برای سردار سلیمانی مسلمان و مسیحی فرق نمی‌کرد/چرا اخوت مهم است؟

به گزارش خبرگزاری مهر، به مناسبت آغاز سال نو میلادی، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان ضمن دیدار و گفتگو با رهبران دینی مسیحی و تبریک سال نو میلادی، ارسال کارت پستال‌های تبریک به شخصیت های مختلف مسیحی، با همکاری مرکز هم اندیشی «الربوه»، مرکز گفتگو و توسعه نشست ادیان و فرهنگ ها، انجمن تحولات، نشستی حضوری و مجازی  با عنوان «هم اندیشی اخوت و حمایت  از تنوع دینی در مشرق» با حضور جمعی از دانشمندان، نخبگان، علما و فرهیختگان با گرایش‌های مختلف دینی و مذهبی، برگزار کرد.

در این هم‌اندیشی ابتدا فیلم کوتاهی درباره وضعیت اجتماعی مسیحیان در ایران به نمایش در آمد و سپس حجت‌الاسلام و المسلمین حسین شحاده ضمن خیر مقدم به تمام حاضران و اندیشمندان به این نکته اشاره کرد که در مقابل تمام شبکه های ماهواره ای که برای ایجاد فتنه فعالیت می کنند، هیچ شبکه ای را برای ایجاد گفتگو میان ادیان و مذاهب مشاهده نمی کنیم. مشکل از اختلافا موجود میان ادیان نیست بلکه مشکل از سیاست‌های نظام‌های فاسد و مستبد است که دست به ایجاد فتنه و شر می‌کنند.

 وی افزود: باید ببینیم از کدام رخنه ها توانسته اند وارد شوند و تروریسم و تجزیه را میان امت ما ایجاد کنند. آنها نفرت را میان ما رواج داده‌اند تا تند روی و نژادپرستی و کینه‌توزی را رواج دهند.

 شیخ شحاده همچنین با تأکید بر این نکته که بحران معرفت دینی و اوهام پردازی باعث شد تا فتنه میان ما ایجاد شود. نظام اجتماعی و سیاسی از هم گسیخته شده و نتیجه اش طایفه گری سیاسی شده است و همین امر طمع دشمنان را نسبت به نفوذ در میان امت ما افزایش داده است.

وی در پایان به نحوه حمایت از تنوع دینی و مذهبی در مشرق اشاره کرد و گفت: ما بدون پذیرش آزادی طرف مقابل و دادن حق اختیار به دیگران در حق انتخاب دین نمی‌توانیم از تنوع‌گرایی حمایت کنیم و جز با تقویت نظام‌های مختلف برای جلوگیری از طمع ورزی دشمنان چنین کاری رخ نخواهد داد. لذا امتی که نتواند از سرزمین، منافع و ثروت های خود حمایت کند از تنوع نیز نخواهد توانست حمایت کند.

اسلام تکمیل کننده مسیحیت بوده و در تعارض با آن نیست

در ادامه عباس خامه یار رایزن فرهنگی کشورمان در لبنان با اشاره به تنوع دینی در مشرق گفت: اسلام تکمیل کننده مسیحیت بوده و در تعارض با آن نیست. مسیحیان ایران با سابقه چند صد ساله در ایران، دارای تمام حقوق شهروندی مساوی با دیگر هموطنان خود بوده و از احترام برخوردار هستند. امام خمینی از همان آغاز پیروزی انقلاب اسلامی و در نوفل لوشاتو در پاسخ به پرسشی درباره سرنوشت مسیحیان ایران گفت: آنها آزادند و مانند دیگر ایرانیان با عدالت کامل با آنها رفتار خواهد شد.

وی افزود: بیش از پنجاه کلیسا در تهران و سیصد کلیسا در دیگر نقاط کشورمان وجود دارد و مسیحیان به طور آزاد مراسم دینی خود را برپا می کنند. تمام مدارس مسیحیان که بسیاری از آنها در دوران شاه تعطیل شده بود پس از پیروزی انقلاب بازگشایی شدند. و باید گفت مسیحیان در تمام فعالیت های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری و ورزشی حضوری فعال دارند. از حضور در مجلس شورای اسلامی گرفته تا حضور در میادین ورزشی و عرصه های فرهنگی و هنری کشور.

خامه‌یار سپس با اشاره به امار شهدای مسیحی در هشت سال دفاع مقدس که دوشادوش برادران مسلمان خود از مرزهای کشور دفاع کردند به موادی از قانون اساسی کشورمان که از حقوق اقلیت های دینی دفاع و حمایت می کند اشاره نموده و به مسئله تنوع دینی به عنوان یک قدرت مهم و اساسی در همزیستی پرداخته و گفت: در روند پیشرفت معرفتی کشور نمی توان از وجود تنوع دینی و همزیستی میان ادیان و مذاهب بی نیاز باشیم و ما چندین دهه از این امر دفاع کردیم و من در روزهای اخیر با تمام بزرگان مسیحیت در لبنان ملاقات‌هایی داشتم و با تمام قدرت از وجود همزیستی دفاع کرده ایم و هزینه آن را نیز پرداخت کردیم.

رایزن فرهنگی کشورمان همچنین به نقش سردار سلیمانی در دفاع از امنیت مناطق مختلف اشغال شده توسط داعش و آزادسازی آن اعم از مسلمان نشین و مسیحی نشین اشاره نموده و گفت: سردار سلیمانی هرجا که تروریسم حضور می یافت، حاضر می شد تا مانع اشغال آن مناطق توسط تروریست ها شود و برای او تفاوتی میان مسیحی و مسلمان وجود نداشت.

وی در پایان گفت: وجود همزیستی دینی یک ضرورت اجتماعی بوده که ما پای بند به آن هستیم و بی تعارف هزینه سنگینی را به خاطر آن پرداخت کرده ایم. دفاع مقدس بهترین شاهد و گواه بر این همزیستی و تنوع می باشد.

باید همزیستی، وحدت ملی، آشتی و زندگی مشترک را احیا کنیم

سپس کمال بکاسینی مدیر مرکز هم اندیشی "الربوه" با اشاره به نیاز کنونی جامعه به نشست و گفتگو، گفت: ما باید همزیستی، وحدت ملی، آشتی و زندگی مشترک را احیا کنیم. ما ملتی واحد با آینده ای مشترک هستیم که باید در کنار یکدیگر بنشینیم با تکیه بر خداوند، ارتباط مشترک، جهت داشتن زندگی مشترک داشته باشیم.

وی در پایان گفت: باید از تنوع دینی محافظت کنیم. مفاهیم مشترک را کنار هم بگذاریم و در کناریکدیگر قرار بگیریم چرا که منطقه ما در شرایط سختی قرار دارد. آینده ما یکسان است لذا از تنوع، آزادی و حضورمان در کنار یکدیگر باید حمایت کنیم.

 در ادامه سراسقف جورج صلیبا، دبیر کل هم اندیشی نشست ادیان، گفت: از برگزار کنندگان این نشست تشکر می کنم. نشستی ویژه است. از ویژگی های انسان نشستن در کنار یکدیگر و گفتگوست و همین گفتگوهاست که ارزشها و اصول را نمایان می سازد.

وی سپس به بیان خاطره حضور خود در ایران پرداخت و گفت: در دیدار از ایران، کشوری که مسلمان و شیعه است، باید بگویم که پس از برپایی انقلاب اسلامی توسط امام خمینی در این کشور بسیاری از  مسیحیان درباره سرنوشت خود، نگران بودند و بسیاری نیز به کشورهای دیگر مهاجرت کردند، اما پس از گذشت چند سال از پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه مسیحیان نسبت به سیاست جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد و مشاهده کردند که سیاست جمهوری اسلامی ایران با سیاست دوران شاه به طور کامل نسبت به مسیحیان متفاوت بوده و بسیار شرایط برای آنها بهتر شده است. لذا بسیاری از مسیحیان به بستگان خود توصیه کردند که به کشورشان بازگردند.

سراسقف جورج صلیبا در پایان به خاطره دیدار خود با امام خمینی و امام خامنه ای اشاره نموده و گفت: در ملاقاتم با امام خمینی و پس از ایشان امام خامنه ای، و دیگر مسئولان، تعامل آنها را کاملا انسانی و با احترام دیدم و امیدوارم بسیاری از کشورهای عربی از این رفتار خوب جمهوری اسلامی ایران با مسیحیان و اقلیت ها الگو بگیرند و امیدوارم این گونه نشست ها ادامه یابد.

اسلام  رسالت های آسمانی را تکمیل کننده یکدیگر معرفی کرده است

سپس شیخ زیاد الصاحب، عضو شورای شرعی اسلامی، ضمن تشکر از برگزار کنندگان نشست، با اشاره به آیاتی از قرآن کریم در خصوص ایمان به تمام انبیا و رسالت های آسمانی گفت: هدف تمام رسالت های آسمانی سعادتمند کردن انسان ها بدون توجه به گرایش ها و طوایف آنها بوده است و مسیحیت و اسلام به خدای واحد، قیامت و عمل صالح جهت دست یابی به بهشت ایمان دارند.

وی افزود: خداوند در قرآن کریم به مسیحی ها اشاره نموده و آنها را نزدیک ترین پیروان ادیان آسمانی به مسلمانان معرفی نموده است؛ اسلام مدافع حضرت عیسی و رسالتش مانند دیگر پیامبران بوده و مناقض آنها نیست بلکه از پیروان تورات و انجیل خواسته که به آموزه های دینی خود عمل کنند.

وی در پایان گفت: خداوند از همه می خواهد که با تمام وجود به دین آسمانی خود عمل کنند و اسلام  رسالت های آسمانی را تکمیل کننده یکدیگر معرفی کرده است لذا اگر به مسیح ایمان داشته باشی و به اسلام گرویدی به این معنا نیست که دست از ایمان به مسیح برداری بلکه کامل کننده آن خواهد بود.

برادری دینی فراتر از هر اخوت دیگری است

 در ادامه سامی ابو المُنی، رئیس جمعیت عرفان توحیدی درزی ها، ضمن تشکر از رایزنی فرهنگی کشورمان به دلیل برگزاری این نشست در چنین شرایط سختی گفت: ما بر حمایت از تنوع دینی در مشرق تأکید می کنیم، چرا که همگی در یک کشتی که همان کشتی انسانیت است سوار هستیم، لذا باید مراقب یکدیگر باشیم تا به ساحل نجات برسیم.

وی افزود: ما در پی نقاط مشترک هستیم. برادری دینی فراتر از هر اخوت دیگری است. و باید به همان سخن امیرمؤمنان امام علی اشاره کنم و بر آن تأکید کنم که انسان ها یاید همانند یکدیگر از نظر خلقت هستند و یا برادر دینی با یکدیگر هستند. برادری در مراتب مختلف قرار دارد، چه از نظر برادری نَسَبی و چه از نظر معنوی یا مذهبی و یا ...باشد. برادر دینی در عمل و کار و توجه به اهداف مختلف است که باید در مقابله با چالش ها ایجاد می شود.

سامی ابو المنی در ادامه گفت: تنوع دینی در سرزمین ما باید با نگاه مثبت مورد توجه قرار گیرد، از نظر اعتقادی، اجتماعی و تمدنی باید مورد توجه قرار گیرد. و باید از یکدیگر محافظت کنیم و این همان جوهره برادری است.

وی در پایان گفت: از اخوت باید بدون هرگونه تعصب دفاع کرد همان گونه که شیخ الازهر و پاپ چنینی کردند. باید نگاهی انسانی داشته باشیم و همزمان مراقب دشمنان و تروریسم باشیم تا ما را مورد تهدید قرار ندهند.

لبنان یک بوته آزمایش برای تنوع گرایی و الگویی برای همزیستی ادیان است

سپس  حسن قبلان،عضو دفتر سیاسی جنبش امل، با اشاره به احترام امام موسی صدر به تنوع گرایی در لبنان گفت: در حال حاضر این تنوع در کشورمان مورد تعرض قرار گرفته است و ما شاهد دعوت به تقسیم در میان این امت هستیم. به نظرم لبنان یک بوته آزمایش برای تنوع گرایی و الگویی برای همزیستی ادیان است. ما مورد هدف  دشمنان داخلی و خارجی قرار گرفته ایم تا این الگوی همزیستی را از بین ببرند.

وی افزود: ما باید از این همزیستی محافظت کنیم، تمام ایدئولوژی ها از بین رفته اند جز ایدئولوژی همزیستی که باید مورد توجه قرار گیرد. ما مسئولیت همزیستی اسلام و مسیحیت را بر عهده داریم و باید مراقب مسیحیان فلسطین که مورد تعرض قرار گرفته اند نیز باشیم و از آنها حمایت کنیم.

قبلان در پایان گفت: ضمن تقویت رابطه میان یکدیگر باید گفت که احترام به اختلاف عقیده و تنوع دینی از وظایف ما بوده و امری ضروری است و نقش امام موسی صدر را در این امر نباید فراموش کرد.

تنها راه واقعی برای حل مسئله اختلاف طایفه ای، ایجاد دولت مدنی و دموکراسی است

در ادامه ناجی نعمان،ادیب و پژوهشگر، به واقعیت تنوع گرایی از نگاه پژوهشگران و محققین اشاره نموده و با اشاره به تاریخچه تنوع دینی در لبنان گفت: تنوع گرایی مانند دانه های رنگی یک کاشی بوده که آن دانه ها همان ادیان اعتقادات می‌باشد. تعداد مسیحیان سرزمین شام در دوران خلافت عمربن عبدالعزیز بیشتر از تعداد مسلمانان بود و در دوران ناپلئون تعداد مسلمانان و مسیحیان در این سرزمین یکسان بود. خارجی ها که در دوران حکومت عثمانی ها وارد مشرق شدند با فتنه انگیزی باعث ایجاد منازعات مذهبی و دینی شدند و یکپارچگی مسلمانان را به از هم گسیختگی میان یکدیگر کشاندند.

وی افزود: استعمار فرانسه با طراحی نقشه تقسیم طایفه ای در مناصب سیاسی، این اختلاف را دامن زد و پس از خروج استعمار نیز مشکل سیاسی طوایف حل نشد. تنها راه واقعی برای حل مسئله اختلاف طایفه ای، ایجاد دولت مدنی و دموکراسی است. آزادی باید بر اساس قانون و نه بر اساس طایفه باشد و عدالت نیز توسعه یابد. سیاستمداران این امر به عنوان ابزاری برای ایجاد تفرقه استفاده می کنند تا به منافع خود برسند.

داشتن عقیده برای اخوّت کافی نیست

سخنران بعدی خانم عُلا صقر، کارشناس مسیحی مسائل اجتماعی، بود، وی داشتن عقیده را تنها برای اخوّت کافی ندانسته و عمل به این عقیده را برای رسیدن به این هدف ضروری دانست و گفت: انسان‌ها برادر یکدیگرند و این برادری است که همزیستی مشترک ایجاد می کند. همین برادری است که در برابر نژادپرستی، جهالت و عوامل ایجاد تفرقه قرار می گیرد و محبت است که باعث ایجاد نزدیکی و مانع تفرقه می شود.

وی افزود: وجود مسیحیت و اسلام هر دو ضروری است و باید همواره کنار یکدیگر باشند و نیاز به یکدیگر دارند.

خانم سقر در پایان گفت: لبنان همچنان کشور همزیستی میان اسلام و مسیحیت خواهد ماند. در شرایط کنونی ضرورت تربیت انسان ها بر اساس ارزشها و احترام به یکدیگر احساس می شود و باید در شیوه های آموزش به مسئله جلوگیری از طایفه گری و رسیدن به برادری و اخوت توجه شود.

باید اداره گفتگوهای دینی را از سیاستمداران بگیریم

سپس حجت الاسلام محمد حسین الحاج،رئیس مجمع فرهنگی جعفری، با اشاره به این نکته که بیشتر نشست هایی که جهت گفتگو میان ادیان برگزار می شود در چارچوب های سیاسی برگزار می شود، گفت: باید اداره گفتگوهای دینی را از سیاستمداران بگیریم، چرا که در بیشتر این گفتگوها، میزبانان همسو با طرف های سیاسی شرکت کننده حاضر می شوند و از کسانی که مخالف سیاسی با اداره کنندگان هستند دعوت به عمل نمی آید.

وی پیشنهاد داد تا گروهی غیر سیاسی جهت مدیریت اختلافات دینی تشکیل گردد تا نقاط مشترک میان طرفداران ادیان را شناسایی کنند و بر آنها تأکید کنند.

وی در پایان گفت: یکی از مهمر ترین مشکلات بر سر راه ایجاد اخوت دینی، سیطره سیاستمداران بر مؤسسات گفتگوی دینی است و تا آنها این مؤسسات را در اختیار داشته باشند نمی توانیم به نتیجه مطلوب برسیم. پیشنهاد می کنم رایزن فرهنگی تمام شخصیت های دینی مخالف را نیز دور هم جمع کند تا نشان دهد در این مسئله مشکل سیاسی نداریم.

کسی به مسئله اخوت توجه نمی کند

حبیب افرام، رئیس انجمن سریانی ها: سخنران بعدی بود. وی گفت: در حال حاضر ما به جایی رسیده ایم که کسی به مسئله اخوت توجه نمی کند. برادری ما در حال حاضر مانند برادری هابیل و قابیل است و سیاست در دین آن را فرا گرفته است.

وی افزود: برادری ما باید حول محور انسانیت و انسان و همراه با معنویت و ارتباط با خداوند باشد و ارتباطی با دین افراد نداشته باشد. لذا اگر حقیقت را بخواهیم باید در پی انسانیت بگردیم.

حبیب افرام در پایان به شروطی که در مسیر اخوت به آن باید توجه کرد اشاره نموده و گفت: نخست باید شجاعت داشته باشیم و شرایطی را برای آشتی ملی فراهم کنیم و درب اعتماد به یکدیگر را بگشائیم و مانع از نقض حقوق بشر شویم و در این راه از ابزارهای داخلی و بین المللی بهره مند گردیم.

همگی نسبت به یکدیگر در برابر خداوند و تاریخ، مسئول هستیم

سپس کاردینال گریوریوس لحّام، سر اسقف سابق روم کاتولیک، ضمن اشاره و قرائت بخش هایی از منشور دوم واتیکان درباره رابطه کلیسا با ادیان غیر مسیحی؛ منشور برادری و انسانیت میان پاپ فرانسیس و شیخ الازهر؛ نامه‌های کاردینال های کاتولیک مشرق؛ اسناد اسلامی و عربی و نیز نامه اش به مسلمانان گفت:  منشور دوم واتیکان، مقدمه ای برای اخوت انسانی به شمار می رود و باعث می شود که هر انسان با ایمانی، طرف مقابل را برادر خود به شمار آورد.

 وی افزود: اگر از سرچشمه تمدنی، یکسان بهره نبریم و آن را میان یکدیگر تقسیم نکنیم نمی توانیم از همزیستی مشترک بهره مند شویم.

در ادامه کاردینال لحّام گفت:مسیحیان مشرق بخش جدایی ناپذیر از هویت تمدن مسلمانان به شمار می روند، همان گونه که مسلمانان مشرق بخشی جدایی ناپذیر از هویت تمدن مسیحی به حساب می آیند. لذا ما نسبت به یکدیگر در برابر خداوند و تاریخ، مسئول هستیم.

وی در پایان گفت: باید رابطه ای میان تمام مراکز دینی با یکدیگر ایجاد شود و الگویی برای همزیستی مشترک و برادری ارائه نمائیم و حرکتی را در جهت گفتگو میان یکدیگر میان ادیان یهودی، مسیحی و اسلام ایجاد کنیم و کشورمان را محل تلاقی ادیان مختلف قرار دهیم. گفتگوی میان ادیان هدیه ما به جهان برای ایجاد صلح و آرامش خواهد بود.

برادری میان مسیحیان و مسلمانان شکل بگیرد

در ادامه سر اسقف عصام درویش، سر اسقف روم کاتولیک مناطق زحله و فُرزل،ابتدا بابت انتخاب عنوان این نشست از برگزار کننندگان تشکر نموده و گفت: اخوت و انسانیت از دیرباز ضرورتی برای انسان به شمار می رود و کسی که راه را اشتباه می رود و گناهی مرتکب می شود باید عذر خواهی کند و طلب مغفرت کند و به سوی خداوند بازگردد.

لذا با توجه به این قاعده ثابت، باید برادری میان مسیحیان و مسلمانان به معنای برادری میان یک انسان با انسان دیگر شکل گیرد تا بتوان از تنوع دینی در مشرق محافظت کرد.

وی افزود: ما که به خداوند واحد ایمان داریم وظیفه مقدس ماست که این برادری را میان خود ایجاد کنیم، و از ارزشهای اخلاقی که باعث رشد انسان می شوند حمایت کنیم. برادری به این معناست که محبتم از نفرتم فراتر رود و نسبت به تقصیرم نسبت به انسان دیگر اعتراف کنم و تلاش نمایم تا روابطم را با دیگری بهبود بخشم.

سراسقف درویش در ادامه گفت: بر این باورم که می توانیم جامعه را تغییر دهیم و وضع آن را بهبود ببخشیم. می توانیم برادری را توسعه بخشیم چرا که سرنوشت ما مشترک بوده و برای آزادی، امنیت و رفاه تلاش می کنیم.

وی در پایان گفت: از همه می خواهم احترام متقابل نسبت به یکدیگر را رعایت کنند و با مهربانی و گذشت با یکدیگر تعامل کنند و تفاوت ها نباید عاملی برای دشمنی ایجاد کنند و مانعی برای برادری نباید بشوند بلکه باید بر مسائل مشترک تأکید کنیم و تمام راههای منتهی به برادری را بپیمائیم.

احترام به وجود اختلاف یکی از ابزارهای همزیستی مشترک است 

در ادامه محمد السماک،دبیرکل کمیته ملی گفتگوی اسلام و مسیحیت، با اشاره به آخرین آمار گروندگان به ادیان آسمانی در جهان که بالغ بر ۸۴ درصد، جمعیت هشت میلیاردی جهان می باشد، گفت: یک سوم مسیحیان در قاره آفریقا و یک سوم دیگر در آمریکای جنوبی و آسیا قرار دارند و این در حالی است که یک سوم مسلمانان در کشورهای غیر اسلامی حضور دارند.

وی افزود: کثرت جمعیت مؤمن به خداوند در مناطق مختلف جهان، وضعیت جدیدی را می طلبد و آن این که یا دو گروه در ایمان به خدا و عدم آن درگیر با یکدیگر باشند و یا بر این باور باشند که ادیان در اصل دارای یک ریشه هستند اما وجود اختلاف را در میان آنها پذیرا باشیم. وجود تعدد ایمانی مشکل نبوده و دلیلی برای ایجاد اختلاف نمی تواند باشد. وقتی نامی از اسلام می بریم باید بدانیم که اسلام تنها آن چیزی نیست که حضرت محمد ان را آورده باشد بلکه از حضرت ابراهیم آغاز شد و اوست که پیش از این نام ما را مسلمان گذاشت. این همان مسیری است که از حضرت ابراهیم آغاز و به حضرت محمد پایان یافته است. در حقیقت تسلیم شدن در برابر خداوند است لذا نقطه اشتراک ما با یهودیت و مسیحیت در  ایمان به خداوند است.

محمد السماک در ادامه گفت: قرآن کریم افق های تازه ای درباره احترام به پیروان ادیان آسمانی دیگر می گشاید آنجا که می فرماید داستان برخی از پیامبران را بازگو کردیم و برخی دیگر را بازگو نکردیم. مسئله دیگر این که احترام دینی به یک انسان به عنوان یک انسان مطرح شده و نه به جهت عقیده وی می باشد. انسان به عنوان انسان مورد احترام قرار گرفته است. مردم همگی در کنار یکدیگر یک خانواده واحدی را تشکیل می دهند. و نقاط مشترکی وجود دارند که می توانند پل ارتباط میان ادیان مختلف را ایجاد کنند.

وی در پایان گفت: احترام به وجود اختلاف یکی از ابزارهای همزیستی مشترک بوده و ما هر اندازه که با دیگران ارتباط برقرار کنیم به آنها علاقمندتر خواهیم شد. و همین امر باعث ایجاد روابط سالم انسان میان یکدیگر خواهد بود.

تفاوت میان انسان ها تنها بر اساس تقوا تعریف می شود

 سپس شیخ هشام خلیفه، امام جماعت مسجد اوزاعی، به دیدگاه اسلام به مسئله تعامل مردم با یکدیگر اشاره نموده و آن را محور اصلی ارتباط انسان ها بایکدیگر معرفی نمود و گفت: اصل ارتباط انسان ها با یکدیگر بر اساس جنس بشر و نه بر اساس اعتقادات آنها شکل می گیرد.خداوند در قرآن کریم تفاوت میان انسان ها را تنها بر اساس تقوا معرفی می کند.

وی در ادامه ضمن ذکر چند حدیث از پیامبر اکرم درباره عدم برتری انسان ها نسبت به یکدیگر جز بر اساس تقوا گفت: ایمان و عقیده با اجبار به وجود نمی آیند. و وجود اختلاف و تنوع در میان انسان ها امری فطری است.

وی در پایان به فصل مشترک میان انسان ها که همان تقواست اشاره نموده و روابط میان انسان ها را بر اساس آن معرفی کرد.

حمایت از تنوع دینی  بخشی از میراث معنوی، قومی و ملی است

سپس معن بشور، دبیرکل سابق کنفرانس قومی عربی، در سخنان گفت: حمایت از تنوع دینی در منطقه ما مسئله ای نیست که بخواهیم نسبت به یکدیگر بر آن منتی بنهیم، بلکه این امر بخشی از میراث معنوی، قومی و ملی است. لذا اگر از طرفداران یکی از ادیان آسمانی هستیم وظیفه ما احترام به دیگر رسالت های آسمانی است و باید در میان امت نسبت به یکدیگر احترام قائل باشیم و از تنوع دینی حمایت کنیم چرا که تنها راه تداوم جوامعی است که از تعدد دینی و طوایفه ای برخوردارند.

و بدین وسیله می توانیم مانع وحشیگری، تندروی و حذف یکدیگر باشیم.

وی در پایان گفت: حمایت از انواع مختلف تعدد اعم از فرهنگی، فکری و سیاسی، تضمین کننده آشتی ملی و داخلی است و مانع از از هم گسیختگی برادری میان جامعه خواهد شد. لذا حمایت از تنوع دینی خود نوعی از انواع مقاومت در جامعه به شمار می رود

چرا به تنوع دینی نیاز داریم؟

در ادامه، نصری الصایغ، نویسنده و روزنامه نگار،ابتدا با مطرح نمودن پرسش هایی درباره چرایی نیاز به تنوع دینی، گفت: منطقه ما شاهد به حاشیه راندن دین و ظلم سیاسی و از بین بردن آزادی های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و آزادی های دینی و عدم مساوات میان اکثریت دینی و اقلیت هاست.لذا باید نسبت به وضعیت تنوع دینی تأسف خورد چرا که نسلی از خون آشام های جدید باعث دین گریزی شده اند.

وی افزود: حال اگر از خود بپرسیم که وضع زندگی ما چگونه است؟ همه ناتوان از پاسخ به این پرسش خواهند بود. جهان ما از نظر دینی، فرهنگی، قومی و زبانی، نژادی و رنگ متنوع است، اما خشونت در جهان حاکمیت دارم و نشان از آن دارد که عقل بشر تاکنون نتوانسته راه حلی برای مشکل همزیستی با وجود تمام اختلافات موجود بیاید. در این جا باید دین پاسخ دهد، اما در قالبی سیاسی، بلکه در قالب ایمانی و چارچوب ارزش های تمام جوامع انسانی.

نصری الصایغ در پایان گفت: تا چه اندازه گفتگوی ادیان با صراحت و صادقانه برگزار می شود؟ ما معمولا در تعامل خود دو زبان به کار می بریم،زبان حضوری و زبان غیابی. آن چه که ما در باره یکدیگر در غیاب هم صحبت می کنیم با آن چه که در حضور یکدیگر حرف می زنیم متفاوت است. خواهش می کنم که در این نشست با یکدیگر صریح باشید و راهش این است که سیاست را به کناری بگذارید و برای اهلش رها کنید و به حقایق و ایمان و برکاتش متوسل شوید.

الگویی برای زندگی مشترک و مقابله با هرگونه نژاد پرستی تعریف شود

سپس سرکیس ابو زید، رئیس انجمن تحولات، گفت: این نشست در حقیقت گواهی بر مقابله با خشونت و نفرت بوده و دعوتی برای محبت و اخوت میان انسان ها و ادیان و تمدن هاست. آن هم در شرایطی که جهان و به ویژه منطقه مشرق و لبنان، شاهد نزاع میان ادیان و ایجاد فتنه و اختلافات نژادی است.

وی افزود: باید در چنین شرایطی کنار هم ایستاد تا نگذاریم از این اختلافات جهت سیطره بر دیگری سوء استفاده شود. بنابراین جمعیت ها و مؤسسات مختلف در کنار یکدیگر برای ارائه الگویی برای زندگی مشترک و مقابله با هرگونه نژاد پرستی، نفرت و کینه اقدام کنند.

سرکیس ابو زید گفت: ما باید نشان دهیم که ارزش ها و الگوهایی که ادیان و تمدن ها ارائه نموده اند، فصل مشترک میان ماست و با رفتارمان آنها را مجسم سازیم.امیدوارم این اقدام بتواند در سطح گسترده تری ادامه یابد تا شاهد مقابله همه افراد در برابر نفرت نسبت به یکدیگر باشیم.

رهبران دینی می توانند گفتمان بهتری برای مردم عرضه کنند

سپس کشیش نعمه صلیبا، ضمن تشکر از برگزار کنندگان این نشست، گفت: اجازه دهید درباره عنوان اخوّت دینی را که برای این نشست برگزیدید، مطلبی بگویم و آن این که ما به عنوان مجریان و رهبران دینی می توانیم گفتمان بهتری برای مردم عرضه کنیم و در گفتمان خود نوآوری داشته باشیم. باید از منشور برادری شیخ الازهر و پاپ فرانسیس در جامعه امروز خود بهره ببریم.

وی در پایان گفت: مطمئن هستم که نتایج نشست امروز پر ثمر خواهد بود و می توانیم بهترین ها را ارائه کنیم.

 دعوت به دین تنها بر اساس محبت است که می تواند تأثیر گذار باشد

در ادامه شیخ مصطفی ملص، عضو شورای اداری تجمع علمای مسلمین، در سخنان خود به جایگاه منطقه شرق از نظر انسانی اشاره نموده و گفت: بر این باورم که دعوت به دین تنها بر اساس محبت است که می تواند تأثیر گذار باشد. ما در منطقه مشرق، حضور ادیان توحیدی مختلفی را شاهدیم، و باید بگوئیم که خدای ما یکی است و جایز نیست که با بندگان خداوند جز با احترام و تکریم رفتار نمود.

وی افزود: نشست ادیان با نشست انسان ها در کنار یکدیگر، یکی است، بلکه نشست انسان ها در کنار یکدیگر نسبت به نشست ادیان در اولویت قرار دارد. ما مشکل فهم از دین را داریم و بسیاری از طرفداران ادیان، تنها دین خود و راه خود را صحیح می دانند و متأسفانه شخصیت های دینی تنها دیگران را بر پیروی از باورهای خود، دعوت می کنند.

این عضو تجمع علمای مسلمین گفت: از عوامل منفی تأثیر گذار بر نشست ادیان همین برتری جویی ها از سوی پیروان ادیان مختلف و فهم نادرست از باورهای طرف مقابل است که توسط مخالفان آنها ارائه شده است.

وی در پایان گفت: باید طرف مقابل را از زبان و بیان خودش بشناسیم و نه از زبان مخالفان و دشمنانش.

بدون اخوت روابط میان یکدیگر شکننده خواهد شد

در ادامه محمد امین فرشوخ، رئیس دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه المقاصد، ضمن اشاره به نیاز شدید ما در حال حاضر، به وجود چنین نشست ها و ارتباط هایی، گفت: نباید برادری و اخوت را از دست دهیم بلکه باید نسبت به تقویت آن تلاش کنیم چرا که بدون وجود آن، روابط میان یکدیگر شکننده خواهد شد.

وی افزود: سخنان پاپ یوحنا پولس خطاب به رهبران دینی اسلامی در سال ۱۹۸۴م را به خاطر آوردم که گفت:  ما مسیحیان و مسلمانان همگی زیر نور خورشید خدای یکتا قرار داریم، خالق ما یکی است و از او رحمتش را می طلبیم و از کرامت انسان ها به عنوان بندگان خدا دفاع می کنیم. لذا ما به معنی کلمه، برادر ایمانی هستیم.

وی در پایان گفت: تلاش کنیم تا بیشتر از گذشته نسبت به یکدیگر آشنا شویم و دیگر این که شادی را میان یکدیگر تقسیم کنیم تا به صلح و آرامش دست یابیم.

لازمه اخوت، رعایت ادب در گفتگو و ادب در برابر مخالفان است

سپس متن سخنان عمر محمد زین، وکیل استیناف دادگستری، قرائت شد. وی ضمن اشاره به تاریخچه رابطه دوستی مسلمانان و مسیحیان از دهه پنجاه قرن میلادی گذشته تاکنون، در بخشی دیگر از سخنان وی آمده است: تقسیم کشورهای بزرگ منطقه به کشورهای کوچک تر بر اساس تنوع دینی، از سوی صهیونیسم جهانی صورت گرفته تا کشوری یهودی نشین در فلسطین اشغالی برپاگردد و در نتیجه قدس شریف غصب شود و از دست مسلمانان گرفته شود.

وی در ادامه می گوید: ما می توانیم با وجود تمام تنوع های دینی ، قومی و طایفه ای کشوری بزرگ ایجاد کنیم که در کنار یکدیگر به صورت مسالمت آمیز زندگی کنیم.

وی همچنین لازمه اخوت را، رعایت ادب در گفتگو و ادب در برابر مخالفان می داند و این که در برابر جهل و خشم دیگران فرهنگ مقاومت را باید رعایت نمود. اضافه بر این که برای گسترش اخوت باید مساوات و تمسک به ارزش های اخلاقی را رعایت کرد. بنابراین تربیت شهروندان بر اساس ارزش های اخلاقی از مهمترین عوامل ایجاد اخوت به شمار می رود.

 وی در پایان به تغییر شرایط جامعه انسانی در غرب و بالابردن سطح پذیرش مخالفان اعتقادی در میان آنها اشاره نموده و گفت: رفتار غربی ها بر خلاف آن چیزی است که در رسانه ها تحت عنوان آزادی و دموکراسی مطرح می کنند بوده لذا باید جوامع غربی به این مسئله توجه کنند تا به جای سرکوب آزادی اعتقادی دیگران در تعامل با کشورهای مشرق رفتار خود را با مطالعه دیدگاهها و نشست و گفتگو با کارشناسان شرق، تغییر دهند.

ضرورت گفتگو و نشست میان طرفداران ادیان برای شناخت درست از یکدیگر

همچنین کشیش آنطوان ضو، دبیرکل کمیته اسقفی گفتگوی مسیحیت و اسلام، در متن سخنان ارسالی خود ضمن تأکید بر ضرورت گفتگو و نشست میان طرفداران ادیان برای شناخت درست از یکدیگر نوشته است: گفتگو خود یک فرهنگ، ادب، علم، هنر، معنویت، فقه، تربیت، برقراری ارتباط، رسانه، زبان جهانی و تلاشی برای رسیدن به بهترین هاست. و گفتگو در حقیقت دعوتی الهی برای تمام مردم و ضرورتی برای انسان ها به شمار می رود.

وی سپس به بیان مفاهیمی چون: نشست و گفتگو، جهانی سازی و اسلام، لاهوت لحظه و فقه لحظه، تعدد گرایی و احترام به هویت دیگران، گفتگوی سیاسی دینی،روابط مسیحیت با اسلام،کلیسا و رابطه آن با مسلمانان، همزیستی مشترک مسیحیت با مسلمانان، پیام مسیحیان عرب به جهان، حضور در تمدن عربی، هر دو در برابر خداوند پاسخگو باید باشیم،مسیحیت در قرآن کریم، شریعت مسیحیان در قرآن کریم، پیمان پیامبر اسلام با مسیحیان نجران، پرداخت.

وی در پایان ضمن اشاره به آیه ای از قرآن کریم درباره مشترکات میان مسلمانان و اهل کتاب و دعوت اهل کتاب به عدم پرستش غیر از خدا و عدم شرک به او سخنش را پایان داد.

در پایان بیانیه‌ای مشترک از سوی شرکت کنندگان قرائت شد که به‌شرح ذیل می‌باشد:

شرکت کنندگان بر این امر تأکید می کنند که مشرق، الگویی برای تنوع دینی بوده و ادیان آسمانی از این تنوع حمایت و به سوی آن دعوت می کنند. لذا تجربه کشورهای عربی و اسلامی به عنوان الگویی مهم در حمایت از تنوع به شمار می رود، و نشر تندروی و خشونت مسئله ای است که خارج از این الگو بوده و ارتباطی با آن ندارد. وظیفه ما در حال حاضر تلاش در جهت مقابله با انواع تندروی و خشونت بوده و کارهایی را در حمایت از تنوع دینی و شرکت دادن جوانان و دانشجویان در تمام فعالیت هایی مانند گفتگوها و تقویت فرهنگ تنوع گرایی و پذیرش طرف مقابل می باشد تا در مقابل با مروّجان خشونت و اهانت به دیگران و فرهنگ نفرت، بایستیم.

گفتنی است در حاشیه این نشست، نمایشگاه کتاب، عکس  و نشریات متنوع دینی برگزار شد.