به گزارش خبرنگار مهر، به همت انجمن علمی فلسفه دانشگاه شهید بهشتی، نشست امکان خوانش غیرمابعدالطبیعی از فلسفه فارابی با سخنرانی امید نوریان فردا ۱۹ آذرماه از ساعت ۱۵:۳۰ تا ۱۷ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، طبقه سوم، سالن امیرکبیر برگزار می شود.
روایت رایج از ساختار فلسفه نزد فارابی کم و بیش چنین ساختاری دارد: معرفی و توضیح دسته‌ای از مفاهیم فلسفی، بحث از وجود و صفات باری
نوریان در معرفی مباحثی که در این نشست ارائه خواهد شد، نوشته است: تبیین نظام عالم و نفس بشر و در نهایت اجتماعات انسانی. چنین روایت‌های که عمده کتب تاریخ فلسفه کم و بیش آن را تکرار می‌کنند بیش از هر اثر فارابی دو کتاب السیاسة المدنیة و آراء اهل المدینة الفاضلة را در نظر دارند و برخی بعینه همان ساختار را در روایت خود تکرار می‌کنند. چنین روایاتی معمولاً بسیاری از آثار فارابی از جمله شروح وی بر آثار منطقی ارسطو و آثاری چون الحروف را کنار می‌نهند. این ساختار علاوه بر علاقه به استخراج فلسفه سیاسی بر اساس بنیان‌هایی الهیاتی از آثار فلاسفه مسلمان ریشه در محتوا و فرم آثار و البته گستردگی نسخ نیز دارد.
با این حال اگر به نزدیک‌ترین گزارش‌ها به فارابی از حیث زمانی مراجعه کنیم فارابی را نه در کسوت فیلسوف سیاسی یا حتی عالم مابعدالطبیعه بلکه به عنوان یک منطق‌دان می‌یابیم. قرار دادن آثار منطقی و برخی آثار دیریافته‌تر و کمتر خوانده شده‌ی فارابی چون کتاب الملة و کتاب الحروف در مرکز طرحی دیگرگون از نظام فلسفی او ترسیم می‌کند. در این طرح فارابی فلسفه را نه با توضیح مفاهیم مجرد و شرح نظام عالم، بلکه با شرحی از حیات انسانی از بسیط‌ترین شکل آن آغاز می‌کند و با کمترین مفروضات مابعدالطبیعی پیش می‌برد. تبیین قدم به قدم فارابی در این آثار با نوعی تقدم بخشیدن به معرفت‌شناسی و فلسفه زبان همراه است و بیش از هر چیز بر آثار منطقی او تکیه دارد.
در این ارائه سعی خواهد شد که نشان داده شود چرا این آثار هم از حیث محتوا و هم از حیث فرم نوعی تقدم و برتری بر دو اثر بسیار مشهورتر فارابی دارند؛ و اساساً در همین آثار است که می‌توان به درستی جایگاه آثار مختلف فارابی را در منظومه فکری وی مشخص کرد. در چنین طرحی کتاب‌های السیاسة المدنیة و آراء اهل المدینة الفاضلة نه به عنوان آثار تراز اول فیلسوف، بلکه به عنوان خلاصه‌هایی آسان‌فهم‌تر از محتوا یا نتایج فلسفه راستین جای خود را می‌یابند.
نظر شما