تراکم ۶ برابری شهر تهران/ ساخت و ساز عامل اصلی آلودگی است

به گزارش خبرنگار مهر، نبی الله منصوری استاد مهندسی محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات در نشست تخصصی آلودگی هوای شهر تهران و راهکارهای اجرایی رفع آلودگی گفت: یک سوال خیلی مهم در بحث آلودگی هوا این است که اکنون ۵۰ تا ۶۰ سال از آغاز طرح مسئله آلودگی هوا گذشته پس چرا این مشکل حل نشده است؟

منصوری تأکید کرد: بحث آلودگی هوای تهران دلایل طبیعی دارد اما این به معنای تبرئه عوامل انسانی آلودگی نیست. تشدید آلودگی و بالارفتن غلظت ناگهانی آن در این ایام طبیعی نیست. بخشی از آلودگی ناشی از منابع انتشار یعنی خودروها، صنایع و غیره است و بخشی دیگر دلایل آب و هوایی دارد.

وی با بیان اینکه در تهران بدشانسی آب و هوایی داریم، خاطرنشان کرد: باد می تواند تا ۵۰۰ درصد هوا را پاک کند یعنی اگر تهران مثلا در موقعیت منجیل بود اجتماع آلاینده ها را شاهد نبودیم اما اکنون که دستمان به طبیعت نمی رسد باید منابع ایجاد آلودگی را مهار کنیم.

استاد مهندسی محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات با بیان اینکه مهمترین دلیل آلودگی هوا در تهران تا ۷۰ درصد ساخت و ساز است، تصریح کرد: کارهای خوبی اخیراً انجام شده، با وضعیت فناوری و شرایط اجتماعی و اقتصادی ما انتظار زیادی از خودروسازان نمی توان داشت. کیفیت سوختمان را خیلی بهتر کردیم و سوخت ما دیگر سرب ندارد. کل شهرهای ما گازکشی شده و اقدامات دیگری هم کرده ایم اما همه این اقدامات جواب نداده است.

منصوری با طرح این پرسش که چرا این اقدامات جواب نداده، گفت: مترو راه اندازی کرده ایم اما کافی نیست. حمل و نقل عمومی توسعه یافته اما آن هم کافی نیست. هیچ یک از اقدامات خوبی که کرده ایم به اندازه کافی نبوده اما به عقیده من یک عامل در تمام این مدت خلاف جهت اقدامات ما برای رفع آلودگی عمل می کرده است. یک سازمان در جهت خنثی کردن همه تلاش های ما عمل کرده و آن تراکم شهری است.

وی تأکید کرد: هر اقدامی که کرده ایم توسعه شهر و تراکم شهری یعنی تعداد نفر بر کیلومتر مربع، آن را خنثی کرده است. شهردار تهران و شهرداران گذشته باید جواب بدهند که وقتی تعداد نفرات در یک خیابان چند برابر می شود چطور می توان آلودگی هوا را کاهش داد.

استاد مهندسی محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات اظهارکرد: همین الان تعداد زیادی پشت گیشه های شهرداری منتظرند تا ساختمان دو طبقه خود را بکوبند و به جایش ۱۰ طبقه بسازند این در جهت خراب کردن و بن بست کردن شهر است.

منصوری با اعلام اینکه تهران از لحاظ محیط زیستی به بن بست رسیده است یادآور شد: در ۱۲۵ شهر اول دنیا، میزان تراکم ۴ هزار و ۷۲۵ نفر بر کیلومتر مربع است و متوسط آنها تنها حدود ۲ هزار نفر بر کیلومتر مربع است. این در حالی است که تهران در سال ۲۰۰۶ تراکم ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر بر کیلومتر مربع را داشته و این عدد اکنون بالاتر هم رفته است.

وی خاطرنشان کرد: وقتی شهر وسیع می شود، هزینه ها هم بالا می رود. باید برای شهر جاده کشید، برق کشید، خدمات ارائه کرد اما وضعیت اقلیمی هم تعیین کننده است. وضعیت اقلیمی تهران برای تراکم پائین مناسب است اما ما دقیقاً برعکس عمل کرده ایم. تهران در سال ۲۰۰۶ تراکم ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر بر کیلومتر مربع را داشته اما شهرهای اروپایی که می خواهیم آلودگی هوای ما هم مانند آنها باشد تراکمشان کمتر از دو هزار نفر بر کیلومتر است.

استاد مهندسی محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات اعلام کرد: الگوی شهرسازی در تمام کلان شهرهای دنیا به این شکل است که در سطح کوچکی در مرکز شهر آپارتمان هایی بلندمرتبه ساخته می شود و در سطح وسیعی که مناطق اطراف را تشکیل داده، سکونت گاه های یکی دو طبقه را شاهدیم. اما در تهران دقیقا برعکس این عمل شده و تا پای کوه برج سازی شده است.

منصوری ادامه داد: نیویورک که به شهر آپارتمان ها و برج ها شناخته شده تنها دو هزار و ۵۰ نفر بر کیلومتر مربع تراکم دارد و همه آن برج سازی ها فقط در مرکز شهر است و در ۸۰ درصد سطح شهر که دورتادور مرکز را گرفته شاهد ساختمان های یک تا دو طبقه هستیم آیا اینها نمی توانستند ساختمان دو طبقه خود را بکوبند و به جای آن ۲۰ یا ۲۰۰ طبقه بسازند و از این راه درآمدزایی کنند!؟

وی تأکید کرد: نمای باز و عمومی لس آنجلس هم نشان می دهد ساختمان ها در بخش کوچک مرکزی بلند و در بخش وسیع اطراف کوتاه است. تورنتو هم با حدود دو هزار نفر بر کیلومتر مربع تراکم شرایط مشابهی دارد. توکیو که تراکم آن بیش از دو برابر اینهاست و ۴ هزار و ۷۵۰ نفر بر کیلومتر مربع تراکم دارد، باز هم کمتر از نصف تهران است و قسمت های مسکونی آن کم ارتفاع هستند. لندن با ۵ هزار و ۱۰۰ نفر بر کیلومتر مربع تراکم هم مرکز شهری بلند دارد که تمام مناطق مسکونی اطراف آن را ساختمان های یکی دو طبقه گرفته اند.

استاد مهندسی محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات تصریح کرد: در تهران دورترین قسمت ها از مرکز در شمال غرب را هم با برج های بلندمرتبه به طور کامل پوشانده ایم و تراکم امروز تهران به ۱۲ هزار و ۲۰۰ نفر بر کیلومتر مربع رسیده است.

منصوری در توضیح راهکارهای رفع مشکل یادآور شد: نخستین اقدام توقف طرح تفصیلی فعلی شهر تهران و تدوین طرحی جدید مبتنی بر جلوگیری از افزایش تراکم است. متأسفانه باید بگوییم شهر باید گران شود تا جاذبه هایش برای مردم کم شود.

وی تأکید کرد: تصمیمات و محدودیت های مربوط به آلودگی هوا باید دست کم تا شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اعمال شود چرا که وضعیت آلودگی به نوعی است که تنها اگر تا آن محدوده وسیع تمام محدودیت ها را رعایت کنیم شانسی برای مدیریت آلودگی وجود دارد. تمام محدودیت های معاینه فنی هم باید خیلی سخت گیرانه روی کامیون ها و دیزل ها اعمال شود.

منصوری در پایان تصریح کرد: درباره اعمال محدودیت و ممنوعیت استفاده از موتورسیکلت ها می گویند، چند هزار نفر از این راه نان می خورند و معیشت خانواده را تأمین می کنند اما مگر می توانیم جان ۱۰ میلیون نفر را قربانی معیشت این چند هزار نفر کنیم؟