست سهامداران هالیبرتون وجود دارند که در این میان نام کاندولیزا رایس به چشم می خورد.

هنری واکسمن از نمایندگان کنگره و از منتقدان اصلی هالیبرتون در نامه ای به چنی درباره پرداخت رشوه توسط هالیبرتون عنوان کرد که این شرکت در سال های 1995 تا 2000 رشوه هایی را به ایران ، لیبی ، کره شمالی ، سودان و سوریه پرداخت کرده است.

ویلیام تامسون یکی از مقامات عالی شهر نیویورک نیز درباره حضور هالیبرتون در ایران گفت: هالیبرتون با دور زدن تمام قوانین مبنی بر تحریم ایران امروز به پای ثابت قراردادهای ایران تبدیل شده است و از سال 2000  دفتری در ایران ثبت کرده است.

درسال 2003 قراردادهای تجاری میان هالیبرتون و ایران که ارزش آن به 40 میلیون دلار می رسد از طریق دوشرکت بسته شده است .شعبه انگلیسی هالیبرتون در لندن و یک شرکت دیگر که با هویت سوئدی در ایران مشغول به کار است.

افزایش توان داخلی ، دست یافتن به تکنولوژی ها به دلیل تحریم های اعمال شده از سوی کشور های غربی ، اختصاص سهمی از پروژه های ایرانی به دست کارشناسان و متخصصان داخلی وفراهم کردن حضور برای شرکت های ایرانی همه و همه از عواملی است که باعث شده امروز رفتن شرکت های هالیبرتون از ایران هیچ آسیبی به صنعت نفت ایران نزند.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس در این باره می گوید: ایران باید نسبت به تحریم این شرکت ها در پاسخ به رفتار آمریکا اقدام کند. کمال دانشیار می افزاید: علاوه بر شرکت هالیبرتون، شرکت "بیکر هیوز" نیز که از شرکت های آمریکایی فعال در ایران برای فروش تجهیزات حفاری مانند مته است باید فروش کالاهای خود را به ایران متوقف کند.

وی تصریح کرد: شرکت های ایرانی از توان لازم برای انجام طرح های نفتی برخوردار هستند اما از نقش آنها به اندازه کافی به دلیل حضور خارجی ها استفاده نشده است.وی تاکید کرد: بهترین راه برای استفاده از حداکثر توان داخلی ممنوع کردن فعالیت بعضی از شرکت های خارجی در کشور است.

مدیرعامل شرکت عملیات اکتشاف نفت با بیان اینکه در زمینه اکتشاف تا حد زیادی وابستگی به خارجی ها را کاهش داده ایم ، گفت: پس از کنارگذاشته شدن شرکت هالیبرتون از انجام عملیات حفاری فازهای 9و10 ، شرکت عملیات اکتشاف نفت کارهای اکتشاف آن را به عهده گرفت.

حسن محمدی مقدم افزود: انجام تمام عملیات اکتشاف به خصوص در زمینه چاه پیمایی بدون هرگونه مشکل انجام شد درنتیجه حمایت دولت از شرکت های داخلی می تواند سهم مهمی را در افزایش دانش فنی داخلی ایفا کند.

در همین حال، پشتیبانی شرکت های داخلی فعال در صنعت نفت و افزایش سهم آنها در پروژه های داخلی و نظارت بر عملکرد شرکت های خارجی مبنی براستفاده از51 درصد  توان شرکت های ایرانی در پروژه های داخل کشور از مهمترین اقداماتی است که درچند سال اخیر برای انتقال تکنولوژی و حمایت از صنعت داخلی در داخل کشور صورت گرفته و تاکنون به نتایج مثبتی دست یافته است.

به عبارتی دیگر، صنعت نفت ایران امروز دیگر براثر عدم تامین قطعات یا تکنولوژی خاصی از پا نمی افتد و یا از توسعه باز نمی‌ماند بلکه مهمترین چالش امروز صنعت نفت ایران تامین سرمایه‌های لازم است.