درک بهتر انسان امروز از مولانا / مولانا فطرت انسانها را قانع می‌کند

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، از سوی واحد آفرینش های ادبی حوزه هنری لرستان نشست ادبی "خاستگاه های اندیشه و جهان بینی در شعر مولانا" صبح دوشنبه در سینما استقلال خرم آباد برگزار شد.

در این نشست که جمعی از اساتید دانشگاه های لرستان، کارشناسان ادبیات و فلسفه و دانشجویان حضور داستند. استاد کریم زمانی پژوهشگر متون ادبی و عرفانی پیرامون جهان بینی و عرفان مولانا مباحث جامعی بیان کردند.

استاد کریم زمانی در این نشست با بیان اینکه در عرفان هرکس باید با قدم همت و اراده خود سیر سلوک کند تا به معرفت برسد، افزود: بزرگان هر عصر اعم از عالم، دانشمند و ادیب برای مردم زمان خود آنگونه که باید شناخته نبوده و این مهم یک سنت تاریخی است.

حضرت مولانا در زمان خودش تا حدودی ناشناخته مانده است

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ما تجربه می‌کنیم که حضرت مولانا در زمان خودش تا حدودی ناشناخته مانده در حالی‌که جزو بزرگان تاریخ محسوب می‌شد، افزود: انسان امروز قدر بیانات، تحلیل‌ها و فلسفه‌های هستی شناسانه مولانا را بهتر درک می‌کند.

این پژوهشگر متون ادبی و عرفانی کشور با تأکید بر اینکه تفسیرها و تحلیل‌های پژوهشی که امروز در مورد مولانا انجام شده و تحقیقاتی که 700 سال پیش از حیث کمیت انجام شده قابل مقایسه نیستند، ادامه داد: چرا که امروز انسان روز به روز به‌دلیل ناراحتی و پریشانی‌های روانی کمتر به مقوله شعر می‌پردازد.

وی با اشاره به شش دفتر مثنوی مولانا گفت: در تحلیل روانشناسانه انسان مولانا از هیچ نگفته‌ای فروگذار نکرد و این از عجایب بوده است.

این پژوهشگر متون ادبی و عرفانی کشور افزود مولانا خاستگاه و اندیشه‌های خود را از گذشتگان گرفت ولی تقلیدی برخورد نکرده و تمام اندیشه‌های پیشین، نهفته در مثنوی مولاناست.

ابتکار مولانا در بیان دشوارترین مباحث عقلی و معرفتی با استفاده از تمثیل 

زمانی اظهار داشت: یکی از ابتکارات مولانا بیان دشوارترین مباحث عقلی و معرفتی تمثیل است البته عطار و سنایی هم این کارها را انجام داده‌اند اما به ظرافت و لطافتی که مولانا انجام داده نبوده است.

وی با تأکید بر این‌که مولانا دشوارترین مباحث را به زبان ساده تمثیل تبدیل کرد، یادآور شد: مولانا قدرت بیانش در میدان فصاحت و بلاغت قوی بوده و سخن مولانا فطرت انسان‌ها را قانع می‌کند.

زمانی گفت: بحث جبر و اختیار را نمی‌توان با جاروجنجال‌های فلسفی حل و فصل کرد بلکه باید از راه فطرت وارد شد به‌طوری که مولانا می‌گوید فطرت ما نشان می‌دهد که جبر در کار نیست و این انسان است که مسئول اعمال خود است.

عرفان مولانا تلاش روح برای گذر از نمود به بود

وی با اشاره به اینکه از دیدگاه مولانا جهان چیزی جز حرکت نیست و لحظه به لحظه هستی در حال تغییر است، خاطر نشان کرد: مولانا در 800 سال پیش مسائل روان شناختی و فیزیکی را با مثال‌های ساده بیان کرده و شاید بیش از هزار تمثیل برای انتقال معنی خلق کرده است.

وی ادامه داد: 3 نوع شناخت و ادراک شامل‌ ادراک حسی، عقلی و عرفانی در وجود همه انسان‌ها نهفته است که شناخت عرفانی نوعی شعور برتر است که باید پرورش داده شود و زمانی که بیدار شد نوع نگاه افراد به دنیا و زندگی با دیگران متفاوت خواهد بود و سلوک و اخلاق انسان به سوی کمال تغییر می‌یابد.

این پژوهشگر با تأکید بر این‌که در عرفان هرکس باید با قدم همت و اراده خود سیر سلوک کن تا به معرفت برسد، تصریح کرد: عرفان مولانا تلاش روح برای گذر از نمود به بود و از صورت به معناست و یک خط واحدی دارد که حرکت می‌کند تا روح انسان از این چارچوبه دنیوی خارج شود و این هستی‌ای که ما می‌بینیم تمام حقیقت نیست بلکه نمایی از هستی است.

در پایان این نشست برخی از شرکت کنندگان پیرامون جهان بینی مولانا از استاد زمانی سوالاتی پرسیدند.

استاد کریم زمانی را بیشتر بشناسیم

به گزارش مهر، کریم زمانی در سال 1330 در تهران متولد شد. او پژوهشگر متون ادبی و عرفانی است و بخش اعظم عمر خود را در همین زمینه سپری کرده است. او از دوره نوجوانی زبان و ادبیات عرب را نزد استادان فن فرا گرفت و پس از تسلط بر این زبان و گسترش مطالعات در متون ادبیات فارسی به ترجمه شماری از کتب عربی به فارسی پرداخت.

وی بیش از 10 کتاب از عربی به فارسی ترجمه کرد که مهم ترین آنها شامل اسرالاسرار از شیخ عبدالقادر گیلانی، الفتح الربانی از شیخ عبدالقادر گیلانی و اخبار الزمان از مسعودی صاحب مروج الذهب می باشد.

کریم زمانی همچنین دارای آثاری در زمینه مثنوی پژوهی است که شرح جامع مثنوی معنوی از جمله آنهاست. وی از آنجا که شیفته مثنوی و آثار حضرت مولانا بود مطالعات خود را بر مثنوی و شروح آن متمرکز کرد و پس از 20 سال تحقیق مداوم به تالیف شرح معروف خود بر مثنوی معنوی پرداخت، به نام  شرح جامع مثنوی معنوی در 7 جلد و مشتمل بر 8000 صفحه منتشر کرد.

وی در این شرح همه ابیات مثنوی را به زبانی استوار و روشن و بی ابهام شرح کرد، از این رو از آغاز انتشار آن تا به امروز مورد استقبال وسیع علاقه مندان مثنوی و مثنوی پژوهان و استادان دانشگاهها قرار گرفته و تا کنون 33 بار چاپ شده است. این شرح از منابع اصلی تدریس مثنوی در دانشگاههاست، و از مقطع لیسانس تا مرحله دکترا از آن استفاده می کنند. همچنین از روی این شرح، متن اشعار مثنوی به زبانهای چینی، ازبکی، آلمانی، روسی و بلغاری ترجمه شده است.

کتاب مینا گر عشق از دیگر آثار کریم زمانی است، وی پس از فراغت از شرح جامع مثنوی، لازم دید که شرحی دیگر در بیان موضوعات بیشمار مثنوی بنگارد. زیرا موضوعات مثنوی در لابلای ابیات به صورت پراکنده آمده و با توجه به حجم عظیم مثنوی برای خوانندگان دشوار و حتی محال است که سخنان پراکنده مولانا را در باب یک موضوع دریابند، از این رو با استفاده از تجربه پیشین خود و صرف چند سال از عمر خود توانست کتاب مینا گر عشق را در شرح موضوعات مثنوی به نگارش درآورد. این اثر نیز ماخذ مهمی در مثنوی پژوهی و مولانا شناسی است. کتاب مینا گر عشق از سال 2004 میلادی تاکنون 8 بار چاپ شده است.

اثر "بر لب دریای مثنوی معنوی" نیز شرحی است فشرده بر مثنوی برای کسانی که فرصت تحقیق بیشتر ندارند. این اثر نیز تاکنون 5 بار چاپ شده است.

کتاب شرح کامل فیه ما فیه نیز از دیکر آثار استاد زمانی است. در این اثر نویسنده با شرح و توضیحات لازم درک مطالب فیه ما فیه را آسان نموده و مشکلات آن را برطرف کرده است. این شرح مفصل ترین و ابتکاری ترین شرح بر فیه ما فیه است.