به گزارش خبرنگار مهر، خبرگزاری فرانسه اعلام کرد آندری وایدا درباره "کاتین" که یکی از پنج نامزد اسکار هشتادم است، گفت: "این یک مرثیه است، فیلمی برای سوگواری ... نه یک فیلم سیاسی. فیلم بیش از حد تراژیک است که از نقطه نظر سیاسی بتوان آن را دستکاری کرد."
قتل عام حدود 22500 نظامی و غیرنظامی لهستانی به دست نیروهای شوروی تحت امر پلیس مخفی استالین در سال 1940 که پدر وایدا از آنها بود، هنوز در خود روسیه مضمونی حساس است. "کاتین" قرار بود از پنجم مارس در مسکو اکران شود، اما به دلیل تقارن با پنجاه و پنجمین سالمرگ استالین نمایش آن به تعویق افتاد، چرا که وایدا نگران بود نمایش فیلم در این تاریخ نوعی بیانیه سیاسی تلقی شود. وایدا گفت: "هدف من از ساخت این فیلم حمله به روسیه نبود."
صحنه‌ای از فیلم "کاتین"
نمایش فیلم "کاتین" در جشنواره برلین توجه مردم و رسانه‌ها در آلمان را به یک اندازه جلب کرد و قرار بود آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در نمایش آخر شب فیلم در برلین آن را ببیند. قتل عام کاتین که در جنگلی به همین نام در غرب روسیه اتفاق افتاد، به دنبال توافق میان این کشور و آلمان تحت امر نازی‌ها برای حمله به لهستان در سال 1939 روی داد. نیروهای اشغالگر آلمانی در سال 1943 با کشف گورهای دسته جمعی اولین کسانی بودند که پرده از این قتل عام برداشتند.
استالین آلمان‌ها را متهم به کشتار لهستانی‌ها کرد و نازی‌ها نیز از کشف خود برای سرپوش گذاشتن بر کشتار دسته جمعی یهودی‌ها به دست خودشان استفاده کردند. در لهستان پس از جنگ و در دوران حکومت کمونیست‌ها این مسئله یک تابو بود. در نهایت سال 1990 میخائیل گورباچف، آخرین رهبر شوروی سابق، مسئولیت کشور خود را در این حادثه به گردن گرفت.
در حالی که وایدا در فیلم دقیقا مشخص می‌کند چه کسانی عاملان این کشتار بودند، اما نقش آلمان‌ها را نیز در از بین بردن روشنفکران و نخبگان لهستانی مورد توجه قرار می‌دهد. فیلمساز لهستانی تصمیم صدر اعظم آلمان برای دیدن فیلم را "یک ژست فوق‌العاده" توصیف کرد که نشان از درک این مسئله دارد که "ممکن نیست بدون یادآوری گذشته رو به جلو حرکت کرد."
فیلم "کاتین" دو عنصر را مورد توجه قرار می دهد: خود قتل عام و سرپوش گذاشتن بر حقیقت و تاثیر آن بر خانواده‌های قربانیان. وایدا از فیلم خود به عنوان "تلاش اول" یاد کرد و گفت فیلم‌های دیگر باید این راه را ادامه بدهند. "کاتین" برای فیلمساز 81 ساله چیزی بیش از یک موشکافی سیاسی و در عین حال مسئله‌ای بسیار شخصی است.
سروان یاکوب پدر وایدا از قربانیان مهاجمان روسی بود که با شلیک گلوله پلیس مخفی استالین کشته شد، در حالی که مادرش هیچوقت حاضر نشد این مسئله را بپذیرد. وایدا گفت: "مادرم تا 1950 که از دنیا رفت نخواست باور کند پدرم مرده است."
وایدا سال 2000 برای خدمات خود به دنیای سینما یک اسکار افتخاری دریافت کرد. او سال 1981 نیز برای "مرد آهنین" با مضمون اعتصاب‌های سراسری برنده جایزه نخل طلا جشنواره فیلم کن شد. سه فیلم مطرح وایدا شامل "سرزمین موعود"، "خدمتکاران ویلکو" و "مرد آهنین" نامزد اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شدند.
روز جمعه فیلم آمریکایی "مایه ثبات" به کارگردانی لنس همر در بخش مسابقه نمایش داده شد. این فیلم که اواخر ماه پیش در جشنواره فیلم ساندنس جایزه بهترین کارگردان را دریافت کرد، درباره سه آمریکایی آفریقایی‌تبار در می‌سی‌سی‌پی است که می‌کوشند گذشته پررنج و سرشار از خیانت خود را پشت سر بگذارند. در این بین روابط به هم ریخته این سه شخصیت از جمله یک مادر تنها و پسر 12 ساله او در همان حال که آنها یکدیگر را مقصر قلمداد می‌کنند، به تدریج آشکار می‌شود.
همر که "مایه ثبات" اولین فیلم او در مقام کارگردان است، فیلمنامه را به تدریج و پس از دو ماه تمرین با بازیگران کامل کرد. او گفت هدف اولیه خلق یک "لحن" بود تا داستان، چیزی که بازتاب "عظمت تحمل و پایداری در مواجهه با غم واندوه" باشد. او در این باره به خبرنگاران گفت: "در این داستان مکان شخصیت اصلی است. می‌خواستم فیلمی بسازم که لحن و حس می‌سی‌سی‌پی را منتقل کند."
"دیگر دختر بولین" به کارگردانی جاستین چادویک با بازی اریک بانا، ناتالی پورتمن و اسکارلت جوهانسن نیز روز جمعه در بخش خارج از مسابقه جشنواره فیلم برلین پخش شد. این فیلم که بر مبنای رمانی به همین نام ساخته شده داستان آن بولین با بازی جوهانسن است که هنری هشتم پادشاه انگلستان را فریب می‌دهد و او را قانع می‌کند برای ملکه شدن او با کلیسا کاتولیک رم دربیفتد که این مسئله انگلستان را در آستانه جنگ قرار می‌دهد.
پیش از سرگرفتن این وصلت نافرجام، این مری خواهر کوچک آن با بازی پورتمن است که نظر پادشاه را جلب می‌کند و برای او پسری را به دنیا می‌آورد که همیشه آرزویش را داشت. نقش هنری هشتم در فیلم را نیز بانا بازیگر استرالیایی فیلم‌های "هالک" و "مونیخ" بازی می‌کند. "دیگر دختر بولین" نخستین تجربه کارگردانی چادویک است.
روز پنجشنبه نیز در بخش مسابقه جشنواره برلین فیلم‌های "قلب آتش" لوئیجی فالورنی از آلمان، ایتالیا و اتریش، "بیقرار" آموس کولک از اسرائیل، آلمان، کانادا، فرانسه و بلژیک و "خیلی وقت است دوستت دارم"، فیلیپ کلودل از فرانسه و آلمان پخش شد.
"قلب آتش" داستان یک دختر 9 ساله اریتره‌ای است که در سال‌های اوایل دهه 1980 به اصرار پدرش برای مبارزه با یک ارتش آزادیبخش رقیب، تحت آموزش قرار می‌گیرد. این فیلم که در نواحی خشک شمال کنیا فیلمبرداری شده، شستشوی مغزی و ایدئولوژیکی این دختر نوجوان و به بلوغ رسیدن او را در پسزمینه‌ای هولناک از نبردهایی به تصویر می‌کشد که سه دهه طول کشید. "قلب آتش" بر مبنای یک کتاب خاطرات به همین نام نوشته سنیت مهاری ساخته شده است.
صحنه‌ای از فیلم "قلب آتش"
فالورنی کارگردان ایتالیایی گفت هدف او ساخت فیلمی از روی زندگی مهاری نبود، بلکه از داستان او به عنوان استعاره‌ای برای مصائب میلیون‌ها سرباز کودک در سراسر جهان استفاده کرده است. او در این باره گفت: "هدفم این نبود کشوری را به باد انتقاد بگیرم. تنها می‌خواستم یک داستان بگویم." او یکی از سازندگان فیلم "داستان شتر گریان" است که سال 2005 نامزد اسکار بهترین مستند بلند شد. فالورنی از فیلم جدید خود به عنوان فیلمی با شخصیتی مستند یاد کرد.
کریستین اسکات تامس در فیلم "خیلی وقت است دوستت دارم" ساخته فیلیپ کلودل نقشی را بازی می‌کند که بی‌شباهت با نقش‌های قبلی اوست. او که بیشتر با فیلم‌هایی مانند "بیمار انگلیسی" و حضور در نقش زنان اشرافی شهرت دارد، در فیلم جدید خود نقش زنی را بازی می‌کند که پس از 15 سال که به جرم قتل در زندان بوده، آزاد می‌شود.
کلودل رمان‌نویس فرانسوی که "خیلی وقت است دوستت دارم" نخستین تجربه کارگردانی اوست، در نشست مطبوعاتی فیلم خود گفت شهرت اسکات تامس به عنوان یک شخصیت بسیار سرد دلیل انتخاب او برای این نقش بوده است. "خیلی وقت است دوستت دارم" یکی از سه فیلم فرانسوی حاضر در بخش مسابقه جشنواره برلین است. این فیلم با استقبال تماشاگران مواجه شد.
پنجاه و هشتمین جشنواره فیلم برلین از پنجشنبه هفت فوریه (18 بهمن) با نمایش فیلم مستند "نوری بتابان" مارتین اسکورسیزی درباره گروه رولینگ استونز آغاز شد و فردا یکشنبه به طور رسمی به پایان می رسد. مراسم اعطاء جوایز بخش مسابقه جشنواره امشب برگزار می‌شود. کنستانتین کوستا گاوراس رئیس هیئت داوران بخش مسابقه است.
نظر شما