بحران جدی كم آبي در خراسان جنوبي/ غفلت از توجه به اقتصاد آب

به گزارش خبرنگار مهر،  پس از 15 سال خشکسالی متوالی و وضعیت كم آبي در استان، اهمیت به موضوع آب دو چندان شده و نيازمند توجه به موضوع اقتصاد آب است.

اقتصاد آب به چگونگي توليد و توزيع و مصرف آب مي پردازد، وقتي آب به عنوان يك كالاجنبه اقتصادي به خود مي گيرد كه به لحاظ منابع، كمياب و به راحتي و بدون هزينه در دسترس قرار نگرفته باشد و توليد و توزيع آن نيز با ارزش افزوده همراه است.

 ماده اي كه لقب كالا به خودي گيرد لزوماً خريد، فروش، رقابت و انحصار در توليد،توزيع، مصرف را دارد و آب نيز داراي قيمت تمام شده،قيمت فروش و متأثر از ميزان عرضه و تقاضا و كشش است.

به گفته مسئولان استاني عليرغم هزينه بالاي استحصال آب در استان اما اين كالاي ارزشمند امروز به عنوان كم ارزش ترين كالا محاسبه مي شود و قيمت مصرف آن چندين برابر كمتر از قيمت تمام شده آب است.

اين در حالي است كه كالايي كه كمياب مي شود به نسبت بايد قيمت و ارزش آن نيز بيشتر شود، كه به دليل عدم تحقق اين مهم، صرفه جويي نيز كمتر صورت مي گيرد.

در حال حاضر آبی که در زمین وجود دارد 135 میلیارد مترمکعب است که فقط  پنج درصد در شرب و سه درصد در صنعت مصرف می شود.

امروز اقتصاد آب از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده، که به آن کمتر توجه شده است.

قيمت تمام شده هر مترمكعب آب روستايي در خراسان جنوبي 1300 تومان/ اخذ 128 تومان از روستائيان

مديرعامل شركت آب و فاضلاب روستايي خراسان جنوبي با بيان اينكه از دلايل مصرف زياد آب قيمت پايين آب است، گفت: قيمت تمام شده هر مترمكعب با استهلاك و سرمايه يك هزار و 300تومان است كه از مشتركين 128 تومان اخذ مي شود.

علي اكبر بسكابادي اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه ها را راهكار حل مشكل فعلي دانست و افزود: مطابق افق 1404 نياز آبي در بخش روستايي 33 ميليون متر مكعب است كه سهميه اين شركت 2.2 درصد از منابع آبي استان برای  روستاها است.

مديرعامل شركت آب و فاضلاب روستايي خراسان جنوبي با اشاره به اينكه اين شركت براي برداشت 28ميليون مترمكعب پروانه دارد، گفت: به دليل خشكي  144 قنات استان تنها قادر به برداشت 18 ميليون متر مكعب هستیم.

ارزش آب به عنوان كالاي حياتي در بين مردم فرهنگ سازي نشده است

مديرعامل شركت آب وفاضلاب شهري خراسان جنوبي نیز  گفت: با گذشت 35 سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و 20 سال از تاسیس شرکت های آب و فاضلاب کشور، اما جایگاه آب آن طور که باید در سیاست ها قرار نگرفته است.

سيدمجتبي عراقي زاده اظهارداشت: ارزش مادی این کالا بسیار پایین بوده كه باید به گونه ای باشد که نشان دهنده ارزش و اهمیت این کالا باشد.

كاهش5.5 درصدي مصرف آب خراسان جنوبي در سال اول هدفمندي يارانه ها

وي با بيان اينكه پس از هدفمندی یارانه ها این استنباط صورت گرفت که  با قمیت تمام شده جایگاه آب نيز ترمیم می شود، افزود: اما اين مهم فقط در سال اول مطرح شد و در سال دوم اجرا نشد و مصارف آب به درستی تبیین نشده است.

عراقی زاده با بيان اينكه پس از هدفمندی یارانه بواسطه سیاست های ابلاغی کمترین ضرایب افزایش در استان لحاظ شده است، افزود: قرار شد در این قانون قیمت تمام شده آب لحاظ شود که  تنها در سال اول هدفمندی یارنه ها لحاظ شد و پس از آن محقق نشده است.

وی اضافه كرد: در سال اول هدفمندی یارانه 5.5 درصد مصرف آب در استان کاهش يافته و پس از آن مجدد رو به افزايش بوده است.

مصرف 16 مترمكعبي آب  خانوارهاي شهري در خراسان جنوبي

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری خراسان جنوبی با بيان اينكه این استان کمترین سرانه مصرف آب در کشور را به خود اختصاص داده است، بيان داشت: متوسط مصرف هر خانوار شهری 16 متر مکعب در هر ماه است.

وي با بيان اينكه هم اكنون آب به عنوان کم ارزش ترین کالا در بین مردم شناخته شده است، افزود: در صورت نگاه ویژه به آب، می توان مباحث اقتصادی آب را تحقق بخشید.

عراقي زاده با بيان اينكه کمترین منابع آب و بارندگی در استان از مهمترين معضلات در بحث کم آبی استان است، عنوان كرد: اين استان با 90 میلی متر بارندگي  کمترین میزان نزولات جوی را به خود اختصاص داده است.

وي تاكيد كرد: همچنين به دليل شرايط خاص جغرافياي بیشترین مشکلات استحصال آب نيز به این استان اختصاص دارد كه مردم بايد لزوم صرفه جويي و استفاده بهينه از منابع آبي موجود را جدي بگيرند.

عراقي زاده با بیان اینکه شهرستان طبس نيز به دليل درجه حرارت بالاي هوا، با بیشترین مشکل برای تامین آب مواجه است، افزود: متوسط بارندگی در طبس 53 میلی متر و درجه حرارات بالا از عوامل کم آبی این شهرستان بوده و مردم اين شهرستان بايد اهتمام وي‍ژه اي نسبت به مصرف آب داشته باشند.

فرسودگي 40 درصد شبكه آب شهري استان

وي با بیان اینکه از یک هزار و 500 کیلومتر شبکه آب شهری استان حدود 35 تا 40 درصد فرسوده بوده و نیازمند بازسازی است، افزود: در مصوبه هیئت دولت به این استان قرار شد چهار میلیارد تومان به استان اختصاص یابد که تاكنون عملیاتی نشده است.

عراقي زاده با بیان اینکه هم اکنون 400 کیلومتر شبکه آب شهری استان فرسوده است، بيان كرد: برای اصلاح شبکه های اصلی و فرعی و تاسیسات مرتبط با آن 50 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

وی ادامه داد: اصلاح هر کیلومتر شبکه آب شهری 100 میلیون تومان هزینه دارد.

تعویض سالانه 3000 کنتور معیوب در خراسان جنوبی

مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری خراسان جنوبی با بیان اینکه هم اکنون سه درصد کنتورهای مشترکین شهری خراب است،  تصريح كرد: سالانه حدود سه هزار کنتور معیوب در استان تعویض می شود.

وی تعداد مشتركین آب شهری استان را 135 هزار مشترک برشمرد و بیان کرد: همچنین مشترکین فاضلاب نيز 27 هزار مشترک هستند.

کاهش هدرفت آب، كمك به ایجاد منابع جدید است

عراقي زاده با تاكيد بر اينكه جلوگیری از هدر رفت آب كمك به منابع جدید است،  افزود: كم کردن سطح مصرف خانوارها و استفاده بهینه از منابع مهمترین راهکار برای کاهش بحران کم آبی در استان است.

به گفته وي به گونه ای فرهنگ سازی شود که مردم از آب شرب برای آبیاری فضای سبز استفاده نکرده و در مصرف آب نیز صرفه جویی کنند.

مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری خراسان جنوبی از وجود 130 حلقه چاه با حجم مخازن 115 هزار مترمکعب به عنوان منابع آب سفره های زیرزمینی استان خبر داد و گفت:هم اکنون این  استان از 520 کیلومتر خطوط انتقال یک هزار و800 کیلومتر شبکه  توزیع و هشت ایستگاه پمپاژ  در فاضلاب، 20 کیلومتر شبکه انتقال و 180 کیلومتر شبکه جمع آوری و تصفیه خانه برخوردار است.

وي از وجود هشت حلقه چاه حوادث و بحران در استان خبر داد و گفت: این چاه ها برای تامین آب مورد نیاز مردم در زمان بحران  و حوادث تعبیه شده است.

آب در بیرجند جیره بندی نمی شود

عراقي زاده با اشاره به اینکه علیرغم کمبود منابع آبی، آب در بیرجند جیره بندی نخواهد شد، عنوان كرد: با اعلام جیره بندی مردم به فکر ذخیره آب می شوند که این خود موجب از دست دادن حجم زیادی از آب قابل شرب می شود.

 وی با اشاره به اینکه مردم اگر آب ذخیره شده را پس از یک یا دو  روز مورد استفاده قرار ندهند قطعا آن را دور خواهند ریخت، گفت: این موجب می شود حجم زیادی از آب قابل شرب توسط خود مردم دور ریخته شده  و صرفه جویی عملا صورت نگیرد.

وی با اشاره به اینکه هدررفت آب در استان جدی است، افزود: با اقدامات انجام شده هدر رفت آب از 38  به 26 درصد در استان کاهش یافته است.

مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری خراسان جنوبی گفت: بیرجند از نخستین شهرهای کشور به لحاظ برخورداري از آب شهری بوده و این مهم علت فرسودگی و هدررفت آب در این شهر است.

كشاوزي، بزرگترين بخش توليد در خراسان جنوبي است

رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان جنويي نیز با بيان اينكه بيشترين آب موجود در استان در بخش كشاورزي صرف مي شود، گفت: اين در حالي است كه بيشترين توليد نيز در اين بخش است.

غلامرضا هادربادي با بيان اينكه براي استفاده از منابع آبي موجود در استان اصلاح روش هاي كشاورزي و استفاده از آبياري نوين در دستور كار اين مجموعه قرار گرفته است، اظهارداشت: در اين راستا دو هزار و 500 هكتار اراضي تحت پوشش آبياري تحت فشار قرار گرفته است.

4500 هكتار تسطيح اراضي كشاورزي

وي اضافه كرد: همچنين چهار هزار و 500 هكتار تسطيح اراضي كشاورزي در استان انجام شده است.

هادربادي تغيير الگوي كشت را از ديگر اقدامات موثر در كاهش مصرف آب در استان دانست و تصريح كرد: در اين راستا محصولات نيازمند به آب زياد حذف و محصولاتي كه نياز به آب كمتر و توليد بالاتري دارند جاگيزين مي شوند.

رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان جنويي گفت: در اين راستا سال گذشته كشت 180 هزار تن علوفه جايگزين كشت خربزه و هندوانه شده است.

به نظر می رسد با روند کنونی که در مصرف آب در کشور و استانهای کویری همچون خراسان جنوبی وجود ارد و خطر کمبود منابع آبی که در کمین مردم و نسل های آینده وجود دارد باید موضوع اقتصاد آب مورد توجه مسئولان قرار گیرد و بر مدیریت تقاضا و نقش عوامل اقتصادی آن از قبیل بکارگیری مکانیزم قیمت بعنوان ابزار صرفه جویی و تامین هزینه های تولید توجه شود.