خبرگزاری مهر، گروه سیاست-اشکان ممبینی؛ کارکرد رسانه در جامعه، آمیزه ای از نظام رسانه‌ای، نقش‌های پذیرفته شده و تعریف شده برای رسانه و رویکردهای رسانه‌ای در ایفای نقش هاست.
پدیده جهانی شدن و گسسته شدن مرزها بر اهمیت و ضرورت شناخت کارکردهای وسایل ارتباط جمعی و مخاطبان آن می‌افزاید. نظریه‌ها در هر علمی اساس شناخت عناصر و روابط حاکم بر آن علم می‌باشد و به گونه‌ای اجتناب ناپذیر شناخت آنها بر هر طالب علمی در آن زمینه واجب می‌نماید.
بدون شناخت دقیق و درست از اجزا و عناصر شکل دهنده هر علم نمی‌توان در مورد آن به ارزیابی و پیش بینی پرداخت و جهت آن را در راستای تبیین پدیده‌ها تشخیص داد.
علم ارتباطات نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نمی‌تواند باشد. با توجه به پیچیدگی‌های بالای علوم اجتماعی و به ویژه دانش ارتباطات که ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، فناوری و غیره را جملگی دربرمی گیرد تعداد نظرات در آن زیاد و تنوع دیدگاه‌ها فراوان است. از سوی دیگر فعالیت ارتباطی بشر که از آغاز زیست جمعی و اجتماعی با او همراه بود دچار تحولات فراوانی شده و در هر عصری به نوعی خاص جلوه گر شده است.
اینک که در هزاره سوم تمدن بشری و عصر ارتباطات و اطلاعات، توجه و اثربخشی علم ارتباطات به طور فزاینده افزایش شده است و یکی از مطرح ترین علوم در عرصه روابط بشری به حساب می‌آید. امروزه رسانه‌های جمعی و وسایل ارتباطی نقش مهمی در تمامی کشورها و جوامع بر عهده دارند. درک دنیای پیرامون و اطلاع از حوادث و رویدادها به خوبی تأثیرات وسایل ارتباط جمعی را برای همگان روشن می‌سازد.
در عصر جهانی شدن، فرهنگ حالتی یکپارچه می‌یابد و در گذر زمان تغییر و تحولات زندگی بشر و پاسخگویی به نیازهای اساسی اندیشه‌ها و دانستنی‌ها اهمیت وسایل ارتباط جمعی را محرز می‌نماید.
گسترش تکنولوژی ارتباطات و ایجاد تحولاتی شگرف در عرصه‌های مختلف فردی و اجتماعی سبب شده است تا بسیاری از صاحب نظران موضوعات فرهنگی و اجتماعی این عصر را عصر ارتباطات نام گذاری کنند.
در فرایند گسترش فناوری اطلاعات و تأثیرگذاری آن در تاروپود زندگی مردم و جوامع انسانی سوال اصلی این است که در تکوین پدیده‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، رسانه‌ها چه جایگاه و نقش و کارکردی را دارند و چگونه می‌توان از این دستاورد امروزی بشر، بهترین استفاده را در جهت رشد و تعالی جوامع انسانی بهره برداری نمود.
رسانه‌ها در زندگی امروز مردم و دولت‌ها نقش‌های به سزایی ایفا می‌کنند و برای بیان تأثیر گذاری ونقش و کاربرد رسانه‌ها می‌توان به شکل گیری انقلاب‌های مردمی که در خاورمیانه و وقوع جنبش بیداری اسلامی اشاره کرد که رسانه‌ها در شکل گیری این انقلاب‌ها نقش مهمی داشتند.
باید توجه داشت که رسانه نمی‌تواند به خودی خود منشأ تحولات محسوب شود، اما آنچه رخ می‌دهد سرعت تکثیر این پدیده‌ها در رسانه‌های جدید و نقش این رسانه‌ها در برجسته‌سازی پدیده‌هاست.
در سال‌های اخیر داد و ستد محصولات تلویزیونی، رادیویی، فیلم‌های سینمایی و ویدئویی و… گسترش زیادی داشته است. سیستم‌های ملی پخش برنامه، تحت سلطه رقابت شدید بین المللی، توسعه فضای مجازی و کاهش میزان مخاطبان بوده، همچنان که الگوهای ارتباطی به طور روزافزونی از مرزهای ملی فراتر می‌رود، آمار دسترسی به اینترنت و کاربران آن به طور تصاعدی در حال رشد است.
در همه نقاط، مردم به شکلی بی‌سابقه در معرض ارزش‌های دیگر فرهنگ‌ها قرار گرفته‌اند. امروزه نقش رسانه‌ها و میزان نفوذ آنها در ساخت فرهنگی جوامع بر کسی پوشیده نیست. نقش عمده رسانه‌ها در شکل‌دهی به افکار عمومی و اهمیت رسانه‌ها تا حد زیادی مورد توجه قرار گیرد.
رسانه‌ها در شرایط کنونی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پیشرفت بشری و یکی از با ارزش‌ترین وسایل آگاهی رسانی همگانی و عمومی هستند که پیوسته و با سرعت، به دلیل جایگاه و اهمیت کلیدی و طبق نیازمندی متقاضیان در حال گسترش و فراگیری‌اند.
در اهمیت رسانه‌ها این نکته کفایت می‌کند که در پرتو آگاهی‌دهی آنها، موانع جغرافیایی و تا حدودی سیاسی و فرهنگی از میان برداشته شده (دهکده جهانی) و میلیاردها نفر به وسیله رسانه‌ها با هم مرتبط شده‌اند و بسیار ساده می‌توانند اطلاعاتی را که نیازدارند به دست آورند.
رسانه‌ها به عنوان حاملان و منتقل کنندگان پیام می‌توانند در ساخت فرهنگ عمومی، باورها و افکار عمومی مؤثر باشند و بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی عقیدتی و فرهنگی امکان حضور در همه نقاط جغرافیایی را پیدا کرده اند.
با توجه به آنچه بیان شد می‌توان به این نکته اذعان داشت که امروزه رسانه در همه ابعاد زندگی بشر نقش مهمی ایفا می‌کند و یکی از عمده ترین این نقش‌ها فرهنگ سازی، آموزش و ایجاد مشارکت اجتماعی است.
نظر شما