حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد و استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد مناظره های امام رضا(ع) با علمای ادیان و فرق دیگر گفت: امام رضا(ع) با الهام از قرآن و همصدا با تصویری که این کتاب آسمانی از تورات و انجیل ارایه کرده، در ضمن مناظره خود عملاً بر دو نکته تأکید کرده است: کتاب مقدسِ موجودِ در دست یهود و نصارا دچار تحریف شده است. به رغم رهیافت تحریف در این دو کتاب، می‌توان آنها را حاوی بخش‌هایی از گفتار خداوند دانست و از این جهت می‌توان با استناد به برخی از آموزه‌ها و عبارت‌های آن حتی بر حقانیت اسلام، برهان اقامه کرد.
وی با اشاره به اینکه دیدگاه‌های امام رضا(ع) درباره انجیل در سه محور اساسی انعکاس یافته است، افزود: این محورها عبارتند از: مفقود شدن نسخه اولیه انجیل، امکان استناد به انجیل موجود برای تخطئه باورهای مسیحیان و امکان استناد به انجیل برای اثبات حقانیت رسالت پیامبر اکرم(ص). مهم‌ترین نکته‌ای که درباره انجیل در گفتار امام رضا(ع) انعکاس یافته این نکته است که انجیل اصلی و اولیه در مدتی قابل ملاحظه مفقود شد و پس از آن بنا به درخواست مسیحیان چند تن از کسانی که به تعبیر امام جزو شاگردان شاگردان عیسی(ع) بودند و به عبارت روشن‌تر میان آنان و عیسی(ع) فاصله تاریخی وجود داشت، به گردآوری انجیل همت گماشتند.
نصیری در ادامه سخنانش اظهار داشت: امام(ع) وجود اختلاف در نسخه‌های موجود انجیل را شاهد مدعای خود دانسته است. این نکته بدان معناست که امام(ع) انجیل کنونی را فاقد اصالت و اعتبار می‌داند. باری، امام رضا(ع) در جایی از گفتار خود تصریح کرد که نخستین انجیل مفقود شد و مدعای جاثلیق که این مفقود شدن تنها یک روز به طول انجامید و یوحنا و متی انجیل را تر و تازه ارایه کردند، را مردود دانست و فرمود اگر مدعای شما درست باشد، نباید در اناجیل آن گونه که امروز اختلاف وجود دارد، اختلاف پدید می‌آمد. آنگاه امام(ع) خود تبیین فرمود که وقتی انجیل مفقود شد، مسیجیان نزد علمای خود گرد آمده و گفتند: مسیح کشته شده و انجیل مفقود شده است، لوقا و مرقابوس (مرقس) به آنان گفتند: محزون نباشید و کلیسا‌ها را خالی نکنید. انجیل در سینه ماست و ما همه بخش‌های آنرا برای شما گرد خواهیم آورد. آنگاه لوقا، مرقابوس، یوحنا و متی نشستند و انجیل کنونی را برای شما قرار دادند. این در حالی بود که این چهار تن شاگردان شاگردان اولین بودند.
وی بیان کرد: همچنین در بخشی از مناظره امام رضا(ع) با جاثلیق بر این نکته تأکید شده است که در انجیل موجود عباراتی آمده که بر انسانی و مخلوق بودن عیسی(ع) دلالت دارد و از این جهت باور مسیحیان به الوهیت عیسی(ع) حتی مخالف با نصوص خود انجیل است. آنگاه امام به بخش‌هایی از گفتار متی، مرقس و لوقا استشهاد فرمود که در آنها بر انسانی بودن عیسی(ع) تأکید شده است. همچنین در بخش‌هایی از مناظره امام رضا(ع) به عبارت‌هایی از انجیل استناد شده که در آنها از زبان عیسی(ع) به آمدن آن حضرت بشارت داده شده است و امام(ع) از این عبارت‌ها برای اثبات حقانیت رسالت پیامبر اسلام(ص) بهره جست. جاثلیق مدعی شد که یوحنا به نقل از عیسی(ع) به نبوت مردی بشارت داده و درباره اهل بیت(ع) و وصی او سخن گفته، اما نام او را نبرده است. آنگاه امام سِفر سوم از انجیل را خواند که در آن از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) و امت ایشان، سخن به میان آمده بود: «ثُمَّ قَرَأَ السِّفْرَ الثَّالِثَ حَتَّى بَلَغَ ذِكْرَ النَّبِيِّ وَقَفَ»
این محقق و استاد دانشگاه افزود: در فقره‌ای دیگر خطاب به جاثلیق فرمود: آیا در کتاب شعیا این سخن نیامده است: «يَا قَوْمِ إِنِّي رَأَيْتُ صُورَةَ رَاكِبِ الْحِمَارِ لَابِساً جَلَابِيبَ النُّورِ وَ رَأَيْتُ رَاكِبَ الْبَعِيرِ ضَوْءٌ مِثْلُ ضَوْءِ الْقَمَرِ.» نیز فرمود آیا در انجیل نیامده که عیسی(ع) بشارت داد که بارقلیطا پس از من خواهد آمد و او مرا تصدیق کرده و همه چیز را برای شما تفسیر خواهد کرد و بدکاری امت‌ها را آشکار خواهد ساخت و ستون کفر را خواهد شکست.
نصیری در مورد دیدگاه‌های امام رضا(ع) درباره تورات هم تأکید کرد: امام رضا(ع) در مناظره با رأس الجالوت بنا به درخواست وی، به متن تورات استناد فرمود. نخستین استشهاد امام(ع) به عباراتی در تورات است که در آن به آمدن عیسی(ع) و پس از آن به ظهور رسول اکرم(ص) بشارت داده شده است. رأس الجالوت پس از استشهاد امام(ع) به عبارت پیشگفته مدعی شد که گرچه این عبارت را در تورات خوانده، اما تفسیر آنرا نمی‌داند که امام رضا(ع) تفسیر این عبارت را برای وی تبیین فرمود. استناد به کوه فاران و اشاره داشتن آن به رسالت رسول اکرم(ص) در جایی دیگر از مناظره امام(ع) نیز انعکاس یافت؛ آنجا که امام گفتاری از حیقوق پیامبر(ع) را نقل فرمود: «خداوند با بیان خود از کوه فاران آمد و آسمان‌ها از تسبیح احمد پر شد و امت او لشکر او را در دریا حمل می‌کنند، همان گونه که در خشکی حمل می‌کنند. او پس از ویرانی بیت المقدس کتاب جدیدی می‌آورد که مراد او از کتاب قرآن است.»
وی در پایان سخنانش گفت: آنگاه امام رضا(ع) به گفتار داوود نبی(ع) در زبور استناد کرد که در آن چنین آمده است: «خدایا! برپاکننده سنت پس از دوران فترت را مبعوث کن.» آنگاه رأس الجالوت گفت: مقصود عیسی(ع) است که دوران او نیز دوران فترت بود. امام(ع) فرمود: اشتباه کردی؛ زیرا عیسی(ع) با سنت مخالفت نکرد و با سنت تورات موافقت داشت تا آنکه خداوند او را به آسمان بالا برد. آنگاه امام(ع) به عبارت دیگری در کتاب اشعیاء(ع) استناد کرد که در آن چنین آمده است: «دو سواره را می‌بینم که زمین برای آنان روشن شده است؛ یکی از آنان بر الاغ و دیگری بر شتر سوار است.» آنگاه امام(ع) از رأس الجالوت پرسید که سوار بر الاغ و سوار بر شتر چه کسانی هستند؟ در پی عجز او از پاسخ دادن به پرسش امام(ع)، امام(ع) فرمود: راکب حمار عیسی(ع) و راکب شتر محمد(ص) است.
نظر شما