به گزارش خبرنگار مهر، در مراسم یادمان ۱۱۰ سالگی انتشار دو روزنامه «خیرالکلام» و «نسیم شمال» که با حضور پژوهشگران و فرهیختگان حوزه ادبیات و گیلان شناسی عصر دوشنبه برگزار شد، پژوهشگر حوزه تاریخ مطبوعات ایران به تاثیر دو روزنامه «خیرالکلام» و «نسیم شمال» پرداخت.
سید فرید قاسمی که وی را حافظه گویای تاریخ مطبوعات ایران می شناسند و از برجسته ترین محققان حوزه روزنامه نگاری ایران است اظهار کرد: در سال ۱۳۲۵ هجری قمری که دو روزنامه فوق منتشر می شدند، سال پرتحولی برای مطبوعات ایران بود به طوری که هم در آن سال اشتیاق برای انتشار روزنامه به حدی رسیده بود که ۱۰۰ عنوان روزنامه در آن سال از مطبوعات ایرانی تاکنون به ثبت رسیده است و از سوی دیگر محاکمه های روزنامه نگاران و هجمه به دفاتر مطبوعات نیز به وفور دیده می شد.
وی با بیان اینکه «میرزا ابوالقاسم رانکوهی املشی» معروف به افصح المتکلمین و «شمس الدین صالحی برغانی» معروف به سید اشرف الدین حسینی از جمله آزادی خواهان مشروطه بودند افزود: هم افصح المتکلمین و هم سید اشرف که مشهور به نسیم شمال بود به آزادی و عدالت اعتقاد داشتند.
پژوهشگر حوزه تاریخ مطبوعات ایران با اشاره به فرم و سبک نوشتار در روزنامه های خیرالکلام و نسیم شمال گفت: در هر دو روزنامه ساده نویسی یک اصل است اما در نسیم شمال این مهم، بهتر دیده می شود.
قاسمی سپس ویژگی های قلم سید اشرف و میرزا ابوالقاسم را یادآور شد و اظهار کرد: زبان نوشتار نسیم شمال به زبان عامه بسیار نزدیک بود و به همین دلیل بین مردم مخاطبان بسیاری داشت.
وی فعالیت های اجتماعی افصح و تاسیس انجمن ها و تاسیس شرکت اتحادیه توسط این مشروطه خواه را از جمله خصوصیات علاقمندی وی به کارهای جمعی دانست و افزود: برعکس میرزا ابوالقاسم، اشرف محفل گریز بود و همه امور نسیم شمال را به تنهایی اداره می کرد و این محفل گریزی را هم در تهران ادامه داد.
نرم خویی و سازگاری اشرف و تندخویی افصح از جمله دیگر تفاوت هایی بود که قاسمی به آن اشاره کرد و ادامه داد: شاعری اشرف و داستان گویی افصح، جو سازی و شیوه تدافعی اشرف از دیگر تفاوت هایی بود که در بین دو شخصیت به وضوح دیده می شود.
نویسنده «مطبوعات ایران در قرن بیستم» ادامه داد: سید اشرف فردی آرام بود و هیچگاه به دنبال نام نبود به طوری که بیش از ۱۲۲ نام مستعار داشت در عین حال افصح المتکلمین بی پروا بود و به همین دلیل بارها مورد ضرب و شتم نیز قرار گرفت که حتی توسط کنسول روس نیز کتک خورد.
به گفته این پژوهشگر، تاکنون ۲۸۰ شماره از «خیرالکلام» و حدود ۱۰۰ شماره از «نسیم شمال» به دست رسیده است که می تواند منبع مهمی برای شناخت روزگاری باشد که شهر رشت در اوایل دوره مشروطه طی می کرد.
توجه به حقوق زنان در «نسیم شمال» مشهود است
در ادامه این مراسم، استاد حوزه علوم اجتماعی دانشگاه گیلان با اشاره به تاثیر روزنامه نگاری و مطبوعات بر افکار عمومی در دوران مشروطه اظهار کرد: در تاریخ ایران تا زمان مشروطه، هیچ دوره ای همانند دوره مشروطه سرشار از مقالات پرمحتوا و همه جانبه که به مسائل اساسی مملکت می پرداخت، دیده نشده است.
دکتر فاروق خارابی ماسوله با بیان اینکه ایده های مشروطه خواهی از طریق روزنامه ها به جامعه شهری و حتی روستایی ایران منتقل شد افزود: روزنامه های دوره مشروطه از جمله دو روزنامه خیرالکلام و نسیم شمال به دنبال حل مشکلات جامعه بوده و روزنامه نگاران در دوره فوق به کار خود و تاثیر قلم شان بر افکار عمومی باور و ایمان داشتند.
وی به بررسی نوشتار میرزاابوالقاسم و سید اشرف در دو روزنامه خیرالکلام و نسیم شمال پرداخت و ادامه داد: افصح المتکلمین فردی سیاسی بود و به نوعی شناخته شده اما هنوز شخصیت نسیم شمال به میزان کافی مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است.
خارابی گفت: سید اشرف بسیار هوشیار بود و به تمامی مسائل به نگاهی دقیق می پرداخت به طوری که کمتر موضوعی در حوزه علوم اجتماعی وجود دارد که از نگاه تیزبین سید اشرف دور مانده باشد.
به گفته وی، توجه به حقوق زنان، تربیت فرزندان، انتقاد از چند همسری از جمله موضوعاتی هستند که در روزنامه نسیم شمال بارها مطرح و منتشر شده اند.
وی تاکید کرد: نسیم شمال به نوعی مسئولیت ادبیات اجتماعی آن دوران را به دوش می کشید و جایگاه خود را بین مردم به خوبی پیدا کرده بود.
خارابی افزود: مطمئنا بررسی روزنامه های خیرالکلام و نسیم شمال می تواند وجهه همه جانبه ای از زندگی مردم در سال های انتشار این دو روزنامه را به دست دهد.
وی از فراموشی نام و یاد روزنامه نگاران شجاعی که در دوران مشروطه، مطبوعات گیلان را زنده نگاه داشتند و تاثیر بسزایی بر افکار عمومی داشتند ابراز تاسف کرد و گفت: شایسته نیست که با وجود چنین بزرگانی، هیچ نهاد یا خیابانی به نام این بزرگان نامگذاری نشده است.
نظر شما