خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: درباره مهریه حضرت زهرا چند روایت با مضامین گوناگونی مطرح شده است. از یک سو آیات و روایات شفاعت اهل بیت (ع) و حضرت فاطمه (س) در قیامت را اثبات می‌کند و از سوی دیگر روایاتی هست که شفاعت حضرت فاطمه زهرا (س) را به مهریه ایشان ربط می‌دهد. بر اساس روایاتی دیگر، مهریه ایشان، مقداری نقره است.
در حل این اختلاف روایات شاید بتوان گفت، حضرت دو نوع مهریه داشته است: یک مهریه مادی که الگوی مردمان باشد و یک مهریه معنوی که خود حضرت فاطمه (س) آن را از خدا تقاضا فرمود. مشخص کردن میزان مهریه، از شرایط عقد در اسلام است. حضرت محمد (ص) که نخستین مجری دستورات اسلام بود، در پیوند دخترش با حضرت علی (ع)، از داماد آینده خود پرسید: آیا برای این ازدواج اندوخته‌ای داری؟ علی (ع) پاسخ داد: شما از وضعیت من به خوبی آگاهید. تمام دارایی من شمشیر، زره و شتر آبکشم است. پیامبر (ص) فرمود: شمشیرت را برای جهاد در راه خدا نیاز داری؛ شتر هم برای انجام کارهای روزمره و امرار معاش می‌خواهی؛ ولی این زره (پیراهن جنگی) را بفروش و پولش را برایم بیاور. علی (ع) زره را به پانصد درهم فروخت و پول را به عنوان مهریه همسرش نزد پیامبر آورد تا برای ازدواجشان هزینه کند. بدین ترتیب مهریه برترین بانوی دنیا تعیین شد و پیام مهرآفرین آن برای همه دختران مسلمان باقی ماند. این مبلغ به عنوان سنت قرار گرفت و هر یک از اهل بیت (ع) میزان مهریه همسران خود را همین مقدار مشخص می‌کردند.
پیامبر گرامی اسلام (ص) ازدواج دخترش را به ساده ترین و راحت ترین شیوه انجام داد تا برای همه جوانانی که در آستانه زندگی مشترک هستند، سرمشق نیکویی باقی بماند.
در برخی روایات، آب و ثلث بهشت به عنوان مهریه حضرت زهرا(س) بیان شده است که مهریه به معنای اصطلاحی و معروف نیست، بلکه مهریه معنوی است. مهریه متداول را شوهر باید از مال خود به همسرش بدهد، اما آب فرات و بهشت، ملک امام علی(ع) نبود تا به حضرت زهرا(س) بدهد. امام باقر (ع) می‌فرمایند: چهار نهر فرات، نیل، نهروان و بلخ در روی زمین برای حضرت زهرا (س) قرار داده شده است.
همچنین در حدیث دیگر آمده است: امام باقر (ع) فرمودند: مهریه حضرت زهرا (س) در آسمان یک پنجم دنیا و ثلث بهشت و چهار رود از رودهای دنیاست؛ و در زمین هم پانصد درهم مهریه داشت. بنابراین معنی «آب مهریه زهرا (س) است» ، عبارت از، آب رودهایی است که خداوند متعال آنها را به عنوان مهریه در روی زمین برای آن حضرت قرار داد و چون این چهار رود آب های زیادی ذخیره دارند، بدین لحاظ تعبیر به «آب مهریه زهرا(س) است» می‌شود.
در منابع رحمانی، احادیثی است که آب فرات را مهریه حضرت زهرا (س) معرفی می‌کند؛ چنانکه براساس روایت جابر جعفی از امام باقر (ع)، خداوند فرمود: فاطمه (س) را در زمین، چهار رودخانه است که یکی از آنها فرات است. (سه نهر دیگر نیل، دجله و رود بلخ هستند).
وقتی علی (ع) به قصد ازدواج فاطمه (س) به منزل پیامبر رفت، پیامبر (ص) به ام سلمه فرمود: در را بگشای، که این همان است که خدا و رسولش او را دوست دارند. ام سلمه فوراً در را باز کرد و علی (ع) وارد شد. علی (ع) در حیا و خجالت بود که پیامبر خدا فرمود: علی جان حاجتی داری؟ آسوده باش، امیدوارم حاجت تو برآورده شود علی (ع) نیز قصد خود را گفت و از فاطمه (س) خواستگاری کرد.
در روایتی می‌خوانیم که حضرت زهرا (س) از پدر تقاضا کرد که آن حضرت از خدا بخواهند تا مهریه اش را شفاعت از مسلمانان گناهکار قرار دهد. این خواسته حضرت مستجاب شد و فاطمه (س) شفیع و واسطه بخشش گناهکاران شد.
مهر یا صداق، هدیه‌ای است از جانب مرد به زن تا علاقه و صداقت خود را نسبت به زن نشان دهد که تاریخچه آن نیز به ازدواج حضرت آدم با حضرت حوا بر می‌گردد. در جلد 20وسایل الشیعة آمده است: خداوند از آدم خواست برای حوا مهری قرار دهد و آن مهر را نیز آموزش احکام دین بود.
برای حضرت فاطمه(س) نیز همانند دیگر زنان، مهری از جانب همسرش حضرت علی(ع) در نظر گرفته شد. اما عظمت و بزرگواری این بانو سبب شد خداوند متعال نیز برای ایشان مهری قرار دهد و خود عهده‌دار پرداختش شود تا علاقه و محبت خود را نسبت به این یگانه دردانه عالم هستی به اهل عالم بفهماند. از این رو یک پنجم یا یک چهارم دنیا و یک سوم از بهشت را مهر و صداق ایشان قرار داده است.
حضرت فاطمه زهرا (س) یکی از چهار بانوی برتر عالم است که در شأن و منزلتش آیات و روایات فراوانی واردشده است. نمونه آیاتی که درشان و منزلت این بانوی بزرگوار نازل شده است: سوره کوثر، آیه تطهیر، آیه مباهله، آیه و یطعمون الطعام، و آیات دیگر.
اما از مهم‌ترین احادیثی که در شأن این بانوی بی‌نظیر و نمونه و اسوه زنان جهان وارد شده است «حدیث کساء» است.
از سلمان فارسی نقل‌شده است که پیامبر اکرم(ص) به من فرمود: ای سلمان! هر کس فاطمه(س) دخترم را دوست داشته باشد، در بهشت با من خواهد بود و هر کس او را دشمن داشته بدارد، در آتش خواهد بود.ای سلمان! دوستی فاطمه درصد جا فایده خواهد داد که آسان‌ترین آن، مواضع مرگ، قبر، میزان، محشر، پل صراط، و جایگاه حساب‌رسی است.
هرکس که دخترم فاطمه (س) از او راضی باشد من از او راضی هستم و هر کس که من از او راضی باشم، خدا هم از او راضی خواهد بود؛ هر کس که فاطمه بر او خشمگین باشد، من هم بر او خشمگین هستم و هر کس که من بر او خشمگین باشم، خداوند بر او خشمگین خواهد بود. ای سلمان! وای بر حال کسی که به او و شوهرش امیرالمؤمنین علی(ع) ستم نماید و وای بر کسی که به ذریه و شیعیان او ستم کند».
فاطمه همه شیعیان و دوستان آنها را شفاعت می‌کند. امام باقر(ع) فرمود: در روز قیامت منادی که جبرئیل است ندا می‌دهد، فاطمه (س) دختر محمد(ص) کجاست؟ آنگاه فاطمه زهرا(س) بر پای می‌خیزد و خدای تبارک‌وتعالی می‌فرماید:ای اهل جمع و محشر! کرامت و بزرگواری امروز از آن کیست؟ محمد و علی و حسن و حسین (ع) عرض می‌کنند برای خدای واحد قهار است.
آنگاه خدای تعالی می‌فرماید:ای اهل جمع و صحرای محشر! من امروز کرامت و بزرگی را برای محمد و علی، فاطمه و حسن و حسین(ع) قرار دادم.ای اهل جمع و محشر! سرها را پائین افکنده و چشم‌ها را ببندید، این فاطمه(س) است که به‌سوی بهشت می‌رود.
آنگاه جبرئیل شتری از شتران بهشت می‌آورد درحالی‌که دو طرفش را دیباج آویزان کرده‌اند و مهار آن از لوءلوء درخشان است. پس جلوی پای حضرت زانو می‌زند و حضرت صدیقه طاهره(س) بر آن سوار می‌شوند و خدای متعال صد هزار فرشته در طرف راست و صد هزار فرشته را در سمت چپ وی می‌فرستد و صد هزار فرشته را مأمور می‌کند تا حضرت فاطمه را روی بال‌های خود سوار کنند و حمل نمایند تا ایشان را به در بهشت برسانند. وقتی به در بهشت می‌رسند، حضرت فاطمه می‌ایستد. خدای تعالی می‌فرماید:ای فاطمه! ای دخت حبیب من! چرا توقف کردی و حال‌آنکه من می‌خواهم تو به بهشت بروی!
حضرت فاطمه(س) عرضه می‌دارد: پروردگارا! دوست دارم که ارزش و قدر و قیمت من در مثل چنین روزی شناخته شود. پروردگار می‌فرماید:ای دختر حبیب من برگرد و بنگر، هر کس در قلبش محبت تو و یا محبت یکی از فرزندان تو باشد دستش را بگیر و او را داخل بهشت کن.
آنگاه، حضرت شیعیان و دوستانش را برمی‌گزیند و انتخاب می‌کند، همان‌گونه که پرنده دانه نیکو را از دانه بد جدا می‌کند. وقتی‌که شیعیان و دوستان حضرت زهرا(س) بر در بهشت می‌رسند می‌ایستند و خدای تعالی می‌فرماید:ای دوستان من! توقف شما برای چیست؟ پاسخ می‌دهند: پروردگارا! ما دوست داریم که در چنین روزی ارزش و منزلتمان شناخته شود. خدای تعالی می‌فرماید:ای دوستان من برگردید و ببینید چه کسی شما را به خاطر آنکه شما فاطمه(س) را دوست می‌داشتید دوست داشت؟ چه کسی به شما به خاطر دوستی فاطمه زهرا (س) غذا داد؟ چه کسی شما را به خاطر دوست داشتن فاطمه(س) لباس پوشاند...؟ پس‌دستش را بگیرید و او را وارد بهشت نمایید. امام باقر(ع) می‌فرماید: به خداوند سوگند که در محشر، از میان مردمان کسی باقی نمی‌ماند مگر اشخاص شکاک، کافر و منافق».
در امالی صدوق از امام باقر(ع) نقل است که فرمودند: از جابر بن عبدالله انصاری شنیدم که می‌گفت: رسول خدا (ص) فرمودند: وقتی روز قیامت می‌شود، دخترم فاطمه(س) سوار بر ناقه‌ای از ناقه‌های بهشتی به‌پیش می‌آید، درحالی‌که سمت راست او هفتاد هزار و در سمت چپ او نیز هفتاد هزار فرشته، در حرکت‌اند و جبرئیل درحالی‌که مهار ناقه را در دست دارد ندا می‌دهد: چشمان خود را ببندید تا فاطمه(س) دخت محمد (ص) عبور کند.
در آن روز هیچ نبی و رسول و صدیق و شهیدی باقی نمی‌ماند مگر آنکه چشمانش را می‌بندد تا فاطمه بگذرد. در این هنگام این خطاب از سوی حضرت حق «جل و جلاله» می‌آید که‌ای حبیبه من! وای دختر حبیب من! از من بخواه تا به تو بدهم، و شفاعت کن تا بپذیرم، پس به عزت و جلالم سوگند که از ستم و ستمگری نخواهم گذشت.
فاطمه زهرا(س) عرض می‌کند؛ الهی و سیدی! فرزندان و شیعیانم و شیعیان فرزندانم و دوستانم و دوستان فرزندانم. آنگاه از سوی خدای تعالی خطاب می‌رسد. فرزندان فاطمه (س) و شیعیان و دوست‌داران فرزندان فاطمه کجایند؟ در این هنگام افراد مورد نظر فراخوانده می‌شوند. سپس فاطمه (س) در جلو به راه می‌افتد تا آنان را داخل بهشت کند.
این روایات مقام بالای حضرت زهرا (س) و مقام شفاعت حضرت را بیان می‌کنند، یعنی حضرت دارای چنان مقام بالایی است که می‌تواند بسیاری از شیعیان و محبان خود را بالا برده و با خود به بهشت ببرد.
نظر شما