راههای شناسایی کودک ‏آزاری/ کودکان با آزار دچار مرگ تدریجی می شوند

تشخیص کودک‏آزاری به علت حساسیت مسئله، بسیار مشکل است و تشخیص اشتباه می‏تواند باعث آشفتگی والدین و کودک شود و تبعات منفی بعدی به دنبال داشته باشد. غالباً به دلیل اینکه کودکان قدرت بیان مشکلات خود را ندارند و گاهی به دلیل حفظ آبروی خود و خانواده از بیان مسایل‏شان سرباز می‏زنند، کسانی که با کودکان کار می‎کنند باید با حساسیت بیشتری با مشکلات کودکان برخورد کنند. یکی از روش‏های تشخیص کودک‏آزاری، گرفتن شرح حال کودک از والدین است. از موارد زیر می‏توان تشخیص داد که کودک به وسیله خود والدین مورد ازار و شکنجه قرار گرفته است.

- والدینی که از دادن شرح حال کامل و ابراز جزئیات واقعه خودداری می‎کنند.

- والدینی که معمولاً در شرح حال می‎گویند کودک به طور ناگهانی آسیب دیده یا بیمار شده است و از چگونگی آن بی خبرند.

- معمولاً صدمات، با شرح حال داده شده، هم خوانی ندارد. به این ترتیب که مکانیسم، شدت و نوع آسیب وارده با شرح حال مغایر است و آسیب‏های مشهود متعلق به زمان‏ها و مراحل ترمیمی هستند.

- والدین شدیداً منکر آزار رساندن یا آسیب دیدن کودک می‏شوند.

- تأخیر در گزارش موارد کودک‏آزاری جسمانی، به رغم آسیب‏های شدید و جدی.

- چنانچه آزار دهنده احساس کند که توضیحات اولیه‏اش مورد سوء ظن واقع شده است داستان را تغییر می‏دهد، بنابراین توضیحات وی مغایر و متفاوت با یکدیگر است.

- شرایط و محلی که حادثه یا مرگ در آن رخ داده است، با شرح حال اختلاف دارد. توضیحاتی که والدین و سرپرستان کودک در مورد یک کودک آسیب دیده بیان می‏دارند، معمولاً مغایر با واقعیات موجود است.

- بیشتر کودکانی که در شب با آثار ضربه بیمارستان آورده می‏شوند و سابقه بیماری قلبی ندارند.

- هنگامی که والدین شخصاً مراجعه نمی‏کنند و در این رابطه از بستگان دیگر مانند خواهر یا برادر کمک می‎گیرند.

این قبیل والدین:

الف) در نشان دادن نگرانی و دلواپسی خود دچار مشکل هستند و درجه نگرانی آنان با شدت صدمه‏ای که به کودک وارد شده است متناسب نیست.

ب) در ارتباط با آسایش و رفاه کودک، بی علاقه و خونسرد به نظر می‏رسند. به عبارتی قادر نیستند به کودک آرامش دهند و رفتاری که نشان دهنده درک آنان از احساسات عاطفی و جسمانی کودک باشد، در این والدین مشاهده نمی‏شود.

ج) بین ارتباط کلامی و غیرکلامی والدین و کودک تفاوت وجود دارد.

د) بیشتر تعبیرهای منفی در مورد کودک به کار می‏برند و مرتباً از او انتقاد می‎کنند که کودک خودش سبب صدمه است.

ه) اگراز آنها در مورد وظیفه‏ای که در قبال حفاظت و هدایت کودک دارند پرسیده شود خشمگین شده و حالت تهاجمی به خود می‏گیرند.

یکی دیگر از روش‏های تشخیص کودک‏آزاری معاینه و گرفتن شرح حال از کودک است در این ارتباط باید تا آنجا که موجب ناراحتی و اذیت کودک نشود از او در ارتباط با جراحت‏هایش سؤال شود و بعد مورد معاینه قرار بگیرد. اگر بیرون آمدن لباس برای کودک ناراحت کننده باشد باید از این کار خودداری شود و اعتماد کودک به طور کامل جلب شود در مورد خردسالان که قدرت بیان مشکلاتشان را ندارند باید از عروسک‏ها و نقاشی استفاده شود.

علائم مهمی که در معاینه کودک آزار دیده باید مورد توجه قرار بگیرد عبارت است از: ظاهر کودک، علائم و نشانه‏های پوستی و علائم و نشانه‏های اسکلتی.

ظاهر کودک: کودکان آزار دیده حالت ترس به خصوص از پدرو مادر دارند. گاهی گوشه‏گیر بوده و یا حالت تهاجمی به خود می‏گیرند. قیافه بهت زده دارند و به پایین نگاه می‎کنند. معمولاً نحیف و لاغرند و دارای عقب ماندگی رشد جسمی و عقلی هستند و نظافت خوبی ندارند. معمولاً ارتباط چشمی با کسی برقرار نمی‏کنند. بدون استثناء نسبت به همه مهربان یا خشمگین هستند. کودکان کوچکتر از خود و حیوانات را مورد اذیت و آزار قرار می‏دهند. در بازی با عروسک‏ها بسیار خشن هستند و ارتباط عاطفی مورد انتظار را با آنها برقرار نمی‏کنند. در نبودن والدینشان نگران نمی‏شوند و بی قراری نشان نمی‏دهند. درمدرسه یا بیش از حد گوشه گیر هستند یا بسیار پرخاشگرند و به وسایل مدرسه آسیب می‏رسانند و تمایلی برای رفتن به خانه نشان نمی‏دهند.

علائم و نشانه‏های پوستی: وجود کبودی و جراحت‏های متعدد پوستی مربوط به زمان‏های مختلف و سوختگی‏هایی به شکل ابزار ایجاد کننده آن اغلب در مناطق غیر معمول پوست است.

عائم و نشانه‏های اسکلتی: مهمترین علامت در استخوان‏ها، وجود شکستگی‏های متعدد و مربوط به زمان‏های مختلف است. در معاینه کودک باید به تمام موارد یادشده توجه کرد و همه قسمت‏های بدن کودک به دقت مورد معاینه قرار بگیرد و برای تشخیص شکستگی‏های قدیمی از قسمت‏های مختلف بدن بیمار رادیوگرافی به عمل آید.

آزار جسمی طیف وسیعی دارد؛ کتک زدن، نیشگون گرفتن و یا چنگ زدن، تکان‏های شدید به کودک، سیلی زدن، داغ کردن، گاز گرفتن و غیره همگی از عواملی هستند که در بسیاری از موارد منجر به آسیب دیدن کودک می‏گردد. این کودکان معمولاً توسط همان کسانی که شکنجه می‏شوند، از خوردن غذا نیز منع می‏گردند. به لحاظ روانی انواع توهین‏ها، تحقیرها، تهدیدها و تبعیض‎ها را تحمل می‎کنند و دچار مرگ تدریجی می‏شوند.

در اغلب موارد سازش و تبانی بین والدین نیز معمول است و تمام سعی آنان در این است که صدمه وارد آمده به کودک را پنهان نگاه دارند و مانع از شناسایی شخص مسئول حادثه شوند. متأسفانه حداکثر موارد کودک‏آزاری مجرم متناسب با جرمش مجازات نمی‏شود و در بسیاری از موارد قانون با اغماض زیادی با این والدین برخورد می‏کند.