امامت و ولایت؛ طریقی برای رسیدن به توحید

به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از حجت الاسلام مسائلی است که در ادامه می‌خوانید؛

توحید و عبودیت خداوند اصل و هدف دین‌داری است و رسالت پیامبران و امامت اولیا، راه و طریقی برای رسیدن به آن است و آنها به صورت مستقل مقصود و هدف نیستند.

به تعبیر طلبگی در دین‌داری توحید و بندگی خداوند موضوعیت داشته و پذیرش و دنباله‌روی از رسالت و امامت، طریقیت دارد. البته طریق بودن پیامبران و امامان برای توحید، تشخُّص و الزام دارد زیرا از هر راهی نمی‌توان به توحید و بندگی خداوند رسید و بسیاری از راه‌هایی که به سوی خداوند فرا می‌خوانند، بی‌راهه هستند.

بر این اساس، محبت و عشق به خداوند اصل و حقیقت است و عشق و محبت به پیامبران و اولیای الهی مجاز. آیت الله جوادی آملی در توضیح این مطلب به شیوایی می‌گوید:

یک وقت است یک کسی می‌گوید عشق مجازی قنطره حقیقی [پلی برای حقیقت] است، این خیال می‌کند اگر به یک جمیلی دل ببندد این عشق مجازی است احیاناً او را به حقیقت می‌رساند [ولی این عشق غلط است نه مجاز] مجاز کجا، حقیقت کجا و غلط کجا… مجاز که اصلش مَجْوَز است و مَعْبر است اگر کسی عشق به پیغمبر داشت، عشق به قرآن داشت، عشق به دین داشت این‌ها عشق‌های مجازی است برای اینکه مجاز است، مَجْوَز است معبر است، عشق به پیغمبر، به اهل‌بیت (ع) عشق به دین، عشق به قرآن انسان را به معبود می‌رساند، مثل عشق به کلام انسان را به متکلّم می‌رساند، عشق به کتاب انسان را به کاتب می‌رساند، اینها عشق‌های مجازی است، مجاز است یعنی مَجْوز، یک وقت است نه، انسانی به انسان دیگر دل می‌بندد این نه حقیقت است نه مجاز، این غلط است. وجود مبارک زینب کبرا (س) چون عاشق حق بود و اگر عاشق حسین‌بن‌علی بود به این مجاز دل بست که مَجْوز و معبر بشود برای آن حقیقت، گفت به ما در کربلا خیلی خوش گذشت ما هیچ نقصی ندیدیم «ما رأیت الا جمیلا») (سخنرانی در دهه اول محرم‌الحرام ۱۴۲۸)

به هر حال، ارتباط با پیامبران و اولیای برای آن است که ارتباط مستقیم با خداوند تقویت شود نه اینکه ارتباط با خداوند قطع شود و ارتباط با آنها جایگزین عبودیت خداوند و مناجات با او شود.

به دیگر سخن، ارتباط و توسل به اولیای الهی برای تقویت اتصال به خداست نه قطع آن.

برای درخواست از خداوند می‌توان دیگران را واسطه کرد، ولی با راهنمایی اولیای الهی ارتباط مستقیم با خداوند نیز امکان‌پذیر است، بلکه اصل در دین‌داری این نوع ارتباط است. ما بیش از آن که به توسل توصیه شده باشیم به توکل به خدا توصیه شده‌ایم. خداوند می‌فرماید: (وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ وَ کَفی‏ بِاللَّهِ وَکیلاً؛ و بر خدا توکّل کن، و همین بس که خداوند حافظ و مدافع انسان باشد!) و می‌فرماید: (ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ؛ مرا بخوانید تا دعای شما را بپذیرم!)

اما امروز در میان شیعه هستند کسانی که ارتباط با خداوند را تنها از طریق توسل، امکان‌پذیر است بلکه ارتباط با امامان را اصل و هدف دینداری می‌دانند.

عده‌ای حتی فراتر رفته و می‌گویند چون خداوند قابل وصف نیست و نمی‌توان او را در نظر آورد، باید به جای خدا، مظاهر او یعنی ائمه را به نظر آورد حتی در عبادات!