دلیل اختلاف در فتاوای مراجع سلیقه شخصی نیست

وی در ادامه تصریح کرد: قرآن می‌فرماید «دین فطری است» وقتی کسی را در غار هم نگه دارید خود به خود میل به دین دارد، میل به پرستش دارد، همانند حضرت ابراهیم (ع) که تا ۱۳ سالگی در غار بود، اما بعد از بیرون آمدن از غار در پی پرستش خدا بود، انسان ذاتاً می‌خواهد بداند از کجا آمده و خالق او کیست.

استاد حوزه و دانشگاه همچنین در خصوص رسالت‌های حوزه یادآور شد: حوزه رسالت‌های مختلفی دارد، بعد از انقلاب کاری که در حوزه صورت گرفت، تشکیل مؤسسات تخصصی بود، در حال حاضر در حوزه علمیه قم ۵۰۰ مجموعه پژوهشی داریم که قبل از انقلاب ۵، ۶ تا بیشتر نبود، کار آنها این است که مجلات تخصصی منتشر کنند و از طرق مختلف به پاسخ شبهات بپردازند. در فضای مجازی امکان ندارد که یک شبهه را بزنید پاسخ حوزه را پیدا نکنید.

مدیر گروه شیعه‌شناسی و رئیس مجتمع تاریخ جامعة‌المصطفی (ص) در پاسخ به این سوال که «پس چرا با این پیشرفت‌ها عملاً کار خاصی از طرف آنها انجام نمی‌شود» تصریح کرد: حوزه علمیه ما هم مثل حوزه پزشکی پیشرفت کرده اما مراجعات به آن کم است، الان جوان‌های ما چند مجله و سایت حوزوی را می‌شناسند؟ ایراد به مخاطبانی است که مراجعه نمی‌کنند.

وی در پاسخ به این مطلب که «عدم مراجعه جوان‌ها به دلیل تضاد در فتاواست، چون بین مراجع اختلاف نظر وجود دارد» اظهار کرد: تضاد به هیچ وجه در اصول و مبانی نیست، کدام شخصیت حوزوی در اصل وجود نماز و روزه بحثی دارد؟ رساله‌های مراجع را کنار هم بگذارید بالای ۹۰ درصد مشترک است، به هیچ وجه در اصول دین، فروع دین و احکام این اختلاف وجود ندارد، ممکن است یک مرجع بزرگواری نماز جمعه را واجب بداند، یک مرجعی در زمان غیبت واجب نداند و یکی بگوید تأخیری است، اما دلیل این اختلاف سلیقه شخصی نیست.

رفیعی همچنین عنوان کرد: احکام دین ما از آیات قرآن و روایات اخذ می‌شود، یک مرجعی وقتی این روایات را باز می‌کند، از مجموع روایات استنباطش این می‌شود که نماز جمعه در زمان غیبت واجب نیست و نظرش را می‌دهد و دیگری می‌گوید واجب است. این برداشت از روایات، همان اجتهاد است و نباید منشأ گریز از دین شود. اختلاف فتاوا طبیعی است، اما تشتت هم نمی‌آورد، چون هر کس تابع مرجع خودش است و به شما نمی‌گویند از دو مرجع تقلید کن.

این استاد دانشگاه با ارائه تعریفی از دین گفت: آن حسی که در انسان هست به این که از کجا آمده و پی ببرد به این که خالقی دارد که آن را آفریده و وظیفه‌ای در قبال آن خالق دارد، اسم آن را دین می‌گذاریم. دین یعنی رسیدن به اعتقاد به یک خالق، یک نیروی ماورا ء الطبیعه و یک جایگاهی که منشأ ایجاد انسان است و رسیدن به این که این مخلوقات ناظمی دارد و تمام پیامبران در اصل دین مساوی‌اند. جمعیت زمان حضرت موسی (ع) اقتضا می‌کرده تکالیفی داشته باشند که برای مسلمان‌ها صلاح نبوده، اما در اصل اعتقاد به خداپرستی با هم تفاوتی ندارند.

وی در پاسخ به این سوال که  چرا بعد از انقلاب بیشتر به سمت مسلک‌گرایی رفتیم و دچار ظاهرگرایی شدیم، اظهار کرد: دین عملاً در سه شاخه تعریف می‌شود، باورها، مناسک یا احکام و حوزه اخلاق، باورها یعنی اعتقادات که ریشه و اصل و مبناست، باور به اینکه خدا داریم، قیامت داریم، عصمت انبیا را قائلیم، بخش دوم حوزه احکام است و شامل بایدها و نبایدها می‌شود، شراب ننوشیم، رابطه با نامحرم نداشته باشیم و سوم حوزه اخلاق است که دروغ نگوئیم، تهمت نزنیم. دوست‌مان می‌گویند چرا دینداری را فقط در آن بخش دوم می‌بینید راست هم می‌گویند، در مراسم عرفه میلیونی مسجدها پر است، دین هست، اما کامل نیست.

عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی (ص) در پایان عنوان کرد: بدون تردید در سال‌های پیش از انقلاب اصلاً این مواردی که الان در مورد هجمه به دین وجود دارد نبود، نه شبهات بود، نه سوالات، الان حفظ دین با این همه هجمه شدید خیلی مشکل است، من در جلسه‌ای شرکت کردم با حضور حدود ۶۰ نفر از جوان‌ها که اغلب آنها می‌گفتند ما نماز نمی‌خوانیم به این دلایل، که خودش حدود ۵۰ دلیل شد، مثلاً یکی می‌گفت وقتی می‌بینم فلان اختلاسگر جای مُهر روی پیشانی‌اش دارد و تسبیح دستش می‌گیرد و نمازش ترک نمی‌شود، من می‌گویم نمازی که از آن اختلاس دربیاید نمی‌خوانم.