مطهری؛ اسوه ساده‌زیستی و تدین/ خورشیدی که از مشرق ایران طلوع کرد

به گزارش خبرنگار مهر، فریمان منطقه ای نه چندان آباد در نزدیکی مشهد، در قرن حاضر یکی از کانون های شهیر کشور است. این شهری که زمانی به سد خشتی و پر قدمتش می نازید، در دهه های اخیر چهره ای را به ارباب دانش معرفی کرد که به تائید بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) بدون استثنا همه آثارش قابل استفاده برای جویندگان علم و دانش است.

شهید مرتضی مطهری در سال های اختناق از طلاب دانش پژوه و در عین حال مبارز بود که ضمن درک محضر استادانی همچون علامه طباطبائی، در حوزه سیاسی نیز به درک اندیشه های امام خمینی (ره) همت گماشت و در حلقه اول یاران این بزرگمرد قرار گرفت.

حضورهمزمان استاد مطهری در حوزه و دانشگاه همدلی اش با دانشجویان علوم جدید و طلاب از او چهره ای مطمئن برای تنویر افکار ناب اسلامی ساخت.

استاد مرتضی مطهری از تریبون حسینیه ارشاد و سایر محل هایی که امکان نشر حقایق اسلامی وجود داشت، آنقدر در روشنگری حقانیت راه اسلام اصرار ورزید که به عنصری بی بدیل در صحنه های استدلال های منطقی و فلسفی تبدیل شد.

مواجهه استاد با صاحبان اندیشه های الحادی و ارائه دلایل مستدل و مستند از واقعیت های منطبق با علم، مطهری و آثارش را به پر مخاطب ترین فرد در بین نسل تشنه دهه 50 تبدیل کرد.

زندگینامه

سیزدهم بهمن 1298 فریمان که در آن روزگار روستا بود از تولد نوزادی دانشمند و عالم به نام استاد مرتضی مطهری به خود بالید آن معلم شهید فرزند چهارم خانواده بود و پدرش حاج شیخ محمدحسین از روحانیون مورد اعتماد خراسانی ها محسوب می شد.

تولد این فرزند در خانواده ای مذهبی و خداشناس و انس با قرآن و شب زنده داری پدر استاد مطهری سبب شد که این شهید بزرگوار از همان کودکی در جستجوی مسائل و مباحث فلسفی و دینی گام بردارد.

این استاد گرانقدر درهمان کودکی برای فراگیری دروس ابتدایی به مکتب خانه رفت و در سن دوازده سالگی به حوزه علمیه مشهد رفت و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی همت گماشت، در این دوران اندیشه های مربوط به خداشناسی سخت او را به خود مشغول داشت.

در سال 1316 برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه قم شد و در سال 1331 با عالیه روحانی دختر یکی از روحانیون مشهد ازدواج کرد و در همان سال از قم به تهران مهاجرت کرد و در این شهر به تدریس در مدرسه مروی و تالیف و سخنرانی های تحقیقی پرداخت.

تشکیل اولین جلسه تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط استاد مطهری

در سال 1334 اولین جلسه تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط این استاد تشکیل شد و در همان سال تدریس خود را در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را آغاز کرد.

در سال های 1337 و 1338 و پس از تشکیل انجمن اسلامی پزشکان، شهید مطهری به یکی از سخنرانان اصلی این انجمن تبدیل شد و در طول سال های 1340 تا 1350 سخنران منحصر به فرد این انجمن محسوب می شد.

اما مهمترین خدمات استاد مطهری در طول حیات پر برکتش ارائه ایدئولوژی اصیل اسلامی از طریق درس و سخنرانی و تألیف کتاب است. این امر خصوصاً در سالهای 1351تا 1357 به خاطر افزایش تبلیغات گروههای چپ و پدید آمدن گروههای مسلمان چپ زده و ظهور پدیده التقاط به اوج خود می رسد.

احترام فراوان استاد مطهری نسبت به پدر و مادرش

روزگاری آن استاد در خانه پدری سرش به کتاب و خواندن نماز گرم بود و گویی از همان ابتدای کودکی با بازی هایی که هم دوره ای های او انجام می دادند بیگانه بود.

به گفته برخی از پدران و مادران سالخورده اهالی فریمان و همسایگان دور و نزدیک، آن معلم شهید همیشه سرش در کتاب بود و از همان کودکی می شد فهمید که او در بزرگسالی پیشانی بلندی خواهد داشت.

یکی از بزرگان اهالی فریمان از گذاشتن احترام زیاد این استاد به پدر و مادر خویش یاد می کند و می گوید: پدر و مادر استاد نیز به شدت از دینداری و احترام گذاری او مسرور و راضی بودند.

محمد اعلمی می گوید: در آن دوران تفریح نوجوانان و جوانان در روستای فریمان اسب سواری بود و مرتضی از بهترین سوارکاران آنجا به حساب می آمد.

امروز زنان و مردان خیابان مطهری شرقی همه جوانان و نوجوانانی هستند که در روزگار استاد شهید مطهری در فریمان چشم به جهان نگشوده بودند و تنها نام و خاطره ی او را از زبان برخی از سالمندان و بزرگان اهل فریمان شنیده اند.

یکی از مریدان و علاقمندان فریمانی استاد مطهری با بیان خاطره ای که بسیار در کتاب های مختلف نقل شده می گوید: در سنین شش الی هفت سالگی آن استاد علاقه فراوانی به مکتب رفتن داشته‏اند و بدون اینکه پدرشان به ایشان فشار بیاورند که باید به مکتب بروی خودشان خیلی علاقه‏مند بودند که به مکتب بروند.

ناصر رفیعی با بیان ادامه خاطراتی که خود خوانده و یا گاه از زبان آشنایان شنیده، می افزاید: در همان سنین استاد یک روز صبح عبائی بر دوش می‏اندازند و به طرف مکتب می‏روند، چون مکتب بسته بوده در پشت در آن می‏نشیند تا باز شود، اهل خانه می‏بینند که مرتضی در خانه نیست، نگران می‏شوند و هر چه دنبالش می‏گردند او را نمی‏یابند، تا آن که می‏روند، می‏بینند پشت در مکتب هستند و به خواب رفته‏اند.

وی ادامه می دهد: بیش از دوازده بهار از عمرش نگذشته بود که شور و شوق درونی وی را به سوی حوزه علمیه مشهد می‏کشاند و با جدیت و نظم به تحصیل علوم اسلامی مبادرت می‏ورزد.

کمک به نیازمندان بارزترین ویژگی شهید مطهری

کمک به نیازمندان و احترام به سادات بارزترین ویژگی هایی است که اغلب همسایگان و هم محله ای های استاد به آن معتقد بودند.

یک کارشناس ارشد الهیات با اشاره به تفکرات آن استاد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مطهری یک متکلم بود و این وجه از شخصیت او هیچ تناقض و مغایرتی با ابعاد فلسفی و فقهی او نداشت.

استاد مطهری تلاش می کرد تا با اندیشه های غرب آشنایی پیدا کند

حبیب فخریان تصریح کرد: استاد مطهری از جمله روحانیونی بود که با روحانیون دانشگاهی ارتباط داشت و تلاش می کرد تا با اندیشه های برخاسته از غرب آشنایی پیدا کند.

وی بیان کرد: این استاد شهید می خواست که به نسل جوان و دانشگاهی بگوید که ماهیت و جوهر دین و اسلام چیست و از سوی دیگر، به نوبه خود برای حوزه ها و روحانیون از برداشتهای علمی و آموزه های رایج در علوم انسانی و اجتماعی حرف و حدیث داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه کلامی بودن شهید مطهری سبب شد تا این استاد تنها در صدد پاسخگویی به شبهه ها و آنچه که ممکن بود حملات به اسلام خوانده شود نبود، بلکه به جد می کوشید قالبهای رفتاری یا باوری مسلمانان را هم مورد نقادی قرار دهد.

وی یادآور شد: این استاد حساسیت بسیار در مورد کلام و قالبهای باوری و رفتاری که ممکن بود جای اصل دین گرفته شود، از خود نشان می داد.

وی با اشاره به اساتیدی که این استاد در نزد آنها درس آموخته، گفت: این استاد مدت 15 سال در قم در محضر بزرگانی چون بروجردی، امام خمینی(ره) و همچنین سید محمد حسین طباطبایی فیلسوف عالیقدر جهان اسلام درس آموخته است.

موزه شهید مطهری در فریمان

اکنون سال هاست که این استاد و معلم دلسوز از میان ما پر کشیده و خانه پدری خود را با کوله باری از آثار و خاطرات به جا گذاشته است.

در حال حاضر دست نوشته ها و سایر آثار این شخصیت بزرگ در خانه پدری اش که در خیابان مطهری شرقی واقع شده در معرض دید علاقمندان گذاشته شده است.

منزل پدری استاد مطهری در حال حاضر موزه ای است که هنوز هم با ورود به آن می توان رنگ و بوی کودکی های استاد را در آن احساس کرد و حتی می توان صدای دغدغه های نوجوانی آن بزرگوار را از لابه لای درز دیوارها و پنجره های قدیمی آن شنید.

با ورود به خانه پدری استاد فضای قدیمی و آرامش و سکون آن دل و دیده آدمی را به تفکر فرو می برد و انگار روح جستجوگر و خداجوی این معلم شهید در اتاق های خانه هنوز متراکم است.

میز کوچک، کتاب های استاد و کوزه ای که در جوار پنجره گذاشته شده حکایت های بسیاری را با زبان بسته از روزهای کودکی و نوجوانی شهید مرتض مطهری نقل می کنند.

اشیای بی جانی که امروز یادگارهای استاد محسوب می شوند اگر چه جای خودش را پر نمی کند اما قطره ای از تلاش ها و علم او را نمایش می دهد.

پله های خانه پدری امروز بی قرار گام های اوست تا باری دیگر با عبور از آنها در جستجوی فلسفه زندگی خویش بر روی آنها قدم بگذارد.

هم اکنون در این موزه بیش از یکصد جلد از آثار استاد در معرض دید عموم قرار گرفته که علاوه بر آن می توان به لوازم شخصی و یادداشت های استاد، تصاویر استاد در سنین مختلف به همراه والدین و دوستانشان اشاره کرد.

خانه باغی که استاد در آن روزگار می گذرانده امروز به فضایی کوچک تبدیل شده تا گوشه ای از آثار او را در معرض دید علاقمندان قرار بگیرد. اماهنوزهم با گذر از میان آثار و دست نوشته های استاد صدای پای خاطرات و نجواهای او در میان درختان به گوش می رسد.

مکان زندگی پربار استاد مطهری و محل رشد او در گذشته خانه باغی با وسعت حدود 2 هزار و 700 مترمربع را به خود اختصاص می داد که از مجموع زیربنای قدیمی آن تنها حدود 120 متر شامل دو اتاق، هال و پذیرایی و فضای بهار خواب بر جای مانده است.

خونی که مظلومانه ریخت

استاد مرتضی مطهری از اعضای اولیه شورای انقلاب و رئیس این شورا بود، کوشش وی در سازماندهی برنامه سنگین استقبال از امام خمینی (ره) در جو پر اختناق و کاملا امنیتی ماه های دی و بهمن 57، مدیریت  خلاق او را به نمایش گذاشت.

مطهری با پیروزی انقلاب؛ نقش چشمگیری در افشای ماهیت. عناصر انحرافی ایفا و به دلیل اعتماد امام خمینی(ره) اثر مهمی نیز در سست شدن پایه های لیبرالیستی در کشور داشت.

مواضع و سخنان استاد مرتضی مطهری در مراکز علمی و مصاحبه های وی در تبیین ماهیت جمهوری اسلامی از وی پشتوانه ای ساخت تا سالها از شمع وجودش استفاده شود.

اما کژاندیشان در شامگاهی که از جلسه شورای انقلاب بر می گشت، او را آماج گلوله قرار دادند.

منحرفان فرقان، با حذف فیزیکی مطهری، کشور را از وجود ذخیره ای توانمند برای نشر آثار دینی و پاسخگویی به شبهات محروم کردند، هر چند آثار و تالیفات او، میراثی ماندگار از 50 سال تحقیق و تلاش علمی آن دانشمند برجسته است.

.............................

گزارش: مرضیه صاحبی