دکتر مصطفی عباسی مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد خطوط قرمز در حوزه اندیشه و نظر تعالیم دینی در این باره گفت: آن چیزی که از مجموع تعالیم اسلامی استنباط می شود این است که اندیشه ورزی و تفکر هیچ گونه محدودیتی ندارد، منتها به شرط اینکه انسان در مسیر کشف حقیقت باشد.
وی افزود: فقط این شرط مهم باید رعایت شود یعنی مثلا اگر انسان در مسیر کشف حقیقت، شکاک شد و به خدا شک کرد و همه اعتقادات خود را از دست داد و دوباره خواست این اعتقادات را بازآفرینی کند اشکالی ندارد و منعی نیست اما یک شرط آن این است که انسان در مسیر کشف حقیقت باشد یعنی شخصی نباشد که به هر بادی بلرزد و از هر جریانی تأثیر بپذیرد و اهل منطق و استدلال باشد و عقل متفکری داشته باشد.
عضو شورای هماهنگی فعالیتهای قرآنی دانشگاههای کشور در ادامه سخنانش بیان کرد: موضوع دیگر با اهمیت در این بحث این است که اگر احیانا در مباحث فکر و اندیشه دچار چارچوب شکنی و ساختارشکنی هم شد به معنای بی بند و باری و خروج از قواعد در عمل نباشد یعنی حداقل های عملی دین را رعایت کند. این گونه فکر نکند که حال چون در زمینه ای به یقین نرسیده هر کاری را می تواند انجام دهد؛ این دیدگاه سوفسطائیان است.
عباسی مقدم با تأکید بر اینکه ما سوفسطایی مسلمان نداریم، اگر کسی سوفسطایی شد دیگر مسلمان نیست، اظهار داشت: یعنی اگر کسی روش اندیشه صحیح را کنار گذاشت نمی توانم به او مسلمان هم گفت، چون ورود به دین به معنای این است که یک سری حداقل ها و پای بندی هایی باید وجود داشته باشد.
وی تأکید کرد: اگر شخصی در مسیر اندیشه به شک و بررسی و استدلال رسید باید شرط دوم را هم داشته باشد که در مسیر کشف حقیقت نیت درستی داشته باشد و به حداقل ها پای بند باشد و از عقاید به عنوان طریق اصول مطلوب استفاده بکند، لذا طرح اندیشه های مختلف در محافل علمی تر در ادامه این روند باید بررسی شود.
این محقق و استاد دانشگاه اظهار داشت: حال که انسان اندیشه ای شد کدام قسمت آنرا باید طرح کند و کدام قسمتش را نباید طرح کند و چه علت هایی برای بحث و طرح و عدم طرحش وجود دارد. برخورد و عکس العمل نسبت به اندیشه های این چنینی چگونه است هم بحثی در ادامه مباحث بیان شده است.
وی اذعان کرد: در اسلام، فقط تفکر در ذات خداوند منع شده است چون انسان به جایی نمی رسد و ذهن محدود انسان گنجایش آن ظرفیت لایتناهی ذات الهی را ندارد. بنابراین سفارش شد که در ذات خداوند خیلی تفکر نکنید، البته احساس بنده این است که این سفارش برای انسان های عادی است یعنی افرادی که نمی توانند بی نهایت را درک کنند ولی کسی که می تواند بی نهایت را درک کند می تواند در ذات خداوند تفکر کند و به نتایج خوبی می رسد.
وی با اشاره به اینکه اندیشه ها باید در حوزه و دانشگاه و محافل علمی مطرح شود، تصریح کرد: قطعا بیان اندیشه باید در میان عموم مردم کنترل شود و هدایت شده باشد، حتی سفارش شده که همه حقایق دینی را نباید برای همه افراد بیان کرد یعنی اجازه داده نشده که هر حدیثی برای مردم در هر جایی و زمانی بیان شود باید مخاطب را بشناسیم. ممکن است حتی عقیده ای فی نفسه خوب باشد اما نفس تشبه به عقیده کفار یا منش کفار باید پرهیز شود.
نظر شما