آراء مردم برای سینماگران حاضر در جشنواره فجر اهمیت دارد

به گزارش خبرنگار مهر، در چند سال اخیر جشنواره فیلم فجر یک سیمرغ بلورین با عنوان فیلم برگزیده جشنواره فجر از نگاه تماشاگران به مجموع تندیس های خود اضافه کرد. این تندیس بر اساس نتایج نظرسنجی داده می شد که بر اساس برنامه ریزی و فعالیت خانه سینما در سالن سینماهای مورد استفاده مردم در جشنواره فجر صورت می گرفت. در ابتدای راه این جایزه چندان جدی گرفته نمی شد، ولی پس از چند دوره کار به جایی رسید که برخی سینماگران اعتبار نظر مردم را از هیئت داوران بیشتر می دانستند.

شیوه نظرسنجی برای تعیین فیلم برگزیده از نگاه مردم به این ترتیب بود که پیش از نمایش هر فیلم در سالن سینما برگه هایی میان مخاطبان پخش می شد و بر اساس رایی که بینندگان در صندوق های مخصوص خانه سینما می انداختند، میزان رضایتمندی و علاقه تماشاگران نسبت به یک فیلم سنجیده می شد. هر شب تعداد آرا صندوق ها شمرده می شد و نتایج به دست آمده جزو نخستین اخباری بود که برای رسانه های گروهی ارسال می شد و مورد استفاده قرار می گرفت.

طی سال های اخیر تردیدهایی در خصوص میزان صحت این نظرسنجی و نتایج آن مطرح شد و برخی نسبت به آمار اعلام شده اعتراض هایی داشتند. اما این مسئله در خصوص برگزاری این نظرسنجی تاثیر منفی نگذاشت. بلکه هر سال اعضای هیئت مدیره خانه سینما که نمایندگان صنوف مختلف بودند، برای برگزاری بهتر آن تلاش می کردند. ارایه راهکارهایی برای جلوگیری از ایجاد اشتباه در شمارش، جمع آوری بهتر آرا و اعمال دقت بیشتر در زمینه اعلام نتایج به منظور افزایش اعتبار و صحت این نظرسنجی در هر دوره به کار گرفته می شد. اما امسال خانه سینما به طور رسمی اعلام کرد در زمینه نظرسنجی از تماشاگران فیلم های جشنواره فجر اقدام نمی کند.

علی معلم، سخنگوی هیئت مدیره خانه سینما، در گفتگو با مهر راجع به دلایل این امر گفت: "امکان دست بردن در آمار، شیوه نظرسنجی و تردید در صحت نتایج نظرسنجی تماشاگران فیلم های جشنواره فجر از جمله مسایلی بود که از سوی اصناف مختلف سینمایی مطرح می شد. این مسایل مناقشاتی را بین اعضا به وجود آورده بود که به همین خاطر تصمیم گرفته شد خانه سینما خود را وارد این مناقشات نکند و فعالیت های خانه سینما مطابق با نظر تمام اعضا آن باشد. همچنین عملیات اجرایی این نظرسنجی حجم کاری زیادی را برای خانه سینما به وجود می آورد که در عمل برای دست اندرکاران دردسرهایی را به وجود می آورد. به همین خاطر تصمیم گرفته شد امسال خانه سینما این نظرسنجی را انجام ندهد."

بدون تردید انجام این نظرسنجی هزینه ها و درگیری های اجرایی و حتی دلخوری هایی را برای دست اندرکاران و مدیران خانه سینما دربر دارد. اما از این حقیقت هم نمی توان گذشت که جشنواره فیلم فجر از اهمیت و اعتبار خاصی در بین سینماگران برخوردار است و خانه سینما به عنوان محل گردهمایی صنوف مختلف سینمای کشور باید نقشی در برگزاری جشنواره داشته باشد. چون نتایج و تبعات این جشنواره با همه بحث هایی که در خصوص کیفیت و شیوه برگزاری جشنواره فجر وجود دارد، در نهایت متوجه سینماگران است.

سیدضیا هاشمی که مدتی به عنوان رئیس هیئت مدیره خانه سینما فعالیت کرده، در خصوص این تصمیم به مهر گفت: "هر هیئت مدیره ای که در راس خانه سینما قرار بگیرد، می تواند نسبت به مسایل مختلف نظر خاص خودش را داشته باشد. ولی به عقیده من خانه سینما برای انجام چنین کارهایی تشکیل شده است. اگر مدیران این خانه اعتقاد دارد نظرسنجی از تماشاگران جشنواره فجر ایرادهایی دارد، باید در جهت رفع مشکلات گام بردارند. هر چند در خصوص تبانی برخی تهیه کنندگان در تغییر نتایج این نظرسنجی صحبت هایی می شود، اما به نظر من سال گذشته بخش عمده ای از این مشکلات رفع و خطای نظرسنجی کاهش یافته بود."

وی تاکید کرد: "برای سینماگران حاضر در جشنواره نظر منتقدان و تماشاگران عام از اهمیت زیادی برخوردار است. طی دو دوره ای که این نظرسنجی با حضور بنده به عنوان رئیس هیئت مدیره خانه سینما انجام شد، عده ای به بر هم خوردن این نظرسنجی علاقمند بودند. اما با تغییر در شیوه نظرسنجی ما تلاش کردیم مشکلات را به نوعی رفع کنیم. طراحی نرم افزاری که در دسته بندی و شمارش آرا دقت بالایی داشت، یکی از این اقدام ها بود."

یداله صمدی، از اعضا هیئت انتخاب فیلم های جشنواره فجر، در این باره توضیح داد: "به دلیل گرفتاری هایم چندان از اخبار جشنواره اطلاع ندارم، اما ای کاش نظرسنجی از تماشاگران جشنواره فجر ادامه پیدا کند. مردم خریداران اصلی آثار سینمایی کشور هستند و حق زیادی به گردن سینماگران دارند. به همین خاطر باید اهمیت و بهای لازم به نظرات آنها داده شود."

خانه سینما هر سال اقدام به برگزاری جشن بزرگ سینمای ایران می کند و به نظر می رسد این مسئله شرایطی را به وجود آورده است که مدیران خانه سینما تمامی انرژی و تلاش خود را برای هر چه بهتر برگزار شدن جشن سینمای ایران صرف کنند. از سوی دیگر، فعالیت برای تعیین فیلم برگزیده جشنواره فجر از نگاه مردم هیچ ویژگی برای خانه سینما ندارد و به همین خاطر لزومی به هزینه کردن در مورد آن احساس نمی کنند. به عبارتی آن را چندان به خود مربوط نمی دانند. به خصوص که این نظرسنجی با مخالفت هایی از سوی برخی اعضا همراه است.

مسعود اطیابی که عضو علی البدل هیئت مدیره خانه سینماست در خصوص این تصمیم گیری گفت: "این نظرسنجی واقعا مشکلاتی را برای خانه سینما ایجاد کرد. اما به نظر من این موضوع از سوی اهالی این خانه باید مدیریت شود. آمارگیری موضوع حساسی است، اما برقراری عدالت به معنی خودداری از نظرسنجی نیست. برای فیلمسازان حاضر در جشنواره نظر منتقدان و مردم از اهمیت زیادی برخوردار است. بازتاب نظر مردم آنها را نسبت به شرایط اثرشان آگاه می کند. طی این سال ها نیز مردم فیلم هایی را انتخاب کرده اند که جنبه فرهنگی داشته است."

پاک کردن صورت مسئله همیشه آسان ترین کار نیست. زیرا چشم پوشی از آگاهی سینماگران نسبت به بازتاب نظر مخاطبان می تواند نوعی زیان برای فیلمسازان محسوب بشود. به خصوص اینکه طی سال های گذشته نظرات مردمی با آرا هیئت داوران بسیار نزدیک بوده است. چنانکه در سال گذشته فیلم "چهارشنبه سوری" علاوه بر اینکه نظر هیئت داوران جشنواره فجر را به خود جلب کرده بود، به عنوان فیلم برگزیده تماشاگران نیز معرفی شد. این مسئله شرایطی را فراهم آورد که این فیلم پس از جشنواره فجر در سینماهای تهران اکران شود و استقبال مخاطبان پس از جشنواره نیز ادامه پیدا کند و فروش خوبی نصیب فیلم شد. این مسئله برای بسیاری از فیلم های برگزیده مردم در سال های قبل تر نیز به وجود آمده است.

حمید دهقانپور مسئول کانون ایرانی مدرسان خانه سینما در این خصوص به مهر گفت: "این تصمیم گیری خانه سینما باید در وهله نخست از نگاه مدیران این خانه مورد بررسی قرار گیرد و بدون شک آنها با توجه به دلایل روشنی به این تصمیم رسیده اند. به عقیده من باید بررسی شود که طی سال های برگزاری این نظرسنجی، تا چه اندازه نتایج نهایی با آرای هیئت داوران همراه یا در تعارض بوده است. ولی به عقیده من باید دقت شود تا فیلم هایی که در روز پایانی جشنواره و پس از برگزاری مراسم اختتامیه اکران می شوند نیز شامل این نظرسنجی شوند. هر چند این موضوع معمولا در برنامه ریزی اکران فیلم ها دیده می شود. زمانی که بنده به عنوان یکی از اعضا هیئت مدیره خانه سینما فعالیت می کردم، در جهت دستیابی به شیوه مناسب نظرسنجی و اعلام نتایج با نظرات کارشناسی و متخصصان آمار تلاش کردیم و نتایج خوبی حاصل شد. نمی دانم به چه دلیل امسال از این راهکارها استفاده نمی شود."

در مجموع باید به این نکته اشاره کرد که اهدا سیمرغ بلورین فیلم برگزیده جشنواره فجر از نگاه تماشاگران به افزایش سطح کیفی جشنواره کمک می کند و خطاهایی که به دلایل مختلف در نظرسنجی ها به وجود می آید، قابل محاسبه و در عین حال پیشگیری است. گرفتن این فرصت از سینماگران و تماشاگران برای جشنواره مفید نیست. در این خصوص اگر خانه سینما به جهت مسایل اجرایی دچار مشکل است باید از دیگر اعضا خانواده سینما کمک بگیرد تا خطاها به حداقل برسد و مشکلات اجرایی مدیران خانه سینما را دچار مشکل نکند.