انتشار کتاب «زبان قرآن، تفسیر قرآن»/ مجموعه مقالات قرآن پژوهی غربیان

به گزارش خبرنگار مهر، این کتاب در سه بخش تنظیم شده است. پس از مقدمه مترجم، بخش نخست با عنوان مطالعات تفسیری قرار دارد. در این بخش مقالات متنوعی از مستشرقین ترجمه شده است.

بلاغت عربی و تفسیر قرآن با نگاهی به صنعت لف و نشر از جان ونزبرو، دستان ابولهب و غزال کعبه: نگاهی به تفسیر سوره مسد، نکاتی در تفسیر نخستین آیات سوره علق، رسول پوشانیده: تفسیر کلمات مزمل و مدثر، تعامل تفسیر و حدیث در تعیین هفت مثانی از اری ربین و ابن عباس در تفاسیر دوره عباسیان از هربرت برگ و تاریخ گذاری تفسیر موسوم به ابن عباس: چند نکته تکمیلی از هارالد موتسکی عناوین این مقالات است.

در بخش دوم با عنوان مطالعات قرآنی جان ونزبرو هم چهار مقاله از مستشرقین ترجمه شده است. تحلیل ادبی قرآن، تفسیر و سیره: نگاهی به ... از اندرو ریپین، ملاحظاتی بر کتاب مطالعات قرآنی از ویلیام گراهام، نکاتی روش شناختی درباره فصل چهارم کتاب مطالعات قرآنی از اندرو ریپین و جمع و تدوین قرآن: بازنگری دیدگاه های غربی ... از هارالد موتسکی عناوین این مقالات است.

بخش سوم این اثر زبان قرآن نام دارد. شتر یا ریسمان: آیه 40 سوره اعراف و واژگان دخیل و تعیین زبان خارجی آنها در تفسیر قرآن از اندرو ریپین، مسأله تدثیر زبان های آرامی و سریانی در زبان قرآن از مرتضی کریمی نیاف نقدی بر کتاب قرائت آرامی ـ سریانی قرآن از فرانسوا دوبلوا، الرقیم یا الرقود؟ یادداشتی درباره آیه نهک سوره کهف از جیمز بلمی و چند نکته پیشنهادی دیگر در متن قرآن از جیمز بلمی عناوین مقالات این بخش است.

مترجم در بخشی از مقدمه این اثر با طرح این سؤال که چرا باید از مطالعات قرآنی در جهان ‎عرب و غرب مطلع شویم؟، می نویسد: این پرسشی است سهل و ممتنع. نخست باید حوزه عمومی تبلیغ و ترویج قرآن و امور قرآنی را از حوزه خاص تحقیق آکادمیک قرآن و تفسیر جدا کنیم. این هر دو حیطه در جای خود مهم و لازم‎اند. تبلیغ و ترویج قرآنی متولیان و مخاطبان خاص خود را دارد که بی‎شک نباید از محققان و اساتید و دانش‎پژوهان حوزه و دانشگاه همان انتظار را داشت. نگاهی از بیرون به حوزه مطالعات قرآنی کشور ما - که قرار است متکفل امر تحقیق و بررسی‎‎های علمی و آکادمیک در این زمینه باشد و حتی مدعی پاسخگویی و تغذیه مجامع علمی و پژوهشی جهان است- هر روز بیشتر نومیدمان می‎کند.

وی می افزاید: کتابخانه‎‎های تخصصی قرآن و تفسیر در قم و برخی شهر‎های بزرگ کمابیش شکل گرفته‎اند که نگاشته‎‎های فارسی و عربی ایران و جهان عرب را تا حد امکان در خود گردآورده‎اند. دانشگاه‎‎های دولتی، آزاد، پیام نور و دانشکده‎‎های قرآنی وابسته به سازمان اوقاف و... با سرعتی نزدیک به نور بر انبوه فارغ‎التحصیلان رشته‎‎های متعدد علوم قرآنی می‎افزایند. مراکز متعدد پژوهشی در تهران، قم، مشهد و اصفهان با عناوین مختلف تولیدات این رشته را بیشتر می‎سازند. دروس تفسیر و علوم قرآنی در سطوح عمومی و عالی حوزه رسمیت و بروز بیشتر یافته‎اند و رساله‎‎های سطوح سه و چهار حوزه، گاه به موضوعات تفسیر و علوم قرآنی می‎پردازند.

کرمی نیا تصریح می کند: در این میان اما، مطالعات قرآنی در ایران امروز ما با وجود کمیت چشمگیر و ابعاد وسیعش، همچنان محدود و دربند تکرار مکررات باقی مانده است. از همین رو، شباهتی عجیب به جزیره‎ای دارد که ساکنانش تنها به زبانی که خود می‎فهمند، سخن می‎گویند؛ نه تولیداتش در مدار علمی جهان به رسمیت شناخته می‎شود و نه هیچ فارغ‎التحصیل حوزه و دانشگاهش به محض ورود به کنفرانس‎‎های اسلام‎شناسان غربی، ذره‎ای از موضوعات مقالات و روش بحث و جدل شرکت‎کنندگان سر در می‎آورد. در نهایت خوش‎بینی، مفروض می‎گیریم که فرد مورد نظر با مانع جدی سد زبان مواجه نبوده است.

کتاب «زبان قرآن، تفسیر قرآن» مجموعه مقالات قرآن پژوهی غربیان با مقالاتی از جان ونز برو، آندرو ریپین، هربرت برگ، هارالد موتسکی، اری ربین، فرانسوا دوبلوا و جیمز بلمی با ترجمه مرتضی کریمی نیا به همت انتشارات هرمس به شمارگان 1500 نسخه و به بهای 12000 تومان منتشر شد.