به گزارش خبرنگار مهر در اهواز، خوزستان در دوران باستان به خصوص، در دوره هخامنشی به دو ناحیه تقسیم می شد. بخشهای شمال و شمال شرقی که انشان نام داشت و سرزمینهای با صفا و کوهستان ها و جنگلهای فراوانی را شامل بود و ناحیه جنوبی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب و دشتهای حاصلخیز و جلگه ای جنوبی که فوق العاده سرسبز و پرآب بوده وکه به آن عیلام می گفتند.
چنین شرایطی در خوزستان باعث شده است که در طول تاریخ همواره تمدن های بزرگی در این خطه از کشور ایران شکل بگیرد و سلسله های بزرگ با نگاهی خاص به این منطقه می نگریستند که نمونه آن زیگورات چغازنبیل است که به عنوان پایتخت زمستانی هخامنشانیان از شکوه و جلال فراوانی برخوردار است.
وجود مراکز علمی و فرهنگی همچون دانشگاه جندی شاپور در این استان دال بر اهمیت و رونق این خطه ارزشمند می باشد که استادان بزرگ دانش پزشکی را از یونان، مصر، هند و روم گرد هم آورده بوده است. پزشکان برجسته و ناماوری نیز به مداوای بیماران و تدریس دانشجویان رشته پزشکی در این دانشگاه مشغول بوده اند.
تمام این شرایط باعث شده که استان خوزستان از محوطه ها و آثار باستانی فراوانی برخوردار باشد که در کل کشور نظیر آن را نمی توان یافت ولی این وسعت و فراوانی باعث شده که توجه به آنها هم کمتر شود و در آخرین بی مهری ثبت تعدادی ناچیز اثر باستانی در این استان در مقایسه به تعداد کل کشور آن است.
دبیر انجمن دوستدارن میراث فرهنگی خوزستان در این خصوص گفت: معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در حالی از ثبت 744 اثر تاریخی در سال 1389 در فهرست آثار ملی کشور خبر داد که سهم استان خوزستان از این تعداد فقط 23 اثر است.
محوطه اشکانی مسجدسلیمان
مجتبی گهستونی افزود: از خوزستان تپه پیش از تاریخ جعفرآباد شوش، تپه شمالی و جنوبی ابوفندوا در شوش، محوطه باستانی مگرنات شوش، محوطه قلعه بردیه حوزه شهرستان مسجدسلیمان و اندیکا، قلعه حسین خان افشار در روستای درخزینه شوشتر، دژ اسدخان در اندیکا، مسجد عامری در اهواز و... از جمله محوطه های ثبت شده در دومین همایش ثبت آثار ملی کشور هستند.
وی عنوان کرد: در نخستین همایش ثبت آثار ملی کشور در سال 1389 که در اصفهان برگزار شد از خوزستان 10 اثر و در دومین همایش که در چابهار برگزار شد تنها 13 اثر و محوطه ثبت شد. باید منتظر بود تا ببینیم سهم خوزستان از ثبت آثار تاریخی در فهرست آثار ملی کشور در همایش بعدی که خرداد ماه در استان چهارمحال بختیاری برگزار می شود چقدر خواهد بود.
گهستونی اظهار داشت: این در حالیست که سهم خوزستان از ثبت آثار تاریخی به نسبت استانهای مجاور که به لحاظ تاریخی ارزش کمتری نسبت به استان خوستان دارند نیز کمتر است به گونه ای که استان کردستان در نخستین و دومین همایش ثبت آثار ملی کشور 32 اثر، استان لرستان فقط در نخستین دوره این همایش 18 اثر، استان چهارمحال بختیاری فقط در دومین دوره همایش مورد نظر 20 اثر، از استان کرمانشاه فقط در دومین همایش 44 اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسانده اند.
سخنگوی انجمن دوستدران میراث فرهنگی خوزستان یادآور شد: از سال 1310 تا کنون که 80 سال می گذرد کمتر از 900 اثر و محوطه تاریخی در استان خوزستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و این تعدد آثار ثبت شده در خوزستان به نسبت سایر استان هایی که قدمت تاریخی آنها بیشتر از خوزستان نیست بسیار کمتر است.
گهستونی توضیح داد: یک سال پیش از برکناری مدیرکل سابق میراث فرهنگی خوزستان، وی خبر از تهیه دو هزار شناسنامه برای محوطه و اثر تاریخی در خوزستان داد و اعلام کرد تا چند ماه آینده آنها را به ثبت می رساند.
وی گفت: در آن مقطع بخشی از سخنان انتشار یافته رئیس سازمان میراث فرهنگی خوزستان مبنی بر اینکه در چهار سال اخیر بیش از دو هزار اثر تاریخی به ثبت رسیده بازتاب پیدا کرد و پس از آنکه مدعی افزایش 400 درصدی ثبت آثار در چهار سال اخیر نسبت به قبل شد.
گهستونی افزود: در همان زمان دوستداران میراث فرهنگی اعلام کردند با نگاهی به لیست آثار ثبت شده از خوزستان این آمارها را نمی توان چندان درست به حساب آورد و هیچ جایگاهی ندارد چراکه خوزستان از جمله استان های کم کار در زمینه ثبت آثار تاریخی است.
دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان ادامه داد: در نتیجه قرارداد اداره کل میراث فرهنگی خوزستان با دانشگاه شهید چمران و سایر مشاوران برای بررسی و شناسایی استان خوزستان به منظور ثبت آثار در فهرست آثار ملی، قراردادی بالغ بر 400 میلیون تومان منعقد شد. گروه هایی در سرتاسر استان خوزستان پراکنده شدند و بعد از بررسی یکسری محوطه، بنا و جاذبه تاریخی و گردشگری، پرونده ها از سوی دانشگاه شهید چمران و سایر مشاوران به اداره کل میراث فرهنگی خوزستان تحویل شد که پس از بررسی پرونده ها مشخص شد که بخش عمده ای از یک هزار و 100 اثر پرنده تشکیل شده ناقص هستند.
گهستونی اضافه کرد: اکنون اداره کل مانده است و تعداد زیادی پرونده ناقص که تعدادی از کارمندان اندک میراث فرهنگی خوزستان باید با انجام شمار بسیاری ماموریت و هزینه، پرونده های ناقص را تکمیل کنند. در چنین شرایطی این اداره کل از نبود کارشناس ثبت برای پیگیری پرونده های ثبتی رنج می برد.
ریزش پل گرگر در شوشتر
وی عنوان کرد: در این میان دوستداران میراث فرهنگی اعتقاد دارند که باید با تشکیل جلسات منظم از سوی اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و همچنین به کارگیری و یا مشاوره گرفتن از افراد توانمند تکلیف بیش از 600 پرونده ناقص مشخص شود.
این فعال میراث فرهنگی تصریح کرد: مدیران میراث فرهنگی خوزستان در حالی از ثبت آثار تاریخی در استان سخن می گویند که روزانه شاهد تخریب، تعرض و غارت آثار، تپه ها و بناهایی هستیم که به محض دریافت هر گونه خبری از وضعیت آنها برای جلوگیری از هرگونه تعرض بیشتر به مسئولین و مردم گزارش می شود.
وی تاکید کرد: اگرچه در یکسال اخیر بررسی شناسایی محوطه های باستانی در خوزستان انجام شده اما شناسایی صدها اثر و محوطه باستانی به معنی انجام ثبت آنها در فهرست آثار ملی نیست چرا که ثبت هر اثر در فهرست آثار ملی شرایطی دارد که پس از تشکیل پرونده ثبتی در مراکز استان آن پرونده ها به تهران ارسال شده و در سازمان مرکزی مورد بررسی قرار می گیرد.
گهستونی یادآور شد: هم اکنون در استان خوزستان نه تنها از آثار و بناهای ثبت نشده مراقبت خاصی به عمل نمی آید بلکه بسیاری از آثار، محوطه ها و بناهای تاریخی ثبت شده هم در معرض خطر هستند. حال که از ثبت اولین آثار و محوطه های ثبت شده در استان خوزستان تاکنون 80 سال می گذرد و تنها کمتر از 900 اثر به ثبت رسیده، بیان ادعاهای نه چندان صحیح با انتشار آمار واقعی قابل اثبات است.
نظر شما