۱۲۰ هزار لهستانی که وارد ایران شدند/ تنها بازمانده جنگ جهانی دوم

امیرهوشنگ دانائی خبرنگار صداوسیما که سال هاست در لهستان فعالیت خبری دارد به تازگی مستندی به نام «موج سرنوشت» ساخته است که درباره آن به خبرنگار مهر بیان کرد: من ۱۹ سال است خبرنگار صداوسیما در قزاقستان و لهستان هستم. یک نفره همه کار اطلاع رسانی و خبررسانی را برای تولید گزارش تلویزیونی شامل جستجوی سوژه، تصویربرداری، نگارش متن و گفتار، تدوین و خروجی نهایی را انجام می‌دهم.

وی با اشاره به مستندی که ساخته است و حضور لهستانی‌ها در یک برهه تاریخی در ایران اظهار کرد: در روابط تاریخی و سیاسی ایران و لهستان مهمترین نکته‌ای که وجود دارد ورود آوارگان لهستانی به ایران در زمان جنگ جهانی دوم بود و باعث شد لهستانی‌ها از این طریق به ایران مهاجرت اجباری کنند.

دانایی اضافه کرد: سال ۱۴۰۱ شمسی، هشتادمین سالگرد این رویداد است. این برای نخستین بار است که اروپایی‌ها با وضعیت سخت و اسفناکی که تحمل کردند مجبور به مهاجرت اجباری به ایران شدند، آن هم در زمانی که ایران درگیر شرایط بدی همچون جنگ جهانی دوم، اشغال، قحطی و بیماری تیفوس بود.

این خبرنگار و مستندساز با اشاره به تعداد مهاجران لهستانی به ایران اظهار کرد: ایران در آن شرایط ۱۲۰ هزار لهستانی را که اتحاد جماهیر شوروی کشورشان را اشغال و مردمانش را به اردوگاه کار اجباری در سیبری که گولاک نام دارد تبعید کرده بود، با آغوش باز و گرم پذیرا می‌شود، برخی از آنها در ایران می‌مانند و ازدواج می‌کنند و نسل شان هنوز باقی ست و برخی هم به لهستان بازمی گردند. از میان آن ۱۲۰ هزار نفری که آن زمان به ایران وارد شده‌اند اکنون فقط یک نفر در ایران است که بیش از ۹۰ سال سن دارد و در اردوگاه سالمندان نگهداری و مابقی در کشورهای لهستان، انگلستان و نیوزلند زندگی می کنند.

خبرنگار صدا و سیما در لهستان در ادامه گفت: لهستانی های مهاجر در ایران در هفت قبرستان اختصاصی در شهرهای تهران، بندر انزلی، اصفهان، مشهد و خرمشهر دفن هستند. در قبرستان دولاب در جنوب شهر تهران نزدیک به دوهزار نفر مهاجر لهستانی دفن شده اند.

دانائی درباره جزئیات مستند «موج سرنوشت» یادآور شد: در این مستند گفتگوها و تصاویری همزمان با ۸۰ سالگی این رویداد تاریخی به اطلاع رسانی درباره آن می‌پردازد، مصاحبه با سفیر لهستان در ایران، پژوهشگران تاریخ معاصر، لهستان شناسان، ایران شناسان، سفرای قبلی و فعلی ایران در لهستان و خانواده لهستانی مهاجر اطلاعاتی از این مهاجرت تاریخی را بیان می کنند.

دانائی درباره فرایند ساخت مستند نیز بیان کرد: ساخت و فیلمبرداری این مستند از شروع کار تا تدوین نهایی حدود ۴۰ روز طول کشید. این اولین بار است که خبرگزاری صداوسیما یک مستند خبری تحقیقی می‌سازد چون خبرگزاری صداوسیما ماموریت تولید مستند ندارد، اما با پیشنهاد من به مدیران خبرگزاری آنها هم از این موضوع استقبال کردند و هدف از ساخت این مستند آشنایی و آگاهی نسل جوان ایرانی از این واقعه تاریخی است.

این مستند قرار است ابتدا برای دانشجویان، اساتید، پژوهشگران تاریخ و مقامات سفارت لهستان در ایران و در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نمایش داده شود و بعد از آن از شبکه‌های سیما پخش می شود.

عوامل تولید مستند عبارتند از؛ نویسنده، تدوین و کارگردان: امیرهوشنگ دانائی، تصویربردار: حشمت الله حامدی نژاد، ضبط صدا و پالایش: مهدی دانائی، اصلاح رنگ و جلوه های ویژه تصویری: داوود نجیبی، تهیه کننده: خبرگزاری صدا و سیما.