مزار شمس تبریزی، میعادگاه نوروزی عاشقان عرفان

به گزارش خبرنگار مهر، شمس‌الدین محمد تبریزی از جمله عرفای بزرگ و حکمای نامدار و شوریده‌ای است که تأثیر شگفت و شگرفش در تاریخ حکمت و عرفان اسلامی، با ظهور بی‌بدیل مردی از تبار عاشقان و عارفان یعنی مولانا محمد جلال الدین مولوی آشکار و اظهار می‌شود که مولانا خود از ملاقات او حیران و خیالی از خیالات او می‌داند.

محمد بن علی بن ملک ‌داد، ملقب به شمس‌الدین یا شمس تبریزی از صوفیان مشهور سده هفتم هجری بوده و شهرت او بیشتر به خاطر آشنایی مولوی با اوست و دیوان غزل‌های مولوی با نام کلیات شمس شناخته می‌شود.

شمس تبریزی اولین بار در سال ۶۴۲ هجری قمری به قونیه رفت و با مولانا دیدار کرد، مریدان مولانا به دشمنی با شمس برخاستند و شمس ناگزیر از قونیه رفت و در سال ۶۴۳ به قونیه بازگشت و دوباره مورد آزار مریدان مولانا قرار گرفت تا سال ۶۴۵ که ظاهرا برای آخرین بار از قونیه رفت و ناپدید گشت.

در مورد سرنوشت وی اطلاع دقیقی در دست نبوده و اثری هم در دست نیست، مریدان سخنان وی را که در مجالس مختلف بر زبان آورده، گردآوری کرده‌اند که این اثر به نام «مقالات شمس تبریزی» معروف است.

مزار شمس تبریزی که از چندین قرن پیش در شهر خوی شناخته می‌شده است، پس از یک دوران فراموشی، در دهه‌های اخیر توسط محققان بازشناسی شده و نسبت به بازسازی مزار شمس تبریزی در خوی اقدام شده است.

برج شمس تبریزی روی مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شد، این بنا در محلهٔ امامزاده سید بهلول در شمال غربی شهر خوی در آذربایجان غربی واقع است.

سطح بیرونی این مناره با شاخ‌هایی از قوچ وحشی که شاه اسماعیل صفوی طی اقامت 40 روزه‌اش در کوه چله خانهٔ خوی شکار کرده بود، تزیین شده است.

طبق اسناد موجود، این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده و مناره آن به وسیله شاخ قوچ‌های وحشی تزئین شده است. از شاخ قوچ در مناره یاد شده برای نشان دادن قدرت و مهارت شاه اسماعیل در شکار قوچ در یک روز صورت گرفته است.

مدارک و تصاویر مینیاتوری باقیمانده از مقبره شمس تبریزی در شهرستان خوی نشان می‌دهد این بنا در ابتدا از ۳ مناره دور قبر شمس تشکیل شده بود که به دلایل طبیعی اکنون تنها یکی از آنها مانده است.

برج شمس تبریزی 3.40 متر قطر داشته و مساحت آن نیز ۱۱ متر است.

مقبره شمس تبریزی دارای برجی به ارتفاع ۱۷ متر است و آرامگاه شمس در فاصله ۱۰ متری از مقبره ساخته شده قرار دارد.

مقبره شمس تبریزی که دارای برجی به ارتفاع ۱۷ متر است از چند سال گذشته به طور محسوسی منحرف شد و بیم آن می رفت که بنای برج در آینده فرو بریزد.

به همین دلیل در سال 1386 با همکاری کارشناسان ایتالیایی، مقبره و برج شمس تبریزی در شهرستان خوی مرمت شد.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در ایام تعطیلات نوروزی امسال روزانه بیش از هزار نفر از بارگاه این عارق نامی دیدن می کنند.