ذهن کودکان، مستعد خوراک فرهنگی/ دانش آموزان بهاری قربانی بی دفاع بن تن ها

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به اینکه در دنیای کودکان مهمترین و جدیترین مقوله، بازی هایی است که بیشتر اوقات خود را صرف آنها می کند و با در نظر گرفتن اینکه بر اساس پیشرفته ترین تئوری های روانشناسی هرگونه آموزش و تربیتی برای کودکان باید از طریق بازی در او نهادینه شود بر نقش بسیار مهم و تاثیرگذار بازی و سرگرمی در تربیت کودک صحه می گذارد.

اما باید توجه داشت که در این بازی کودک دنبال چه چیزی می گردد و چه عواملی در این بازی ها کودک را جذب خود می کند؟

به نظر می رسد آنچه کودک را در بازی و سرگرمی جذب خود می کند پیدا کردن قوانین زندگی است که از طریق تجسم خود در قالب شخصیت هایی که در بازی ها و سرگرمی ها با آنها سرو کار دارد همواره تا زمانی که سرگرم آن بازی باشد در ذهن خود با آن شخصیت در همان فضا زندگی می کند.

هر اندازه که ارتباط او با آن شخصیت ها بیشتر شود مسلما تاثیر بیشتری خواهد گرفت بنابراین زمانی که کودک به واسطه تلویزیون و بازی های رایانه ای با شخصیت هایی که در آن داستان ها و بازیها وجود دارد ارتباط برقرار می کند در واقع در فضایی دوستانه با آنها قرار می گیرد و فضایی با نشاط و پرشور و هیجان را می بیند و احساس می کند که این فضا نیازهای او را تامین می کند پس به ماندن در آن فضا و گذران اوقات خود با آن شخصیت ها رغبت بیشتری خواهد داشت تا جائیکه تمام اطراف خود را با تصاویر آن شخصیت ها تزئین می کند و از والدینش می خواهد که هرچه برای او خریداری می کنند حتما با تصاویری از شخصیت های بازی مورد علاقه اش همراه باشد.

گرایش امروز نسل جوان به فرهنگ بیگانه حاصل کم کاری متولیان فرهنگی است

در این خصوص گفتگویی داشتیم با کارشناس جامعه شناسی و روانشناسی و همچنین مشاور امور بانوان در فرمانداری شهرستان بهار که در این زمینه ندا محبی در گفتگو با مهر عنوان داشت: اگر امروز نسل جدید کشور ما به فرهنگ بیگانه تمایل بیشتری دارند و یا حتی آشنایی بیشتری با آن دارند حاصل کم کاری متولیان فرهنگی است.

محبی ادامه داد: می توان گفت که نسل جدید از دوران کودکی با فرهنگی بیگانه تربیت می شوند، فرهنگی که از طریق رسانه ها، بازی ها، سرگرمی ها و حتی لوازم زندگی غربی در خانواده های ایرانی رسوخ کرده و همین فرهنگ در کودکان از همان دوران شکل گیری شخصیت نهادینه شده است.

رسوخ فرهنگ بیگانه در خانواده های ایرانی ناشی از نبود تولیدات بومی است

وی افزود: اگر در رسانه های داخلی و بومی تولیداتی وجود داشت که برای نسل جوان و کودک جذابیتی بیشتر از محصولات فرهنگی کشورهای بیگانه داشت امروز شاهد رسوخ فرهنگی بیگانه در خانه و خانواده و حتی محل تحصیل کودکان خود نبودیم.

محبی با اشاره به برخی از تولیدات بومی، عنوان داشت: در مواردی هم که تولیدات فرهنگی مثل کارتون های زی زی گولو، کلاه قرمزی و یا شکرستان با استقبال همراه بودند به دلیل عدم سرمایه گذاری مناسب و یا ضعف در سیستم تولید، توزیع و تبلیغات آن طور که باید در ذهن کودک حک نشده است.

وی همچنین در خصوص حک تصاویری از اسطوره های علمی بر روی لوازم التحریرهای جدید، اظهار داشت: کودک هرگز نمی تواند با شخصیت هایی که نسبت به آن شناختی ندارد رابطه برقرار کند چرا که انتزاعی بودن معانی و مفاهیم موجود در آنها مناسب سن کودکان نبوده و پاسخگوی نیاز آنها نبوده بنابراین از استقبال خوبی برخودار نیستند.

برای ترغیب کودک به فرهنگی که در خون و روح آن ریشه دارد باید سرمایه گذاری کرد

محبی افزود: اگر کودک را با فرهنگی که در آن زندگی می کند آشنا نسازیم کم کم از آن فرهنگ بیگانه خواهند شد.

وی ادامه داد: بنابراین سوق دادن کودک به فرهنگ بومی نیازمند تولیداتی در رسانه های دیداری است که با تلفیق رنگ، شادی، هیجان و سادگی بتواند کودک را جذب خود کند و مسلما حک کردن تصاویر ارزشی و فرهنگی بومی بر روی لوازم کودکان اعم از لوازم التحریر و یا وسایل بازی با در نظر گرفتن مولفه های نشاط و هیجان در جذب نظر کودک کار دشواری نخواهد بود.

محبی تاکید داشت: در فضای رسانه ای باید به ارزش های دینی و ملی توجه داشت و اسطوره های مناسبی که ویژگی های بارز و خوبی دارند را به کودک معرفی کرد تا همان ویژگی ها او را جذب خود کند و پاسخگوی نیاز او باشد.

وی ادامه داد: کودک در فرآیند جامعه پذیری خود تمامی معانی را ناشی از بازنمایی تیپ ها و شخصیت هایی می داند که در داستان ها و بازیها با آنها سر و کار دارد.

اما نگاهی با بازار لوازم التحریر بهار در آستانه بازگشایی مدارس حاکی از آن است که 90 درصد لوازم التحریر قابل عرضه در شهرستان بهار با مارک ها و آرم های شخصیت های کارتونی غربی عرضه می شود.

در خصوص توزیع و میزان تقاضای دانش آموزان از لوازم التحریر با تصاویر شخصیت های غربی نیز گفتگویی با یکی از صاحبان فروشگاههای لوازم التحریر سطح شهر انجام دادیم.

حمید شیری با اشاره به اینکه 99 درصد لوازم التحریر قابل عرضه در شهرستان با مارک ها و آرم های شخصیت های کارتونی غربی عرضه می شود، عنوان داشت: شخصیت هایی چون بن تن، آقای پو، اسکار، مرد عنکبوتی، عروسک های باربی به الگو ها و اسطوره های جذاب برای فرزندان تبدیل شده است.

وی ادامه داد: نسل امروز بر اساس دیده ها و علائقی که برگرفته از فیلم ها و بازی های رایانه ای غربی است، برای خود الگو سازی می کنند.

شیری با اشاره به اینکه کشور ما از لحاظ دارا بودن اسطوره و شخصیت های بزرگ تاریخی غنی است، اظهار داشت: متولیان فرهنگی در الگو سازی ضعیف عمل کردند، چرا که اگر در سرمایه گذاری برای فرهنگ سازی و الگو سازی نسل آینده ساز کشور بیشتر تلاش می کردند، امروز شاهد گرایش جوانان و نوجوانان به شخصیت های بومی بودیم.

شیری افزود: در حال حاضر تنوع لوازم التحریر در فروشگاههای عرضه این محصولات بسیار است اما غریب به اکثریت این محصولات به درخواست و علاقه دانش آموزان با شکل ها و آرم های کارتون ها و شخصیت های بازی های رایانه ای است که همگی تولید داخل هستند و می توان گفت که خرید این نوع لوازم بیشتر از محصولات با اشکال شخصیت های کارتون ایرانی است.

وی اظهار داشت: محصولات تولید داخل از نظر کیفیت بسیار برتر از محصولات چینی است واز نظر قیمت نیز مناسب تراست ولی چون تولیدات چینی از تنوع و جذابیت های بیشتری برخوردارند از تقاضای بیشتری نسبت به تولیدات داخلی بهره مند هستند.

شیری افزود: اگر متولیان امر مانع ورود محصولاتی که امکان تولید با کیفیت و بهتر آنها در داخل کشور هم هست بشوند، دیگر خانواده ها مجبور به خرید لوازم بی کیفیت تنها به دلیل رنگ و لعاب داشتن آن نمی شوند.

چشم و هم چشمی در خرید لوازم التحریر نیز راه یافته است

وی همچنین با اشاره به اینکه چشم و هم چشمی در خرید لوازم التحریر نیز راه یافته است، عنوان داشت: در حال حاضر یکی از دلایل اصلی گرایش دانش آموزان به استفاده از لوازم فانتزی را می توان چشم و هم چشمی دانست، بچه ها وقتی وارد فروشگاه می شوند اکثرا دست روی لوازمی می گذارند که به گفته خودشان دوستشان هم از آن وسیله دارد.  

فروشنده دیگر لوازم التحریر نیز در خصوص میزان رغبت دانش آموزان به خرید لوازمی با شکل ها و آرم های غربی، گفت: تصاویر غربی از تنوع و جذابیت بالایی برخوردار است، به گونه ای حتی پدر و مادر ها نیز در هنگام خرید این لوازم برای فرزندان خود بیشتر رغبت نشان می دهند و مقاومتی در مقابل خریدن این اجناس نمی کنند.

مهدی بلندی در خصوص اینکه چرا کودکان لوازمی با عکس های ایرانی نمی خرند، با نشان دادن نمونه ای از دفترهای با طرح ایرانی افزود: این طرح ها هیچ جذابیتی نداشته و اصلا کودکانه نیست، کودکان بیشتر دوست دارند تصاویری را که در کارتن ها دیده اند برای روی وسایل خود داشته باشند.

وی در ادامه عنوان داشت: البته در حال حاضر، قرار است لوازمی به بازار عرضه شود که شخصیت های کارتن ایرانی شکرستان را دارد و گویا با استقبال خوبی از طرف دانش آموزان روبرو شده است.

بلندی به حضور ضعیف تولید کنندگان داخلی در تولید محصولات ایرانی اشاره کرد و  گفت: تولید کنندگان داخلی برای فروش و سود بیشتر، تولیدات فرهنگی خود را به سمت الگوهای غربی سوق می دهند این در حالی است تولیدکنندگان چینی با سواستفاده از این فرصت، با کپی برداری از کالاها بازار را در دست خود گرفته اند.

اسطوره های غربی الگوی فرزندان ما شده است

با چند تن از والدین نیز در خصوص میزان تمایل کودکانشان به شخصیتهای مارتونی غربی و مشکلات ناشی از آن گفتگویی انجام دادیم.

مهری الوندی در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه اسطوره های غربی الگوی فرزندان ما شده است، عنوان داشت: فرزندان ما با شخصیت های بومی آشنا نیستند.

الوندی ادامه داد: پسرم تمام اتاقش را با عکس بن تن پر کرده است و من هم مجبورم هر لباس یا وسیله ای که برایش خریداری می کنم با تصویر بن تن باشد در غیر این صورت از آن استفاده نخواهد کرد.

وی افزود: چرا باید این تصاویر در کشوری که فرهنگی دیگر دارد آنقدر رواج داشته باشد که فرزندان ما بدون آنها زندگی نمی کنند.

الوندی با اشاره به اینکه رضایتی از گرایش فرزندش به شخصیت های وحشتناک بازیها و کارتون های غربی ندارد، اظهار داشت: اگر در کشور خودمان کارتونها و یا بازیهایی تولید می شد که بچه ها را بیشتر از بازی های خارجی به خود جذب می کرد الان ما شاهد تزئین اتاق فرزندمان با تصاویر غربی نبودیم.

مسئولان فرهنگی بر تولید لوازم التحریر نظارت ندارند

زهره قره خانی نیز در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه مسئولان فرهنگی بر تولید لوازم التحریر نظارت داشته باشند، گفت: در بازار لوازم التحریرهایی با تصاویر نا مناسبی هست که از لحاظ تربیتی اصلا مناسب سن یک دانش آموز نیست چرا باید متولیان امر بر نحوه توزیع اینگونه لوازم نظارتی نداشته باشند؟

قره خانی ادامه داد: در حال حاضر کودکان ما در فضای فرهنگی مناسبی به سر نمی برند چرا که اطراف آنها را بازی ها و سرگرمی هایی احاطه کرده است که اصول اخلاقی و سبک زندگی نامناسبی را در آنها نهادینه می کند.

وی افزود: والدین هم با تمام تلاش خودبرای حفظ فضای فرهنگی داخل خانه به علت گسترده بودن اینگونه بازی ها و سرگرمی ها در خارج از محیط زندگی  قادر به کنترل 100 درصدی فرزندان خود نیستند.

قره خانی اظهار داشت: مسئولان فرهنگی باید با سالم سازی جامعه به والدین در راستای تربیت فرزندی با فرهنگ ایرانی کمک کنند.

با این تفاسیر پرواضح است که عدم نظارت کافی بر تولید لوازم التحریر و استفاده از تصاویر بر روی جلد آنها که حداقل 9 ماه دانش آموزان با آن سرو کار خواهند داشت نه تنها مروج فرهنگ غرب در بین دانش آموزان خواهد بود بلکه رفته رفته این شخصیت ها در ذهن کودکان حای می گیرند و جایی برای فرهنگ خودی باقی نخواهد ماند.

_____

گزارش: سمیه بهارلویی