شکار"جان" در حفره‌های زیرزمینی/ ثبت رتبه دوم مرگ ‌و میر برای معدنکاران!

به گزارش خبرنگار مهر، کار در معدن و اشتغال در این بخش از جمله مشاغلی است که طبق قانون کار به عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته شده و مشمول استفاده از مزایای ویژه می شود.

در واقع قانونگذار برای افرادی که در زیرزمین و در کارگاه های تنگ و تاریک و خطرناک کار می کنند نیز حقوقی را قائل شده و بر کارفرمایان دولتی و خصوصی واجب است تا در اینگونه کارگاه ها که همواره با خطرات فراوانی نیز روبرو است، به روزترین استانداردها و ایمنی را به کار بندند.

ایمنی در زیرزمین

بر پایه این گزارش، ضعف آماری و نبود اطلاعات روشن از وضعیت شاغلان کارگری در معادن ایران یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر و بروز حوادث ناشی از کار در این کارگاه های زیرزمینی و همچنین سوء استفاده برخی کارفرمایان است.

با این حال، آمارهایی در این بخش از فعالیت 50 هزار نفر شاغل مستقیم در 5 هزار معدن فعال کشور حکایت دارد. البته آمارهای غیررسمی تعداد شاغلان معادن کشور را به مراتب بیشتر از این تعداد می داند.

وجود خطرات همیشگی، بروز صدمات جسمی و حرکتی، مسدود شدن تونل های معادن، برق گرفتگی، انفجار، خطر در زمان حفر تونل، خفگی، گاز گرفتکی، خطر در غرق شدن افراد در آب های زیرزمینی یا مواد معدنی، وجود سموم خطرناک و مضر برای سلامتی و مواردی از این دست؛ از شایع ترین خطرات دائمی است که معدنکاران کشور را تهدید می کند.

مصائب معدنکاران

استاندارد نبودن معادن، عدم استفاده از روش ها و ابزار جدید در زمان حفر تونل و استفاده از معادن، آشنا نبودن کارگران و نیروی شاغل در معادن که اکثریت قریب به اتفاق آنان کارگران ساده، نیمه ماهر تا ماهر هستند و فعالیت بیش از حد در شرایط سرمایی و گرمایی سخت را نیز باید به مصائب کار در زیرزمین افزود.

در بخش مسائل مربوط به سختی های کار شاغلان معدن باید کمبود امکانات و تجهیزات ایمنی، تنفسی، ماسک، کلاه ایمنی، ملزومات کار در زیرزمین و سایر امکانات را نیز اضافه کرد. کم توجهی کارفرمایان معدن به لزوم آموزش و آگاه کردن کارگران از خطرات احتمالی فعالیت در این بخش نیز مزید بر علت است.

شاید بتوان به جرات یکی از مظلوم ترین و بی صدا ترین کارگران فعلی کشور را معدنکاران نامید چرا که بسیاری از آنان در شرایط بسیار سخت و طاقت فرسای معادن مشغول به کار هستند و متاسفانه مبالغ دریافتی بسیاری از آنان نیز پایین است.

صدای معدنکاران نمی‌رسد

همچنین ورود بدون نظارت بخش خصوصی به معادن و بر عهده گرفتن مسئولیت اداره معادن کشور در زمان عدم حضور و دخالت دولت، شاید خود دلیلی باشد تا برخی افراد فقط به فکر کسب درآمد بیشتر از معدن باشند و در این راه حتی از جان افراد نیز مایه بگذارند.

البته نمی توان به صورت مطلق گفت که هم اکنون چه تعداد معدن در ایران از خصوصی شده و دولتی خود را موظف به رعایت قانون کار و محافظت از نیروی شاغل می دانند. همچنین نمی توان گفت که نحوه رعایت استانداردها و ایمنی در محیط کاری معادن تا چه اندازه رعایت و از شرایط مناسبی پیروی می کند.

حمید حاج اسماعیلی در گفتگو با مهر با بیان اینکه باید بپذیریم که دولت باید در زمینه شناسایی و تعریف دقیق تر کارگاه های مختلف از جمله معدنی و زیرزمینی باید برخی به روزرسانی ها را انجام دهد، گفت: متاسفانه در شرایط فعلی حمایت از مشاغل مختلف در وضعیت مطلوبی وجود ندارد.

تشکیل بانک اطلاعاتی مشاغل

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف، اظهار داشت: اینکه در حال حاضر وضعیت نیروی کار شاغل در معادن کشور پس از برخی واگذاری ها طبق اصل 44 و واگذاری به بخش خصوصی چگونه است، آماری در دست نیست اما اولین چیزی که در مورد یک کارگاه معدن مطرح و قابل توجه است، وضعیت ایمنی و رعایت استانداردها در مورد نیروی شاغل در آن محیط است.

حاج اسماعیلی ادامه داد: هرچند از گذشته تا حال در مورد نحوه فعالیت در معادن مشکلاتی را داشته ایم ولی هرچز در این بخش آمارهای شفافی از وضعیت نیروی کار و نحوه رعایت استانداردها ارائه نشده است.

این فعال کارگری با اشاره به اینکه در قالب قانون کار، معدن جزو مشاغل سخت و زیان آور شناخته شده و باید در ردیف مشاغل خاص قرار گیرد، بیان داشت: طبق برخی برآوردهای صورت گرفته و گزارشات پراکنده ای که برخی موارد از بروز حوادث جانی و مرگ و میر ارائه می شود، هم اکنون معدن پس از ساختمان در ردیف دوم بیشترین حوادث ناشی از کار قرار دارد.

معدن پس از ساختمان

وی عدم استفاده از استانداردهای ایمنی و نظارتی در محیط های معدنی و کارگاه های زیرزمینی آن را از دلایل مهم بروز حوادث ناگواری دانست که در این بخش روی می دهد. در واقع پذیرش ریسک از سوی افرادی که در این شغل مشغول به فعالیت می شوند خود یک نوع ناامنی شغلی و جانی را برای افراد شاغل در حفره های زیرزمینی به همراه دارد.

حاج اسماعیلی با تاکید بر اینکه خود وزارت کار نیز در این زمینه اطلاعات شغلی و یک بانک مناسبی را در اختیار ندارد، گفت: به نظر می رسد یکی از مهم ترین وظایفی که باید برای وزارتخانه تازه تاسیس در نظر گرفته شود جمع آوری یک بانک اطلاعاتی قوی از مشاغل و تعداد افراد شاغل در بخش های مختلف است.

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف با اشاره به اینکه شاغلان در معادن کمتر مورد توجه دستگاه های نظارتی و رعایت روابط کار قرار دارند، اظهار داشت: این مسئله باعث می شود که شاغلان در این بخش به مراتب از حق و حقوق پایین تری نسبت به سایر گروه های شغلی برخوردار باشند.

"غرامت" به جای "بازنشستگی"

به گفته وی، به دلیل بروز مشکلات ناشی از کار در کارگاه های زیرزمینی معمولا نیروی انسانی شاغل در این بخش بیشتر از 20 سال نمی تواند کار کند و بسیاری از آنان به جای تکمیل بیمه خود و استفاده از بازنشستگی از غرامت استفاده می کنند.

حاج اسماعیلی ادامه داد: استنشاق مواد سمی و گازهای خطرناک، ریزش، گازگرفتگی، انفجار و مسدود شدن تونل ها از شایع ترین دلایل بروز حوادث و مرگ و میر در این بخش است.

این فعال کارگری، بیان داشت: در بخش مربوط به تدوین آئین نامه های مربوط به مشاغل سخت و زیان آور اقدامات خوبی تاکنون صورت گرفته است ولی نکته اصلی این است که بسیاری از این آئین نامه ها ضمانت اجرایی پیدا نمی کنند.

وی گفت: هم اکنون درصد بسیار بالایی از نیروهای شاغل در معادن کشور ایرانی هستند و این موضوع می تواند ادعای برخی مبنی بر عدم اشتغال به کار نیروهای ایرانی در حرفه های سخت را رد می کند.