به گزارش خبرگزاری مهر، "شايعه" عبارت است از يك گزاره يا موضوع خاص ظنی و گماني بدون وجود ملاك هاي اطمينان بخش رسيدگي كه معمولا به صورت شفاهي از فردي به فرد ديگر انتقال مي يابد. هر شايعه متضمن اين معنا است كه مقداري از واقعيت در حال انتقال است، حتي اگر شخص شايعه پراكن، مطلب خود را با پيشگفتاري همچون اين تنها يك شايعه است، ولي شنيده ام كه... شروع كند، باز هم آن مفهوم ضمني حضور دارد.
وسيله انتقال شايعه، عموما كلام است. البته گهگاه شايعات در روزنامه ها به چاپ مي رسند يا از رسانه های صوتی و تصویری پخش مي شوند. شايعه معمولا مناسبتي دارد و به همين دليل عموما از جذابيت موقتي برخوردار است. شايعات مي آيند و مي روند و گاهي تكرار مي شوند، ولي تقريبا هميشه در خصوص حوادث و شخصيت هايي صحبت مي كنند.
در بحث شايعه اولا موضوع شايعه بايد براي گوينده و شنونده از اهميت برخوردار باشد و ثانيا وقايع حقيقي بايد در نوعي ابهام پوشيده باشند. اين ابهام مي تواند با نبود اخبار دقيق يا به و سيله برخي تشنجات عاطفي كه فرد را مجبور مي كند نتواند يا نخواهد واقعيتهايي را كه در اخبار مطرح شده بپذيرد، القا شود.
جهت ايجاد اطمينان به واقعي بودن شايعه، غالبا اجزايي از خبر يا "هسته اي از حقيقت"در آن گنجانده مي شود، اما در ضمن انتقال آن، مطالب كذب و جزئيات تخيلي آن قدر ديگر بخشها را تحت الشعاع قرار مي دهند كه واقعيت و اكاذيب از هم قابل تشخيص نيست. تشخيص دقيق حقيقت نهفته درشايعه و اساسا وجود يا عدم وجود حقيقت در شايعه، تقريبا هميشه غير ممكن است.
دو شرط "اهميت" و "ابهام" كم و بيش رابطه اي كمي با هم در انتقال شايعه دارند. براي نمونه، احتمال نمي رود يك فرد شايعاتي را در مورد قيمت کراوات دربازار ایران پخش كند، زيرا در اين موضوع "اهميتي" وجود ندارد، گرچه ممكن است موضوع از ميزان بالايي از ابهام برخوردار باشد. ابهام به تنهايي شايعه را پخش يا حفظ نمي كند. البته اهميت هم به تنهايي، چنين نمي كند.
در زمان های ویژه و حساس شرايط براي نشر و پخش شايعه در كمال مطلوب قرار دارد. مثلا در زمانهایی چون انتخابات امکان اینکه برخی شایعات خیلی زود گسترش یابند وجود دارد. به عنوان مثال شایعاتی درباره زندگی آنچنانی نامزدها، افکار و عقاید آنها یا کناره گیری آنها از رقابت های انتخاباتی خیلی زود رواج می یابد.
معمولا شايعه در بين افراد همفكر رواج مي يابد، لذا شایعه در میان جمعيتي با اختلاف نظرهاي بالا، دارای ارتباطات ناچيز و گروههاي ناهمگن رواج محدوي خواهد داشت. البته براي جاري نشدن شایعه دلایل دیگری هم می تواند وجود داشته باشد. مثلا آگاهي و بينش سد تسری شایعه است.
مردمي كه نسبت به شايعه آگاهي دارند احتمال قرباني شدن آن كم می شود. کسانی كه ماهیت شايعه را بشناسند می توانند در بسياري از موارد خود را از افتادن در دام شایعه حفظ كنند؛ اما بايد شديدا مراقب بود تا احتياط و تشكيك درست، در عمل به منفي بافي تنزل نیابد. فرد مبتلا به بدبيني شديد هر موضوعي را شايعه مي پندارد. احتمال بي اعتمادي چنين فردي حتي به دقيق ترين گزارشهاي صحيح وجود دارد.
نظر شما