کشاورزان دهلران همچنان در انتظار بهره برداری از سد دویرج

به گزارش خبرنگار مهر در ایلام، دهلران در جنوب خاوری استان ایلام و جنوب باختری دینار کوه و در فاصله 228 کیلومتری ایلام و 100 کیلومتری شهرستان اندیمشک واقع شده است.

این شهرستان بعد از دوران جنگ و بازسازی به صورت یک شهر توریستی در آمده است و به خاطر منابع عظیم نفت و زمین های وسیع و مستعد کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است.

بیشتر آبادیها در اثر جنگ تحمیلی و اشغال آنها خالی از سکنه شده بود و بعداز جنگ و بازسازی دوباره اسکان یافته اند.

از این بخش رودخانه های دویرج و چیغاب مورموری عبور می کند همچنین دراین بخش به دلیل حاصلخیزی زمین های کشاورزی محصولات متنوع جالیزی به دست می آید. در بخش موسیان چاه های نفت فراوانی حفر شده و دارای منابع عظیم نفتی است. شهر پهله مرکز بخش زرین آباد است که از زمان های دور تاکنون محل سکونت بوده و آثار باستانی فراوانی درآن به چشم می خورد و شهر ک میمه یکی از نواحی خوش آب و هوا و پر جمعیت زرین آباد است.

بررسی هایی که در ساختار کلی سرزمین باستانی دهلران صورت گرفته نشانگر این حقیقت است که یکی از کانونهای باستانی ایران به شمار می رفته و با وجود این همه پیشنیه تاریخی و اهمیتی که دارد کمتر شناخته شده است.

کاوشهایی که در سرزمین دهلران انجام گرفته روشنگر این حقیقت است که انسان دراین منطقه در حدود هشت هزار سال پیش از میلاد از دونوع گونه نبات یعنی گندم و جو ومیش و بز استفاده می کرده است. بر اساس شواهد به دست آمده به وسیله باستان شناسان و همچنین آزمایش های فراوان هول و کنت دی فلانری در سال 1961 بر روی تپه های علی کش (تپه باستانی علی کش با وسعتی به قطر حدود 135 متر که ضخامت لایه های باستانی آن به حدود هفت می رسد) و چغا سفید و دیگر مناطق باستانی این منطقه انجام گرفته، نشانگر این حقیقت است که انسان در فاصله میان 5500 تا 7500 قبل از میلاد در این منطقه به اهلی کردن گاو و کشت دانه های گیاهی مانند عدس و ماش و کتان توفیق یافته است.

شهرستان دهلران قطب کشاورزی استان ایلام است

درحوزه آب و خاک دهلران با 200هزار هکتار زمین کشاورزی، دارا بودن 22 درصد اراضی کشاورزی استان را با میزان تولید سالانه 90هزار تن گندم و انواع محصولات صیفی، از قطبهای مهم کشاورزی استان ایلام محسوب می شود.

طرح انتقال آب از سد کرخه به اراضی شهرستان دهلران بعنوان بزرگترین طرح شبکه آبیاری و زهکشی در غرب کشور تحول چشمگیری در کشاورزی استان و منطقه ایجاد می کند و پیش بینی می شود با بهره برداری از طرح تونل انتقال آب کرخه به دشت عباس و دیگر طرحهای مهار آب در سایر شهرستانها، سطح اراضی زیر کشت آبی استان 100 درصد افزایش پیدا کند.

طرح آبیاری و زهکشی دشت عباس که از مصوبات ریاست جمهوری به شهرستان دهلران است، هم اکنون به طور جدی دنبال می شود. اهداف طرح زهکشی و شبکه آبیاری شامل کانال اصلی، خطوط لوله، شبکه های فرعی آبیاری تحت فشار مزارع و شبکه های سطحی توزیع آب در اراضی آبخور تونل دشت عباس مهمترین هدف این طرح است که مورد توجه قرار گرفته است. پیش بینی می شود پس از اجرای این طرح اثرات اجتماعی و اقتصادی شامل افزایش تولیدات کشاورزی پس از تامین آب مورد نیاز اراضی، ثبات و امنیت اقتصادی از طریق درآمد مطمین برای بهره برداران کشاورزی حاصل شود.

همچنین توازن اقتصادی از طریق توزیع منابع درآمد میان ساکنان منطقه مناطق همجوار و خود اتکایی اقتصادی با افزایش تولیدات اساسی و استراتژیک و کمک به صرفه جویی و استحصال درآمدزایی از دیگر مزایای اجرای این طرح است.

مشکل کشاورزان دهلرانی نبود سد است

کشاورزان شهرستان دهلران همواره با مشکلات متعددی روبرو بوده اند که یکی از مهمترین این مشکلها نبود سد است.

سد مخزنی دویرج (دهلران) در حوضه آبریز رودخانه مرکزی دویرج در فاصله 13 کیلومتری شمال شرق موسیان و 22 کیلومتری جنوب شرق شهر دهلران در جنوب غرب استان ایلام واقع شده است.

اهداف این طرح شامل تامین آب کشاورزی حدود 6.500 هکتار از زمینهای دشتهای دهلران و موسیان و تامین حق آبه زمینهای کشاورزی دشت موسیان به گستره 4.180 هکتار پیش بینی شده است.

نوع این سد از نوع خاکی با هسته رسی، حجم مخزن سد 191 میلیون مترمکعب، حجم خاکریزی بدنه 34.4000 مترمکعب
ارتفاع سد: 6 متر، حجم بتن ریزی:36.300 مترمکعب، نوع سرریز، سرریز آزاد در جناح چپ (با حوضچه آرامش تیپ 2)، حجم کل دیوار آب بند: 55.592 مترمکعب، ظرفیت تخلیه سرریز 2.702 مترمکعب بر ثانیه، تراز تاج سد: 234 متر ( از سطح دریا ) و طول تاج سد 1.040 متر است.

سه سال تاخیر در بهره برداری با 58 درصد پیشرفت فیزیکی

این سد مخزنی برای کنترل سیلابهای فصلی، تأمین آب کشاورزی اراضی دشت‌های موسیان، دهلران به میزان 11هزار هکتار آب مطمئنه، تأمین آب پتروشیمی دهلران به میزان 24 میلیون مترمکعب بود که عملیات اجرایی آن در بهمن ماه 1379 با اعتبار پیش‌بینی شده 36 میلیارد تومان شروع به کار کرد و زمان بهره‌برداری آن سال 1387 اعلام شد اما از سال  1387 که وعده مسئولان بوده، سه سال می گذرد و این طرح هنوز علی رغم هزینه های بالا به بهره برداری نرسیده است و تنها 58 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

این در حالیست که با بهره‌برداری از این طرح، 11 هزار زمین پایین دست این سد که در حال حاضر تنها هفت هزار آنها از آب مطمئنه بهره مند هستند، به 11هزار هکتار خواهد رسید

نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی پیش از این گفته بود که هرچه زمان بهره‌برداری این سد طولانی شود هزینه‌های ساخت آن هم بالا می‌رود.

علی عزتی عنوان کرد: در دو سال اخیر دولت توجه خوبی به سد مخزنی دویرج داشت و در سفر وزیر 25 میلیارد تومان درسال 89 هم 14 میلیارد اعتبار به این سد اختصاص یافته است.

این نماینده مجلس عنوان کرده بود که برابر اعلام کارشناسان، پیشرفت این سد 58 درصد است و در سال 90 این طرح به بهره‌برداری می‌رسد.

دهلران شهرستانی است که بیشتر مردمش از راه کشاورزی و دامداری امرار معاش می‌کنند از این روست که دهلران توانسته در تأمین گندم استان ایلام نقش بسزایی داشته باشد و لقب سیلوی گندم این استان را به خود اختصاص دهد چرا که 50 درصد گندم استان ایلام را تأمین کند و این شهرستان 102 هزار زمین مستعد و قابل کشت دارد که از این میزان 32 هزار آبی و 70 هزار دیم است.

زمینهای آبی که در پایین دست این سد هستند تنها هفت هزار هکتار آنها آب مطمئنه برخوردارند اما چاههای آب قابلیت آبیاری کامل آنها را ندارند و از طرفی دیگر اراضی شبکه‌های موسیان، مرزآباد، پتک از طریق بندهای انحرافی آبیاری می‌شوند که باز با مشکل آب مطمئنه مواجه هستند.

بهره برداری از این سد نقش مهمی در توسعه بخش کشاورزی شهرستان دهلران دارد و مسئولان نباید بیش از این در این زمینه کم کاری و بی توجهی کنند.