حجت الاسلام مرتضی وافی مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه و دبیر شورای فرهنگی و برنامه‌ریزی مسجد مقدس جمکران در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با شهید مطهری گفت: شخصیت علامه شهید مطهری یک شخصیت چند بعدی است که باید از چند زاویه مختلف به آن پرداخت. طبیعتا اندیشه ها در شاکله ها و شخصیت افراد شکل می گیرند اگر انسان پیشینه وجودی انسانهای موفق را مورد بررسی قرار دهد، حقیقتا به اندیشه ها، افکار، نحوه شکل گیری و اثر گذاری آن بیشتر پی می برد.
مطهری دچار جوزدگی و سطحی نگری نشد
وی گفت: اولین مشخصه شخصیتی و فکری شهید مطهری این بود که به هیچ وجه در دوره تحصیلات و عمر خود دچار جوزدگی ، کوته‌نگری، سطحی نگری و حرکتهای محدود نشد، چر که وی مرد روز و زمان بود اما حرکتهایی که انجام داده به هیچ عنوان رفتارها و حرکتهای زودگذر و تک بعدی نبوده است.
حجت الاسلام وافی با اشاره به ویژگیهای شهید مطهری در امر تدوین و تألیف کتاب گفت: علامه شهید مطهری در همان زمان که کتاب " فلسفه و روش رئالیسم" را نوشت، در همان زمان بود که کتاب داستان راستان را برای کودکان نوشت. اگر به دقت به این دو تألیف نگاه کنیم یکی کتاب فلسفی است و مخاطب آن خاص، عملی و آکادمیک است و دیگری مخاطب آن کودکانی هستند که با سطح علمی محدودی آن را مطالعه می کنند. اگر این دو کتاب و مشخصه های آنها را که ذکر شد در دو کفه ترازو بگذارید هیچ کدام بر دیگری سنگینی نمی کند چرا که هر دو براساس نیازسنجی و مخاطب شناسی دقیق انجام گرفته است.
وی افزود: حتی استاد شهید مطهری در مقدمه داستان راستان با چنین مضمونی نوشته که وقتی این داستانها را انتخاب کردم و تنها آنها را از معارف اسلامی، تاریخ اهل بیت ترجمه کردم، احساس کردم دردی در جامعه ما است که برخی کارهای مفید را یک سری کارهای بزرگ و به ظاهر عمیق می دانند درحالی که نیاز به همچنین کتابی خود یک کار مفید است.
مقتل خوانی و روضه خوانی بخشی از تدریس مطهری در دانشگاه بود
مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه یادآور شد: شهید مطهری درحالی وارد فضای دانشگاه شد که روحانیت نیز در آن زمان در دانشگاه حضور داشتند شاید از نظر علمی هم عده ای هم سطح وی بودند ولی وارد دانشگاه نشده بودند این که چرا نیاز به این حضور توسط وی احساس شده بود؟ و این که چرا وی در آن فضای دانشگاهی مقتل خوانی، روضه خوانی و توسل به اهل بیت را جزئی از برنامه تدریس و درس پرسشهایی است که تنها به ویژگیهای شهید مهطری باز می گردد، این درحالی است که بسیاری روضه خوانی و مقتل خوانی را با علم جمع نمی کنند. گویی کسانی که اهل توسل، مقتل خوانی و روضه خوانی هستند از سواد آن چنانی برخوردار نیستند.
حجت الاسلام وافی گفت: بررسی کتاب مقتل مطهر شهید مطهری که تنها اشاره به تاریخ سید الشهدا و ائمه عصمت و طهارت و توسل به آن بزرگواران بوده نشان می دهد که فردی در فضای دانشگاهی آن زمان چنین کاری انجام داده می داد بحث توسل به اهل بیت صرفا به عنوان یک حرکت ابزاری نیست و یک روش محسوب می شود. این نشانه دوم برای شناخت نیاز، روشها و چگونگی حرکت توسط شهید مطهری است. در همان زمان بحث حماسه حسینی مطرح شد که هم حماسه سید الشهدا و هم بحث بدعتها، دوری ها، انحرافها و کج روی ها را مدنظر قرار داده است. این کتابها در همان فضای درس، بحث و فضاهای آکادمیک دانشگاهی شکل گرفته است.
شناخت ظرف زمان و نیازها مطهری را مطهری کرد
دبیر شورای فرهنگی و برنامه‌ریزی مسجد مقدس جمکران دومین ویژگی شهید مطهری را که به تعبیر وی این شخصیت را به سرچشمه افکار تازه تبدیل کرده استاد دیدگی وی توصیف کرد و اظهار داشت: در حقیقت زانو زدن و ادب کردن در محضر اساتید شهید مطهری را به چنین مدارج علمی رساند، وی مفاهیم علمی را ابتدا در وجود خود هضم می کرد، پرورش می داد و بعد اظهار نظر و ارائه طریق می کرد. در فضای دانشگاهی و حوزوی با افرادی مواجه هستیم که با یک بحث علمی مأنوس می شوند و احساس می کنند می توانند نظرات و راهکارهایی را به عنوان روشهای ماندگار ارائه دهند.
وی سومین موضوعی که مطهری را مطهری کرد، شناخت ظرف زمان و نیازها توصیف و اضافه کرد: وی از امکانات و ابزارهای لازم برای همکاری و همراهی با یک نهضت علمی فرهنگی به نام انقلاب اسلامی استفاده می کرد و مهمتر این که توانمندی‌ها و استعدادهای خود را شناخته بود.
وافی گفت: کسانی که در حوزه و دانشگاه موفق هستند، زمینه های موفقیت خود را یافته اند که این امر نیازمند یک تعمق و تأمل در رابطه با وضعیت مطلوبت شخصیتی، وضعیت موجود و راه گذر برای رسیدن به آن فضا است. شهید مطهری این امر را به خوبی درک کرده بود و در راه رسیدن به استعدادهای درونی خود چه در بحث بیان چه در بحث قلم، تبلیغ، منبر و تألیف و دفاع، اندیشه های ناب انقلاب و نظام را کشف کرده بود.
مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه تصریح کرد: از دیگر شاخصه های شخصیتی شهید مطهری این بود که وی نه تنها خود و زمانه را شناخته بود بلکه ارتباط خود را با مبدأ هستی و خالق خود حفظ کرده بود. ما معتقدیم کسانی که اندیشه های استوار و حرکت ماندگاری را از خود برجای می گذارند، کسانی هستند که ارتباط خود را با مبدأ حفظ کرده اند. اگر در زندگی شهید مطهری دقت کنید این شخصیت علمی را با اشک، با راز و نیاز و دعا و توسل همراه می بینید. این نیاز به حفظ ارتباط و تقویت ارتباط با مبدا است که باعث می شود فکری ماندگار در جامعه شکل گیرد.
نو اندیشی شهید مطهری و ارائه راهکارهای به روز
مدیر مسئول نشریه خیمه گفت: اندیشه های وی در خلاها و نیازها جاری شده که این امر در بحث شناخت نیازها مطرح شد اما در رابطه با آثار وی نیز صادق است، بحثهای وی برای مخاطبهای مختلف، سنین مختلف و فضای مختلف وجود دارد. شهید مطهری از بحث بیمه، بانک، ربا که در آن زمان مطرح بود تا مقوله و موضوع شهید و شهادت، بحثهای اعتقادی مثل عدل و امامت و مخاطبهای مختلف چون کتاب داستان راستان مطرح کرده بودند.
وی افزود: در آن فرازها وی موضوعاتی را مطرح می کرد که نیاز تألیفی و فکری در رابطه با آن احساس می شد. گاهی افراد سراغ موضوعات خوبی می روند اما موضوعاتی که سایرین پیشتر روی آن کارکرده اند اما شهید مطهری حوزه هایی را بررسی می کرد که کمتر کسی قدم گذاشته یادست کم در بخشی از آن نقاط بتوان خلا ها نقصها را جبران کنند.
وی یادآور شد: نواندیشی مطهری تنها به یک نقد، نگاه منتقدانه منفی، آسیب شناسی صرف منتهی نمی شد، در عین حال که وی نوع نگاه منتقدانه داشت که لازمه یک تفکر علمی و اندیشه عمیق فرهنگی داشت، در فضای فکری و فرهنگی این خصوصیت را هم لحاظ می کردند.
راهکارهای ترویج افکار شهید مطهری
حجت الاسلام وافی همچنین اشاره کرد: شخصیت شهید مطهری را هنوز نتوانستیم به طور کامل تجزیه و تحلیل کنیم. کاری که باید شکل گیرد این است که چند مؤسسه برای این کار تشکیل شود، در کشور چند مؤسسه و ستاد با این نام تشکیل شده و کارهایی درحال انجام است اما باید ارتباط بین این مؤسسات و سرفصل دستور جلسات این ستادها از هماهنگی کامل و کافی برخوردار باشد تا بتوانند یک تقسیم بندی کار داشته و آنالیز کامل و تجزیه دقیق این شخصیت بین این مجموعه ها تقسیم شود. برخی از این ها باید به صورت کاملا پژوهشی کار کنند.
وافی یادآور شد: این یک درد است که مجموعه ای با نام شهید مطهری و باپشتوانه حمایت آثار و تفکرات بخواهد در جامعه فعالیت کند و برای امکانات اولیه خود با مشکل مواجه شوند . این امر می تواند فضای ترویج تفکر و اندیشه شهید مطهری را از فضای شعار به میدان عمل می آورد. مسئله دوم درترویج و نشر می توان انجام داد ما باید قالبهای صحیح را انتخاب کنیم.
وی همچنین با اشاره به ناکارآمدی برخی فعالیتها که با بودجه های دولتی انجام می شوند اظهار داشت: اخیرا پوسترهایی را دیدم که با حمایت برخی از نهادهای دولتی چاپ شده ، مقصود اشکال محتوایی، ویراستاری و طراحی و گرافیکی نیست، اما اشاره به این درد ضروری است که این پوسترها که با بودجه ها و هزینه های دولتی منتشر می شوند آیا فضای توزیع و ارائه این کار را از پیش فراهم کرده ایم یا خیر. امکانات و تدابیر نمایشگاهی برای چنین حرکتهایی دیده نشده است. در نتیجه این پوسترها و تابلوها در فضاهایی نا کار آمد مورد استفاده قرار می گیرند. از نوع فضاهای غیر صریح و نمادین نیز می توانیم برای ترویج افکار وی استفاده کنیم، ما می توانیم یکی از آثار شهید مطهری را در قالب نمایش و فیلم مورد استفاده قرار دهیم و در این فضا شخصیت شهید مطهری را ترسیم کنیم.
وافی در ادامه تصریح کرد: برگزاری همایش، ایجاد چند ستاد یا چاپ چند پوستر برای ترویج اندیشه های شهید مطهری آن هم برای تمام مخاطبان کافی نیست و باید مجموعه ای شکل بگیرد تا چند موسسه با تقسیم بندی، شرح وظائف خاص خود در راستای ترویج و نشر افکار استاد شهید مطهری حرکت کنند.
نظر شما