زنگ خطر زلزله برای البرز/ نقشه پهنه‌بندی بعد از زلزله کارساز نیست!

به گزارش خبرنگار مهر، زلزله ای با قدرت چند ریشتری، یکی از استانهای کشور را لرزاند ، ستاد حوادث غیر مترقبه تشکیل شده است ، نیروهای امدادی به محل حادثه اعزام شده اند، اختلال در شبکه های ارتباطی، اطلاعات دقیقی در خصوص تلفات ومجروحان این حادثه در دست نیست، اینها جملات آشنایی هستند که پس از وقوع هر زلزله به گوش می رسد و هربار یادآوری می شود که هنوز آمادگی کافی در مقابل این  حادثه طبیعی  را در کلانشهر کرج نداریم؛ وقتی که مطلع می شویم هنوز استان البرز نقشه پهنه بندی ندارد، زمانی  که  کارشناسان زلزله شناسی از قرار گرفتن استان البرز بر روی گسل های فعال خبرمی دهند؛ انگار تا خود تجربه نکنیم به عمق فاجعه پی نخواهیم برد.

سال گذشته بودکه خرسندی استاد دانشگاه زلزله شناسی در هفته بلایای طبیعی درهمایشی تخصصی موقعیت  وضعیت  مناطق کرج را نسبت به قرارگیری برروی گسل فعال زلزله تشریح کرد.

گسل به سطحی شکسته در پوسته زمین گفته می شود که در صورت فعال بودن مانند گسل های فعال البرز ، مدام طرفین شکستگی را بر هم می فشارند، به روی هم می لغزند و وقتی پوسته ضعیف تر می شکند ویا پوسته ای بر روی طرف مقابل می لغزد ، انرژی عظیمی آزاد می شود که سطح زمین را به شدت می لرزاند.

امروز دیگر همه ما و مسئولان امر می دانیم که عظیمیه، حسن آباد، کلاک، طالقانی هشتگرد، جنوب اشتهارد و فردیس روی خط زلزله قراردارد.

همه می دانیم  و اندیشیده ایم که ساخت وساز هایی که روی گسل های سراسری ماهدشت، باغستان در امتداد  کلاک و خلج آباد چه عواقبی خواهد داشت،همگی واقفیم گه بزرگترین بیمارستان استان البرز سالها پیش روی گسل فعال ساخته شده است.

ضرورت  تهیه نقشه پهنه بندی  در مطالعات پایه شهری

این جمله را خرسندی ، استاد دانشگاه که مطالعات کافی در حوزه زلزله شناسی داشته می گوید.     

وی معقتد است وضعیت کرج در شرایط مشابهی با تهران قراردارد اما به جهت بافت زمین و نحوه ساخت و ساز در شرایط بحرانی نسبت به تهران قرار دارد.

خرسندی در بخش دیگری از صحبتهای خود می گوید: فواصل گسل ها ی فعال در تهران بلند و درکرج کوتاه است و همین امر تخریب و جابجایی شدید تری را به همراه خواهد داشت .

وی تهیه نقشه پهنه بندی برای شناسایی نقاط خطر پذیر استان البرز  را در مطالعات پایه شهری امری ضروری می داند و می گوید: متاسفانه درشهر کرج این نقشه تا کنون  تهیه نشده است؛ نقشه ای که می تواند میزان لرزه خیزی و موقعیت مکانی گسل های فعال شهر را شناسایی کرده و از بروز آثار جبران ناپذیرآن تا حدی بکاهد.

این استاد دانشگاه اظهار می دارد: باشناسایی نقاطی که ریسک تخریب بالا دارند باید میزان مقاومت ساختمانها سنجیده شود وبا بررسی شتاب افقی و عمودی سازه هایی مستحکم تعبیه کردو به نوعی اقدامات پیشگیرانه  را در این رابطه لحاظ نمود.

 اما تاکنون نقشه ای برای شناسایی مناطق خطر پذیر تهیه نشده است و با گذشت یک سال و اندی از زمان اعلام  و رسانه ای شدن صحبت های مسئولان و تخصیص بودجه هایی در خصوص  تهیه نقشه پهنه بندی هیچ اقدام مشهودی را شاهد نبوده ایم  به نحوی که حتی  علی رغم وعده های مسئولان در یک سال گذشته  همزمان با هفته بلایای طبیعی در ستاد مدیریت بحران  به هیچ عنوان به این موضوع اشاره ای نشد.

دراین خصوص تنها به صحبت های این استاد دانشگاه ومناطقی که دراستان البرز روی  گسل های فعال قراردارند اشاره می کنم ، دکترخرسندی مناطق مذکور را  اینگونه تشریح می کند:

1-گسل داخل شهر (رورانده) واقع در شمال تهران –کرج با امتداد30 درجه د ر جنوب تا کلاک

2-گسل باغستان ، امتداد شمال 110 درجه جنوب از جواد آباد تا کردان

3-گسل عظیمیه (رورانده) 110 درجه جنوب شرق تا جاده چالوس شامل حسن آباد –عظیمیه و جاده چالوس

4-گسل حصارک (رورانده ) از حصارک تا کردان

5- گسل شمال (رورانده) در اسلام آباد از شمال بیمارستان کودکان  تا 45 متری طالقانی

6- گسل طالقانی شمالی از پل میدان برغان و زیرگذر اداره برق تا قسمت بالای خیابان ملاصدرا

7-گسل (رورانده) فردیس به سمت جنوب تا اشتهارد.

400کیلومتر مجموع  طول گسل های موجود دراستان البرز

طبق برآورد های صورت گرفته مجموع طول  گسل های موجود دراستان البرز به بیش از 400 کیلومتر می رسد . این گسل  ها  اکثراً در نقاط خوش آب و هوا که از نظر سکونت قابل توجه است قرارگرفته شده است .

دراین بین مناطقی مانند حصار ، کلاک ، اسلام آباد ، حسن آباد که در ساخت و سازهای غیرمجاز زبانزد عام و خاص هستند از این قاعده مستثنی نخواهند بود.

برجهایی که در یک لحظه فرو می ریزند

در طول سالهای اخیر شاهد صدور مجوز های ساخت وساز و شکل گیری سازه های طبقاتی بوده ایم که شاید با نظارت کمتری ایجاد شده است و تاحدی ضریب ایمنی و استحکام چنین سازه هایی را زیر سوال برده است ؛ برجهایی که با یک تلنگرو جابجایی انرژی متراکم درون زمین به یکبار فرو خواهند ریخت .

از سوی دیگر همگی به این امر اذعان داریم  که بخش اعظمی از مناطق کلانشهر کرج در بافت فرسوده قرار دارد ؛ و اقدامات اساسی مسولان   بر ایجاد تسهیلات و نوسازی اینگونه بافتها با همکاری نهادهای متولی  بیش از گذشته باید پررنگ شود.

زلزله بم ،زلزله رودبار زلزله اخیر نیشابور تلنگری است بر مسئولان است تا هرچه زودتر جهت  اتمام نقشه پهنه بندی این شهر دست بکار شوند چرا که تهیه این نقشه در استان البرز بعد از وقوع زلزله دیگر کارساز نخواهد بود .

 درانتها قابل ذکر است بدانیم که آخرین زلزله کرج  در سالهای 1117 میلادی با قدرت 7 ریشتر این محدوده جغرافیایی کشور را لرزانده و اکنون 170 سال است که  تخلیه انرژی متراکم گسل های فعال این شهر صورت نگرفته است ؛ این درحالی است که چرخه بازگشت هر زلزله نیز 150 سال برآورد شده است که با هر سال تعویق بر قدرت آن افزوده خواهد شد.

.......................

گزارش از سپیده غفاری