به گزارش خبرنگار مهر، بهار نرم نرمک آمد؛ آنقدر آرام و لطیف جای خود را میان ما باز کرد که گاهی اصلا متوجه حضورش نمی‌شدیم. در این تازه‌شدن‌ها وسبزشدن‌ها هرکسی تلاش می‌کند زشتی‌ها را دور بریزد تا زیبایی جایگزین لحظات سال نو شود.
نو شدن همیشه با شادی درآمیخته است، و همه می‌کوشند نخستین لحظات سال جدید را در بهترین مکان‌ها به سربرند و چه‌جایی بهتر از آنجا که درگه دیده دوست است و ملائکه پی‌درپی در رفت و آمدند.
پرده اول:
همه عجله دارند برای تحویل سال خود را به حرم مطهر برسانند. تقریبا در تمام خیابان‌های اطراف حرم ترافیک سنگین است.
بسیاری از مردم قم و تعداد زیادی مسافر اصرار دارند در لحظه تحویل سال در کنار مزار دختر موسی بن جعفر(ع) باشند اما تا مسافت طولانی هیچ جای توقفی نیست و حتی در خیابان‌های اصلی اکثر ماشین‌ها دوبله پارک کرده‌اند.
سخنرانی تولیت آستانه مقدس حضرت معصومه(س) دارد به اتمام می‌رسد اما حتی در کوچه‌های نزدیک به مصلی به زحمت جای پارک پیدا می‌شود. مسافران و زائران با عجله تلاش می‌کنند خود را به حرم برسانند. ازدحام جمعیت مانع حرکت سریع می‌شود و در نهایت با ندای بلندگوهای حرم حضرت معصومه(س) سال تحویل می‌شود و هنوز خیلی‌ها دنبال جای پارک می‌گردند!
پرده دوم:
با تحویل سال پیامک‌ها به راه افتاده است. بازار پیامک داغ داغ است. دعای تحویل سال و شعرهای حافظ و مولانا وسهراب به کمک آمده‌اند تا پیام رسان شادباش‌های نوروزی باشند. بعضی‌ها پیش دستی کرده از روز قبل پیشاپیش فرا رسیدن نوروز را به یکدیگر تبریک گفته‌اند.
جانشین مدیرعامل شرکت مخابرات استان قم می‌گوید: از 29 اسفند 90 تا پنجم فروردین ماه سال جاری بیش از 65 میلیون پیامک نوروزی در استان قم ارسال شده است.
پرده سوم:
صدای خش خش جاروی رفتگر شهرداری از خواب بیدارش کرد. تقریبا سرما خورده و تمام بدنش کوفته شده است. یک شب را در هوای فروردین روی سنگ‌های سرد، آن هم کنار آب‌نما گذراندن کافی است تا یک هفته مریضت کند.
به زحمت از جایش بلند می‌شود و بقیه را هم بیدار می‌کند. چیزی به اذان صبح نمانده است. برای خواندن نماز صبح در حرم حضرت معصومه(س) آماده شوند.
رودخانه مملو از چادر مسافران است. چادرها به فاصله‌اندک از یکدیگر برپا شده‌اند و در هر کدام که باز شود، چادر روبه‌رویی دیده می‌شود. استفاده از وسایل گرمایشی و همین‌طور طبخ غذا و چای در این شرایط دشواری‌های زیادی دارد. تا به حال مسافران دو چادر دچار گازگرفتگی شده‌اند و خطر آتش‌سوزی همچنان در کمین است.
پرده چهارم:
چادر رنگ و رو رفته‌اش را به دور کمرش پیچانده است و موهای ژولیده‌اش از زیر روسری گل‌قرمزی بیرون ریخته است. با لبخندش دندان‌های کرم‌خورده‌اش را به عابران نشان می‌دهد و از هر کس که سر راهش قرار می‌گیرد تقاضای پول می‌کند. اگر هم کسی از پول دادن به او امتناع کند، باید الفاظ زشتی را که بر زبان می‌آورد بشنود.
مسافران از این تکدی‌‌گری‌های نوروزی به تنگ آمده‌اند. هر جا که یک خانواده بساط استراحت خود را به پا می‌کند، یکی از این متکدیان یا یک حاجی فیروز کام افراد خانواده را تلخ می‌کند.
پرده پنجم:
کنار آب‌نمای رودخانه یک خانواده عکس یادگاری می‌گیرند. کودکان هم به سُر خوردن روی سنگ‌فرش‌ها بسنده کرده‌اند. زن و شوهر جوانی بساط صبحانه را گوشه پیاده‌رو پهن کرده‌اند و از چهره‌شان مشخص است که از این وضع ناراضی‌اند اما جایی برای صبحانه خوردن که در انظار عموم نباشد پیدا نکرده‌اند.
بسیاری از پدر و مادرها نیز از گله و شکایت کودکان به تنگ آمده‌اند اما محلی برای تفریح بچه‌ها اطراف حرم نیست.
پرده ششم:
از زیارت برگشته‌اند و در راه هتل نیم نگاهی به مغازه‌ها می‌اندازند تا در بازگشت برای خانواده سوغاتی به همراه داشته باشند. یک سفر معنوی باید یک سوغات معنوی داشته باشد اما در بازارچه‌های اطراف حرم چیزی که زیاد است عروسک‌های باربی و زیورآلات فانتزی است. دستفروش‌ها هم هر جایی بساطشان را پهن کرده‌اند و چیزهایی مثل کیف دستی و آیینه جیبی می‌فروشند.
پشت ویترین مغازه‌ها هم چیزی بهتر از خرس عروسکی یا لباس‌های کم ارزش خارجی دیده نمی‌شود.
پرده هفتم:
روز اول فروردین حد فاصل بین عوارضی قم وکاشان از ازدحام مسافر به اردوگاه بیشتر شبیه است. چادرهای مسافرین در داخل جاده هم برپا شده است. ستاد تسهیلات زائران و برخی از ادارات عضو این ستاد، در مبادی ورودی شهر و به ویژه در کنار عوارضی اتوبان قم ـ تهران اقدام به فراهم آوردن امکانات و تسهیلاتی برای زائران کرده‌اند.
در این زمینه جمعیت هلال احمر استان قم علاوه بر استقرار اکیپی در کنار عوارضی این آزادراه، بالگرد خود را در این نقطه مستقر کرده است تا امدادگران در کوتاه‌ترین زمان به یاری حادثه‌دیدگان احتمالی ناشی از تصادفات بشتابند.
شهرداری قم نیز اتوبوس ویژه خود را که به راهنمایی مسافران اختصاص دارد در کنار عوارضی اتوبان قم ـ تهران مستقر ساخته است؛ پرسنل حاضر در این اتوبوس با توزیع اقلام اطلاع‌رسانی در میان مسافران، به سئوالات آنان نیز پاسخ می‌دهند.
اتوبوسی که به عنوان راهنمای زائر در محل عوارضی اتوبان قم ـ تهران استقرار یافته یکی از اتوبوس‌های راهنمای متعلق به شهرداری قم است که در مبادی ورودی شهر مستقر شده‌اند.
تلویزیون شهری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم نیز که در کنار عوارضی اتوبان قم ـ تهران نصب شده است به معرفی مکان‌های دیدنی و صنایع دستی استان قم می‌پردازد. این تلویزیون شهری در معرض دید انبوه زائرانی قرار گرفته است که از سمت تهران به طرف کاشان، اراک و اصفهان در حال حرکت هستند و یا قصد ورود به شهر قم را دارند و با دارا بودن قابلیت دید در روز، امکانات و ظرفیت‌های شهر و استان قم را به نمایش می‌گذارد.
ستاد اقامه نماز استان قم نیز اقدام به برپایی غرفه‌های فرهنگی در قالب یک نمایشگاه در کنار عوارضی اتوبان قم ـ تهران کرده است که یکی از این غرفه‌ها به جنگ نرم اختصاص دارد.
در این غرفه، فیلم و عکس‌های مرتبط با جنگ نرم به وسیله بلوتوث برای بازدیدکنندگان ارسال شده و فیلم‌هایی از طریق ویدئوپروجکشن برای تمام بازدیدکنندگان به نمایش در می‌آید.
در غرفه دیگری دو نفر از طلاب علوم دینی، احکام شرعی را پاسخ می‌دهند. به گفته یکی از این روحانیون، روزانه حدود 50 نفر برای گفتگو و دریافت پاسخ سئوالات شرعی خود به این غرفه مراجعه می‌کنند.
غرفه دیگر این نمایشگاه مختص کودکان و نوجوانان است که کودکان می‌توانند نقاشی‌های مورد علاقه خود را به تصویر بکشند.
در غرفه دیگری، تصاویری از شهدا و لحظه شهادت آنها به نمایش درآمده است.
ایجاد سرویس‌های بهداشتی ویژه مسافران از جمله دیگر اقدامات انجام شده برای مسافران نوروزی است. این سرویس‌های بهداشتی در حدفاصل میان عوارضی اتوبان قم ـ تهران تا عوارضی اتوبان قم ـ کاشان ایجاد شده‌اند.
لزوم بهره‌برداری صحیح از ظرفیت‌ها
شهر قم به علت موقعیت جغرافیایی، حرم مطهر حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران، یکی از پرترددترین شهرهای کشور در ایام نوروز است، این موضوع مسلما مسئولیت‌های بسیاری برای مسئولان این شهر در تأمین رفاه مسافران به همراه دارد، همانطور که ظرفیت‌های بسیاری نیز را در اختیار آنان قرار می‌دهد.
همزمان با آغاز سفرهای نوروزی کمیته‌های دوازده‌گانه ستاد تسهیلات نوروزی فعالیت خود را آغاز کردند. کمیته‌های مختلف مالی و پشتیبانی، تنظیم بازار و توزیع ارزاق عمومی، خدمات شهری و رفاه عمومی، اسکان، حمل و نقل، ترافیک و امور امدادی، فرهنگی و تبلیغات، نظارت بر اماکن اقامتی، تفریحی و خدماتی، هماهنگی، نظارت و ارزیابی، امنیتی، بین‌الملل، بهداشتی درمانی، اطلاع رسانی و نظارت بر مساجد و نمازخانه‌ها که هر یک دستگاه‌های مختلفی را در عضویت خود دارند، در ستاد تسهیلات زائرین حضور داشته و به خدمت‌رسانی به مسافران پرداختند
در این میان هر دستگاهی تلاش می‌کرد تا وظیفه خود را در اجرای این مسئولیت سنگین انجام دهد و در این میان شهرداری وآموزش و پرورش یکی از دستگاه‌های پر کار بودند. بسیاری از مدارس در سطح شهر برای اسکان فرهنگیان آماده شده و نواحی آموزش و پرورش نیز در برای خدمت‌رسانی به فرهنگیانی که به قم مسافرت می‌کنند، فعال بودند.
برخی بوستان‌های استان قم که امکان اسکان مسافر داشته‌اند، توسط شهرداری برای این امر سازماندهی شده‌اند.
اداره‌کل اوقاف و امور خیریه نیزبا آماده سازی بقاع متبرکه و امامزادگان قم این اماکن را برای پذیرایی از مسافران مهیا ساخته است. تعداد فراوان بقاع امامزادگان و پراکندگی آنها در مناطق مختلف شهر این امکان را فراهم می‌سازد که از‌تراکم جمعیتی مسافران در یک نقطه از شهر کاسته شود و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.
معضل اسکان مسافران در قم
کمیته اسکان ستاد تسهیلات نوروزی برخی ورزشگاه‌های قابل سکونت را نیز برای اسکان زائران آماده کرد اما هنوز معضل اسکان مسافران در شهر قم حل نشده است.
هر چند بسیج ادارات و دستگاه‌های مختلف استان قم در آستانه نوروز امری مفید برای نظم بخشیدن به امورات جاری در این ایام محسوب می‌شود اما به نظر می‌رسد خدمت‌رسانی صحیح به زائران حضرت معصومه(س) به اصلاحات زیربنایی در مسائل عمرانی شهر قم نیازمند است.
حضور بیش از 6 میلیون زائر، یک ظرفیت بزرگ فرهنگی و گردشگری
طبق آمار اعلام شده از سوی مسئولان شهر قم فقط در نخستین روز سال 91 حدود 6 میلیون و 600 هزار نفر وراد شهر قم شده‌اند.
گرچه این آمار با اما واگر روبه‌روشد ولی حجم سال افزون مسافر، یک ظرفیت بزرگ اقتصادی برای استان قم به وجود می‌آورد که بهره‌گیری از آن می‌تواند‌تراز جدیدی از توسعه برای شهر قم بیافریند.
بی‌شک در سالی که به عنوان تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی نام‌گذاری شده یکی از نکاتی که باید مورد توجه قرار بگیرد، ساماندهی مراکز خرید در دسترس زائران است.
اگر نگاهی به مراکز خرید که در مسیر زائران حضرت معصومه(س) قرار گرفته بیندازیم، متوجه می‌شویم اکثر کالاهایی که در معرض دید مسافران قرار گرفته، کالاهای سخیف و کم‌ارزش خارجی است، در حالی که از دیرباز در شهر قم آثار دستی ارزشمندی تولید می‌شده که ضرورت شناساندن این محصولات به زائران و فرهنگ‌سازی برای خرید محصول ایرانی بر کسی پوشیده نیست.
یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه شود، فرصت فرهنگی است که از این طریق نصیب شهر قم می‌شود. حضور چند میلیون زائر در شهر قم که پایگاه علمی و معرفتی جهان تشیع است هر انسان دغدغه‌مند در عرصه فرهنگ در جامعه را به فکر بهره‌گیری از این فرصت برای انتقال مفاهیم اسلامی و معنوی می‌اندازد.
البته در این زمینه نیز آفت گرفتار شدن به سطحی‌نگری و بسنده کردن به چاپ و توزیع چند کتابچه و بروشور وجود دارد.
طبق اعلام مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، بیش از 30 هزار جلد کتاب در این تعطیلات میان زائران توزیع می‌شود که امر مبارکی است اما باید توجه داشت مهم‌تر از کمیت این محصولات میزان تأثیرگذاری آنهاست.
نظر شما