خروج آمریکا به معنای پایان دخالت نیست/ بی ثباتی عراق گذراست

سوال : آمریکا در عراق هزینه های زیادی را متحمل شده که از جمله می توان به هزینه 700 میلیارد دلاری جنگ در عراق اشاره کرد. حال با توجه به صرف این هزینه ها آیا واقعا آمریکا عراق را به حال خود رها کرده و دیگر در این کشور دخالت نمی کند؟ 

ببینید آیا خروج نظامی آمریکا از عراق به مفهوم عدم تداوم و عدم دخالت امریکا در عراق خواهد بود؟ پاسخ این است که نه، امریکایی ها همچنان مترصد این هستند که به هر شکلی و به هر امکانی بتوانند دخالت های خود را در عراق و همینطور در سایر کشورها داشته باشند در نتیجه خروج نظامی آمریکا از عراق مفهومش این نیست که امریکایی ها به دنبال ادامه دخالت هایشان نباشند، این یک امر روشن است که آمریکا عراق را رها نمی کند. اما آمریکا برای نگه داشتن نظامیان خود درعراق با یک مشل اصلی مواجه بود و آن اینکه قانون ایالات متحده به دولت این کشور اجازه نمی دهد که حتی یک نظامی را بدون داشتن مصونیت قضایی در خارج از مرزهای آن نگه دارد.  

در گفتگوهایی که امریکایی ها با دولت عراق و تمام سیاسیون این کشور و همه گروه های سیاسی عراق داشتند نتیجه آن شد که طرف عراقی اعلام کرد که دولت عراق قادر به دادن مصونیت قضائی به نظامیان آمریکایی برای ادامه حضور نیست از این جهت امریکا اولین چالشی که با آن مواجه بود چالشی است که با این قانون داشت ؛ آمریکا قانون را نمی تواند تغییر بدهد نکته دوم خود عراقی ها هستند عراقی ها امروز بر این باورند که این باور، باور درستی است که بدون حضور نظامیان خارجی می توانند امنیت داخلی رو در داخل کشور فراهم کنند و امروز عراقی ها نگرانی جدی را از سوی تهدیدات خارجی هم ندارند. در نتیجه تجربه این چند سال و اتحاد ملت و دولتی که امروز در عراق وجود دارد بویژه در پرونده امنیتی، تجربه خوبی که امروز دستگاه اطلاعاتی امنیتی و عراقی ها در مواجه با تروریست پیدا کردند اینها خودش تضمینی است برای بهبود امنیت در داخل عراق و اینکه دولت عراق بتواند بر مشکلات امنیتی موجود فائق بیاید.

امریکایی ها برای ماندن با مشکل قانون در داخل امریکا و از طرف دیگر مخالفت دولتمردان عراق با اعطای مصونیت قضائی مواجه بودند و این عامل باعث می شد که امریکایی ها نتوانند به شکل واحدهای نظامی  در عراق بمانند.

تجربه چند ساله هم نشان می دهد در مناطقی که امریکایی ها و نیروهای نظامی و خارجی حضور نداشتند و پرونده امنیتی در اختیار خود عراق بود آن مناطق از امنیت بهتری برخوردار بودند، از نزاع های طایفه ای کمتری یا بدون نزاع برخوردار بودند، تحرکات تروریست ها کمتر بود یعنی در این چند سال این مورد را ما دیدیم یا هر منطقه ای که امریکایی ها ترک کردند و به دولت عراق واگذار کردند آن منطقه امنیتش بهتر شد. با توجه به این که حقیقتا عراق با 2 چالش بزرگ امنیتی مواجه بود یکی مسئله تداوم حضور اشغالگر و مسئله دوم تروریسم ؛ تروریسمی که به نوعی از حضور اشغالگر ارتزاق می کرد .در نتیجه می توان این ارزیابی رو داشت که با رفتن نظامی های امریکا و خارج شدن عراق از اشغال نظامی ها ما شاهد بهبود شرایط امنیتی در عراق باشیم.

از طرف دیگر به هر حال امریکایی ها برای ماندن با مشکل قانون در داخل امریکا و از طرف دیگر مخالفت دولتمردان عراق با اعطای مصونیت قضائی مواجه بودند و این عامل باعث می شد که امریکایی ها نتوانند به شکل واحدهای نظامی  در عراق بمانند. بحثی که امریکایی ها مطرح می کنند این است که ارتش عراق نیازمند به آموزش است و از طرف دیگر برای حفظ امنیت دیپلماتهای خودشان نیازمند به نیروهای امنیتی هستند . 

-سوال : آقای کاظمی قمی شما به مسئله آموزش اشاره کردید به تازگی برخی از رسانه های عربی گزار های درباره تلاش عراق برای جایزگین کردن مربیانی از کشورهای همسایه به جای مربیان آمریکایی می تواند کمکی به امنیت این کشور بکند؟

پاسخ : ببینید این سؤال مطرح است که بعضا هم توسط دستگاه های اطلاعاتی یا سایر رسانه های غربی به آن دامن می زنند به نوعی می خواهند که یک هراسی رو ایجاد کنند در بین مردم منطقه در کشورهای منطقه و خود عراق این که اگر امریکا از عراق خارج شود این کشور دچار یک خلأ امنیتی می شود یا این که نه این اشغال پایان می یابد اما اشغال جدیدی وابسته به  کشورهای دیگر به وجود می آید. به نظر می آید این هر 2 موضوع منتفی است یعنی با رفتن نظامی های آمریکایی می توان این پیش بینی رو داشت که شرایط امنیتی عراق بهبود پیدا خواهد کرد.

شاید در یک مقاطعی یک حرکت های ایذایی صورت بگیرد که در عراق این یک امر طبیعی است یعنی شما در این فضایی که تا پایان 2011 رو دارید  ممکن است شما دقیقا در این زمان شاهد یک حرکت های ایذایی ناامنی باشید و یا در فضای سیاسی یک موج هایی ایجاد بشود. فرض کنید یک منطقه ای از عراق دچار خود مختاری بشود این مسائل در عراق یک امر طبیعی هست اما اینها موج هایی است که به سرعت فرو می نشینند و می بینید این یک موج جدی نخواهد بود.

در نتیجه خروج نظامی های امریکا نه خلاء امنیتی ایجاد می کند و نه قرار هست به این که این خلاء که از خروج نظامیان امریکایی به وجود می آید توسط کشورهای دیگر این خلاء پر بشود، عراق نیازمند به این نیست اما طبیعی هست عراق هم مانند هر کشور دیگری برای این که ساختار دفاعی و امنیتی خودش را بسازد، ترمیم کند تکمیل کند، تجهیز کند نیازمند به همکاری با کشورهای دیگر هم هست، در بعد آموزش در بعد خرید تجهیزات و تسلیحات این در چارچوب روابط دو جانبه عراق این حق را دارد که این روابط رو ایجاد کند اما مفهوم این که امریکا می رود و دیگری جایگزین می شود این در حقیقت یک امر روانی هست که باز توسط خود امریکایی ها طراحی می شود و این کار برای ترساندن برخی از مردم در داخل عراق انجام می شود که البته به دور از واقعیت است.

-سوال : خبرهایی درباره شناسایی و بازداشت یک گروه که قصد کودتا در عراق را داشتند منتشر و اعلام شد که این گروه از سوی عربستان حمایت شد، دلایل عربستان برای ایجاد ناامنی در عراق چیست؟

آن چیزی که دولت عراق اعلام کرد این بود که بخشی از بازماندگان رژیم گذشته یا در درون حاکمیت و یا خارج از ساختار حکومتی یک طرح علیه این نظام جدید را داشتند . دستگاه اطلاعاتی عراق این طرح را  کشف و اعلام کرد. این اتفاقی است که داخل عراق افتاده اما واقعیت این هست که امروز نظام سیاسی که داخل عراق شکل گرفته و دولتی که برآمده از انتخابات هست از یک قوام خوبی برخوردار است. علت آن هم روشن است یعنی علتش این است که در داخل عراق چه در شکل دهی نظام سیاسی چه در قانون اساسی و چه در تشکیل پارلمان و دولت در تمام این مراحل مردم بودند که پای صندوق های رأی رفتند و رأی دادند یعنی دولت عراق یک دولت دست نشانده نیست، قانون اساسی این کشور یک قانون اساسی نوشته شده توسط دیگری نیست یک نظام سیاسی نیست که دیگران آورده باشند و بر ملت تحمیل کرده باشند در نتیجه این نوع حرکت ها توسط هر جریانی بخواهد صورت بگیرد موجب نخواهد شد که نظام حاکم عراق را متزلزل کند، که دولت را ساقط کند و نکته قابل توجه هم اینکه شما اگر مقایسه کنید دولت دوم عراق که ریاستش با مالکی هست نسبت به دولت اول که باز ریاستش با مالکی بود شما بین این دو دولت خیلی تفاوت می بینید.

مسئله مهمی که امروز در عراق اتفاق افتاده حاکمیت مردم است یعنی نه حاکمیت طایفه ای و نه حاکمیت قبیله ای و یا اینکه فرض کنید حکومت مذهبی در آن برقرار است، در نتیجه هیچ کشوری نباید از این نظامی که در عراق  شکل گرفته نگران باشد.

در دولت اول بخشی از جریانات سیاسی نقش اپوزیسیون نسبت به حاکمیت داشتند اما امروز خود اینها در درون حاکمیت هستند یعنی دولت از مقبولیت بیشتر منطقه ای و بین المللی برخوردار هست. امروز دیگر در خارج از حاکمیت شما هیچ جریان سیاسی معارض نمی بینید چون خود آن جریان امروز در حکومت حضور دارد و مسئول است و باید پاسخگو باشد و این موضوع خیلی متفاوت با دوره گذشته است.

اینکه دولت عراق 10 ماه طول کشید تا شکل بگیرد و فشارهای آمریکا و غرب و برخی کشورهای دیگر برای شکل گرفتن دولتی بر اساس خواست آنها بی تاثیر بود نشان داد که این یک دولت عراقی هست و این نکته خیلی مهمی بود که اتفاق افتاد، در نتیجه هر کشوری هر جریانی با هر نیت و اراده ای امروز بخواهد موجب بی ثباتی و ناامنی در عراق بشود بدون شک با مقاومت مردم و دولت مواجه می شود و این طرح شکست می خورد.

اما برخی از کشورها در منطقه این فرآیند سیاسی و به تعبیری این تغییر نظام سیاسی برایشان خوشایند نبوده و شاید خارج از بهانه هایی که مطرح کردند بیشترین نگرانی که متوجه آنهاست این است که در عراق نظامی شکل می گیرد متناسب با خواسته های مردم، و این بیشترین نگرانی است که این موج ( حاکم شدن مردم بر سرنوشت خود ) می تواند در کشور آنها نیز به راه بیافتد و این موضوع موجب نگرانی سران کشورهای دیگر هست و در مورد این ادعاهایی که مطرح می شود مثلا عراق دارای روابط ویژه با جمهوری اسلامی ایران هست و این که مثلا در عراق اکثریت شیعه حاکم است باید گفت در یک نظام دموکرات اکثریت حاکم می شود و این اکثریت باید حقوق اقلیت را رعایت کند. در حالی که در عراق امروز حاکمیت مردمی است و همه قومیت ها در آن حضور دارند.

مسئله مهمی که امروز درعراق اتفاق افتاده حاکمیت مردم است یعنی نه حاکمیت طایفه ای و نه حاکمیت قبیله ای و یا اینکه فرض کنید حکومت مذهبی در آن برقرار است، در نتیجه هیچ کشوری نباید از این نظامی که در عراق شکل گرفته نگران باشد. اگرچه امروز کم کم به تدریج عراق خود را به عنوان یک واحد سیاسی فعال در منطقه نشان می دهد و کشورها ناگزیرند به این که واقعیت عراق جدید را بپذیرند امروز عراق به دنبال ارسال پالس های دوستانه هست. دوره صدام گذشت که در آن زمان بغداد به دنبال ایجاد دشمنی و تحمیل جنگ در کشورها بود امروز این عراق جدید با این مشخصه ای که دارد به دنبال این هست که روابط خود را با کشورهای همسایه ترمیم کند، با توجه به اینکه همکاری هم در زمینه های فرهنگی اقتصادی وجود دارد در طی این چند سال مشاهده کردیم با همه اینکه عراق از  بحران ناامنی رنج می برد به دنبال شکل دهی نظام سیاسی خود بوده اما با این وجود توجه به مسائل مرزهای خود با ایران هم داشت و امروز می بینید که امن ترین مرزهای عراق با جمهوری اسلامی ایران هست.

ادامه دارد...