خبرگزاری مهر، گروه استانها – بهنام عبداللهی: درحالی که عرق را می‌توان مثل «اشک فکر» بر روی پیشانی‌شان دید، از این جلسه بیرون می‌آیند و به سمت آن می‌روند (اغلب بدون وسیله نقلیه مناسب). درحالی که نفس‌شان بند آمده باز نمی‌توانند دنبال مسئول سوژه خود نروند و سوالات مردم را بی‌پاسخ بگذارند. درحالی که می‌دانند آخر ماه به نان و نوایی نمی‌رسند، باز می‌دوند. این قشر از جامعه اصحاب رسانه نام دارند.
نمی‌توان از خبرنگاری به عنوان شغل عادی یاد کرد زیرا شغل به چیزی گفته می‌شود که فرد شاغل در محل کارش باشد ولی وقتی کسی حتی در رخت خواب به سوالاتی فکر می‌کند که قرار است فردا از فلان مسئول بپرسد یا به گزارشش فکر می‌کند که چند گره از گره‌های مردم باز خواهد کرد، نمی‌توان شغل حساب کرد، او خبرنگار عاشق است.
خبرنگاری رتبه‌های اول را در بین پرهیجان‌ترین شغل‌های دنیا به خود اختصاص داده است اما متاسفانه هیچ فشارسنجی نیست که بتواند فشار وارده بر یک خبرنگار و زندگی‌اش را به مردم و مسئولان نشان دهد.
اما فشارهای ناشی از کار و اخبار و ... بر خبرنگاران حکم قند و شکر را دارد چراکه پشت این همه فشار علاقه‌ای وافر است که مدام به گوش خبرنگار می‌خواند تو بهترین شغل دنیا را داری؛ با این عقیده که «همه چیز پول نیست».
یک نوع فشار دیگر هم وجود دارد که بسیار کشنده است. کشنده به آن معنا که می‌تواند حیات خبرنگار و رسانه‌اش را پایان بخشد. می‌تواند مثل سدی جلوی آگاهی را که خوراک فکر جامعه است بگیرد.به این نوع فشار، تهدید به شکایت قضایی از جانب اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا دستگاه‌های دولتی و غیردولتی می‌گویند.
خبرنگاران و رسانه‌هایی که از ابتدای کارشان علی‌رغم امکان، قید رابطه‌ها را زده‌اند و تنها دلیلشان از دویدن پی مسئولان گرفتن حق مردم است، بی‌شک با مشکلاتی مواجه می‌شوند. بی‌شک این موضوع باب طبع خیلی‌ها نیست و تصمیم می‌گیرند خبرنگاران را متوقف کنند که رایج‌ترین روش‌های توقف، شکایت قضایی است.
دستگاه‌های دولتی برای شکایت از رسانه‌ها مجاز نیستند
همین شکایت و دادگاه‌ها را می‌توان علتی دانست برای سلب آزادی بیان و قوه روشنگری از اصحاب رسانه که متاسفانه در سراسر کشور به گوش می‌خورد. فارغ از اینکه برنده این‌گونه دعاوی چه کسی می‌شود و آیا همیشه حق با خبرنگاران است یانه، نفس عمل شکایت و ایجاد تردید و ترس و شک در بین اهالی رسانه قطعا به نوعی اعمال فشار و نظر به شمار می‌آید که در نهایت به مانع شدن از احقاق حقوق مردم منجر می‌شود.
در رابطه و با همین موضوع با مدیر کل فرهنگ و ارشاد آذربایجان شرقی که از اوضاع خبرنگاران و رسانه‌ها بیش‌تر آگاه هست صحبت می‌کنیم. محمد محمدپور به خبرنگار مهر می‌گوید: طبق ابلاغیه دولت، دستگاه‌های دولتی به هیچ‌وجه مجاز نیستند از رسانه‌ها شکایت کنند مگر در مواردی خاص که حقی ضایع شود.
در قانون مطبوعاتی ما آمده است که هیچ شخص حقیقی و حقوقی حق ندارد به نشریه یا رسانه بگوید این را بنویسید یا ننویسیدوی ادامه می‌دهد: تا به امروز در سطح استان ما گزارشی به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر اعمال فشار بر رسانه‌ای گزارش نشده است و این جای خوشحالی دارد.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی در ادامه اظهار می‌دارد: اگر احیانا از طرف نشریات و رسانه‌ها گزارشی در رابطه با اعمال فشار یا اعمال نظر یک دستگاه بر مطالب آن نشریه دریافت کنیم بلافاصله به معاونت مطبوعاتی‌مان منعکس خواهیم کرد تا پیگیری‌های لازم صورت گیرد.
وی در ادامه درباره عملی که در قانون مطبوعات به عنوان جرم تلقی می‌شود، تشریح می‌کند: در قانون مطبوعاتی ما آمده است که هیچ شخص حقیقی و حقوقی حق ندارد به نشریه یا رسانه بگوید این را بنویسید یا ننویسید.
تعدد رسانه‌ها در استان نشانگر فضای مساعد کار مطبوعاتی است
محمدپور اضافه می‌کند: چنین عملی بدون شک جرم محسوب می‌شود و رسانه‌ها نیز می‌توانند در چنین مواردی از حقوق خود دفاع کنند.
وی درباره جو رسانه‌ای استان خاطرنشان می‌کند: با توجه به حمایت‌هایی که از سوی مدیریت کلان استان از رسانه‌ها می‌شود، من فضای رسانه‌ای استان‌مان را مساعد می‌بینم.
وی در ادامه تعدد رسانه را در استان علتی بر شرایط مساعد کار مطبوعاتی می‌داند و می‌گوید: سیاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فضای باز رسانه‌ای است و فضایی داریم که علاقه‌مندان به حرفه رسانه بدون هیچ مشکلی می‌توانند ورود پیدا کنند.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اضافه می‌کند: اینکه ۳۲۲ رسانه مکتوب و پایگاه خبری در سطح استان فعالیت دارند، نشانگر آن است که ظرفیت کار رسانه‌ای در این استان در سطح بالایی قرار دارد.
وی همچنین در رابطه با اینکه اداره فرهنگ و ارشاد چگونه می‌تواند در دادگاه‌های مطبوعاتی حامی رسانه‌ها باشد، تاکید می‌کند: طبق قانون، هیئت منصفه مطبوعات باید در دادگاه حضور داشته باشند و بدون حضور آنها برگزاری دادگاه غیرقانونی است.
کسی نمی‌تواند در برابر نقد منصفانه ایستادگی کند
وی در بخشی از سخنان خود می‌افزاید: هرچند کار رسانه‌ای زحمت و مسئولیت زیادی دارد اما معتقدیم در توسعه استان تاثیر فوق‌العاده‌ای دارد و رسانه‌ها می‌توانند جامعه را به پویایی و حرکت وا دارند.
محمدپور تاکید می‌کند: اگر احیانا فشارهای جسته گریخته‌ای نیز متوجه رسانه‌ها شود، نباید رسانه‌ها در کار خود کوتاهی کنند و اگر نقدشان منصفانه و به جاست باید پافشاری کنند.
وی درباره نقد منصفانه تصریح می‌کند: رسانه‌ها نباید فضای حاکم را ملتهب کنند بلکه می‌بایست با نقد منصفانه کار خود را پیش ببرند. نقد منصفانه یعنی اینکه نقد ما همراه با ارائه راهکار و احساس مسئولیت باشد.
وی در پایان عنوان می‌کند: بی‌شک فعالیت رسانه‌ها مفید است و ما باید همواره از کار آنها حمایت کنیم و من معتقدم اگر نقد رسانه‌ها نقد منصفانه‌ای باشد هرگز دچار مشکل نخواهند شد چرا که کمتر فرد یا دستگاهی در مقابل نقد منصفانه ایستادگی می‌کند.
مسئولین رسانه‌ها را غریبه فرض نکنند
همچنین حوالی این موضوع نظر یکی از اهالی رسانه استان که سال‌ها در عرصه مطبوعات و رسانه فعالیت کرده است را می‌پرسیم.
اسد بابایی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌دارد: رسانه‌ها رکن اساسی مردمسالاری به شمار می‌آیند و باید بدون هیچ‌گونه سنگ‌اندازی جلوی پایشان قادر باشند به حیات خود ادامه دهند.
وی می‌افزاید: در صورت اثبات تخلف رسانه‌ای طبق ماده ۲۳، ۳۰ و ۳۱ قانون مطبوعاتی شاکی می‌تواند ادعای رسیدگی داشته باشد که هیئت منصفه مطبوعات نیز در همین راستا شکل گرفته است.
فعال رسانه‌ای استان از مسئولین می‌خواهد که رسانه‌ها را غریبه فرض نکنند و در راستای بالندگی مجموعه‌شان از توان و فکر اهالی رسانه بهره گرفته و انتقادات سازنده را با جان و دل‌شان پذیرا باشند.
بابایی خاطرنشان می‌کند: مطبوعات حق دارند نظرات، انتقادات سازنده، پیشنهادات و توضیحات مردم و مسئولین را منتشر و در اختیار عموم قرار دهند.
وی همچنین عنوان می‌کند: زمانی که مدیران و مسئولان این شیوه از کار مطبوعاتی را قبول داشته باشند و با جان و دل بپذیرند بی‌شک توسعه و رشد همه‌جانبه در پی این امر به وقوع خواهد پیوست که هم به صلاح مردم و هم به صلاح دستگاه‌هاست.
خبرنگاران شجاع باشند
عضو هیئت مدیره خانه مطبوعات آذربایجان شرقی در پاسخ به سوالی در خصوص نحوه انتقاد و شیوه آن بیان می‌کند: انتقاد رسانه‌ای باید دارای منطق و استدلال باشد و نیز از هرگونه توهین، تخریب و تحقیر پرهیز شود.
بابایی ادامه می‌دهد: در صورتی که نقد رسانه‌ها کاملا اصولی و قانون‌مند باشد، هیچ مقام یا دستگاهی حق ندارد که با اعمال فشار آزادی بیان و قدرت روشنگری را از یک رسانه سلب نماید.
سرپرست خبرگزاری مهر در آذربایجان شرقی تاکید می‌کند: همچنین خبرنگاران و اهالی رسانه باید از شجاعت و جرات کافی برخوردار باشند که بتوانند بدون داشتن هیچ واهمه‌ای در راستای احقاق حقوق مردم فعالیت کنند.
برخی رسانه‌ها با رفتارهای غیرحرفه‌ای خود باعث بدبینی مردم و اغلب مسئولان شده‌اند ولی این نباید علتی باشد برای تغییر نگرش کلی درباره اصحاب رسانه.اینکه خبرنگاران بدون وقفه و بدون هیچ روز تعطیل زحمت می‌کشند، برای کسی پوشیده نیست مخصوصا برای مدیران و مسئولان. در ضمن این قشر از جامعه از حقوق مادی و معنوی بسیار کمی برخوردار هستند، باز برای کسی پنهان نیست. پس داشتن آزادی بیان و توان روشنگری کمترین حقی است که یک خبرنگار می‌توان داشته باشد.
البته موارد خاص و استثنا هم وجود دارند که برخی رسانه‌ها با رفتارهای غیرحرفه‌ای خود باعث بدبینی مردم و اغلب مسئولان شده‌اند ولی این نباید علتی باشد برای تغییر نگرش کلی درباره اصحاب رسانه.
نباید خبرنگاران وقتی مشغول تهیه گزارش در یک واحد یا شرکت یا اداره هستند، موجود فضول تلقی شوند بلکه اگر به عنوان نماینده مردم در تمام جلسات و محافل و اتفاقات به شمار بیایند چه بسا رویدادهای ناگوار از جمله شکایت‌های قضایی رخ نمی‌دهد.
همانگونه که مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز عضو هیئت مدیره خانه مطبوعات استان تاکید کردند نقد خبرنگار و اصحاب رسانه نیز باید کاملا در چارچوب باشد و رعایت انصاف جزو ویژگی‌های ذاتی آن نقد به شمار بیاید. همانطور که خبرنگاران حقوقی دارند، مسئولیت‌های سنگینی نیز در قبال هدایت اذهان عمومی جامعه دارند و یک لغرش کوچک می‌تواند خیلی حقایق را به عمق دره‌ها پرتاب کند.
باید روزی برسد که غرض‌ورزی تنها کمبود جامعه رسانه‌ای‌مان باشد و هر خبرنگار با توجه به رسالتی که این حرفه بر دوش او گذاشته است فعالیت کند و همچنین مدیران و مسئولان نیز همواره خبرنگار را یاور منتقد خود بدانند. باید مسئولان ما خبرنگاران را در کنار خود ببینند، نه در مقابل خود.
نظر شما