پرونده هسته اي ايران و گزينه هاي پيش روي آمريكا و اروپا

به گزارش بين الملل مهر-بحث پيرامون ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت را در شرايط كنوني مي توان صرفاً در راستاي يك تهديد ارزيابي كرد تهديدي كه با عملي شدن فاصله بسيار دارد.

در اين باره يك ديپلمات در وين اعلام كرد كه آژانس قطعنامه اي را پيشنهاد خواهند كرد و در آن از ايران درخواست خواهد شد تا تعليق تمام فعاليت هاي مربوط به غني سازي از جمله توليد مواد خوراك هسته اي را آغاز نمايد.

اين ديپلمات همچنين افزود:اين قطعنامه پرونده ايران را به شوراي امنيت ارجاع نخواهد داد ليكن اگر ايران به تعليق بازنگردد شوراي حكام احتمالاً در اوائل سپتامبر نشست ديگري خواهد داشت و در اين مورد كه آيا پرونده را به شوراي امنيت ارجاع دهد يا خير تصميم خواهد گرفت.

گرچه آمريكا و اروپا سخن از تحريم ايران به ميان مي آورند ولي بسياري از كارشناسان و تحليلگران مسائل سياسي بر اين باورند كه در شرايط فعلي اين اقدام عملي نيست.

جيمز رابينز، خبرنگار ديپلماتيك بي بي سي مي گويد ايراني ها به خوبي واقفند كه در خارج از آمريكا اشتهاي كمي براي تحريم هاي سازمان ملل وجود دارد آنهم عمدتاً به اين دليل كه اعمال تحريم هاي سابق نظير آنچه عليه حكومت صدام حسين اعمال گرديد موفق نشد .
به علاوه در وضعيتي كه بهاي نفت بطور مرتب افزايش  و روز چهارشنبه به بشكه اي 65 دلار رسيد جامعه جهاني براي تحريم يكي از عمده ترين توليدكنندگان نفت جهان دچار ترديد خواهد شد. اين تحليلگران بر اين باورند كه چنين تصميمي حتي در مقياس ضعيف نيز مي تواند اقتصاد جهاني را با بحران روبرو كند و در صورت ناامني گذرگاه مهم نفتي در جهان يعني تنگه هرمز اين مساله سبب ناامني ديگري دراين حوزه خواهد شد.

چين كه از خريداران عمده نفت ايران است نيز روز چهارشنبه مخالفت خود را با ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت سازمان ملل ابراز داشت و گفت مساله بايد در شوراي حكام حل و فصل شود و چنين سخناني از سوي كوفي عنان دبيركل سازمان ملل نيز خواستار حل مساله ايران در وين شد.
وانگ گوانگيا، سفير چين در سازمان ملل به خبرنگاران گفت: "به نظر من وين بايد راه حلي پيدا كند و مساله ربطي به شوراي امنيت ندارد و اتحاديه اروپا و ايران مي توانند راه حلي ديپلماتيك پيدا كنند كه اين اقدام شايسته تر است."

از سوي ديگر كارشناسان و تحليلگران آمريكائي  بر اين باورند واشنگتن ممكن است در اين راستا نتواند پشتيباني و حمايت ديگر طرفها را جلب كند و اگر ايران از عقب نشيني از برنامه هاي هسته اي خود داري كند آمريكا در رابطه با تحريم ايران احتمالاً با مشكلاتي روبرو خواهد شد .

"شيبلي تلهامي "Shibley Telhami،  استاد دانشگاه مريلند  آمريكا و عضو شوراي روابط خارجي(درواشنگتن) با اشاره به اظهارات اخير محمود احمدي نژاد رئيس جمهور منتخب ايران اعلام كرد كه سياستگذاران در ايران در حال اتخاذ موضع سخت تري هستند و سعي دارند براي گفتگوهاي آتي دستور كار جديدي ارائه دهند و اين همان اشاره با يك دست و ارائه با دست ديگر است و اين حركت بسيار مشكلي است تا فشار در گفتگوها تغيير يابد.

"مايكل اوهانلون"Michael O Hanlon، يكي ديگر از تحليلگران آمريكائي و كارشناس ارشد مؤسسه بروكينگز در واشنگتن گفت:حتي اگر آمريكا قبل از ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت به اين كشورتمام تضمينها را براي حمايت از تحريمهاي اقتصادي بدهد اين بستگي  به اين دارد كه اروپائي ها تا چه مقدار آماده مي شوند موضع سخت تري بگيرند.

وي گفت:ممكن است ايران تشخيص  دهد كه اروپا بدون توجه به اينكه چه اتفاقي خواهد افتاد به تجارت خود با ايران ادامه خواهد داد و روسيه و چين هم كه يكي از شركاي عمده نفتي ايران هستند از اعمال هرگونه تحريمي عليه ايران اكراه خواهند داشت.

گرچه تاكنون اين طور بوده است كه اهداف آمريكا براي ارجاع مساله به شوراي امنيت غالب بوده و اين اميد وجود دارد كه اين كشور به تنهائي ايران را به عقب براند اما اوهانلون تاكيد كرد كه مشخص نيست  وزراي خارجه اروپايي  استراتژي و تفكر خوبي در اين مورد داشته باشند كه چه اقدامي در شوراي امنيت بايد اتخاذ شود و احتمالاً سياستمداران نيز هيچ تفكري براي چهار يا پنج مرحله آينده ندارند.
"رجب صفروف" مدير "مركزمطالعات ايران معاصر" در روسيه  نيز در اين باره گفت :بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي دائماً برنامه هسته اي ايران را بازرسي مي نمايند و تاكنون هيچ واقعيتي مبني برتخطي از قوانين بين المللي و مبنايي براي چنين نگراني هايي را پيدا نكرده اند و لذا در جلسه ويژه شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي بعيد است كه تصميمي مبني بر ارجاع  پرونده هسته اي  ايران به شوراي امنيت سازمان ملل اتخاذ شود.

وي گفت: احتمال اينكه چنين اقدامي صورت بگيرد يعني پرونده ايران به شوراي امنيت برود كم است . علاوه بر آن اگر چنين رويه اي انجام بگيرد، در اين صورت كشورهاي جديد كه در حال تلاش براي تصاحب فن آوري هاي جديد هستند، شديدًا محدود مي شوند و استانداردهاي دوگانه براي كشورهاي جداگانه مشهود خواهد بود.

صفروف افزود: علاوه بر آن من فكر نمي كنم كه روسيه با تمايلات رقباي خود مبني بر ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل موافقت نمايد . مسكو مايل است  بحران هسته اي ايران را برطرف كند  و تمايل ما به اين امر نه تنها به دلايل سياسي بلكه به دليل طرح هاي زيادي است كه با اين كشور و با برنامه هاي انرژي آن كه روسيه در آن شركت دارد، در ارتباط است.

با اين اوصاف به نظر مي رسد تنها گزينه پيش روي غرب براي برخورد با پرونده ايران راه حل ادامه گفتگوها باشد ليكن نكته اي كه در اين خصوص مطرح مي باشد اين است كه آيا اروپا با وضعيت فعلي يعني با فعاليت يو سي اف تمايل به گفتگوها خواهد داشت يا اينكه از ايران درخواست خواهد كرد تا براي ادامه گفتگوها به وضعيت قبل از برداشته شدن پلمب بازگردد ؟

با اين وجود برگ برنده دست طرف ايراني است و موضع گيري اخير مقامات غرب بويژه آمريكا براي ادامه گفتگو بيانگر پذيرش تلويحي ادامه گفتگوها در وضعيت كنوني است.