ظریف نمی‌تواند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند

فواد ایزدی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر، در تشریح چگونگی تبیین سیاست‌های خارجی ایالات متحده گفت: در آمریکا، کاخ سفید مسئول اصلی سیاست گذاری است. وزارت امور خارجه و نهادهایی که در حوزه سیاست خارجی فعال هستند آن را صرفاً اجرا می‌کنند.

وی افزود: در همه جای دنیا از جمله آمریکا، وزیر خارجه مجری است و مسئول مدیریت سفارتخانه‌ها و تنظیم ملاقات‌ها و فرآیندهای دیپلماتیک است. اما در کنار مسئولیت برای اجرای سیاست‌ها، می‌تواند ارائه نظر نیز داشته باشد. برای مثال در شورای عالی امنیت ملی، وزیر امور خارجه حضور دارد و می‌تواند نظرات خود را ارائه کند. البته لزوماً همه نظرات وزیر امور خارجه اجرا نمی‌شود زیرا یازده عضو دیگر نیز حضور دارند و این شرایط در کشورهای دیگر نیز برقرار است.

کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: اگر کتاب خاطرات وزرای خارجه ادوار آمریکا را مطالعه کنید متوجه می‌شوید که همیشه نظر وزرای خارجه به اجرا نمی‌رسد. زیرا ممکن است، سیستم سیاسی مسیر دیگری را برای سیاست خارجی تبیین کند.

ایزدی با بیان اینکه البته این حرف به این معنا نیست که وزیر خارجه هیچ کاره است، اظهار داشت: زیرا وقتی سیاستی تبیین شد، پرونده آن را برای اجرا به دست یک دستگاه می‌سپارند. وقتی شما مجری پرونده هستید، کم کاری یا غفلت کنید، از خطوط قرمز تبیین شده و شروط اعلام شده عبور کنید آنگاه وقتی کار خراب شد، دیگر نمی‌توانید از زیر بار مسئولیت، شانه خالی کنید. اگر بهترین سیاست‌ها را، مجریان نابلد اجرا کنند، آنگاه این سیاست‌ها با شکست مواجه می‌گردد از این رو نقش وزارت خارجه بسیار مهم است.

وی تاکید کرد: وقتی سیاست خارجی آمریکا در کاخ سفید بررسی می‌شود، آنها همه جوانب را در نظر می‌گیرند. زیرا در حوزه دفاعی و سیاست خارجی دغدغه‌ها و اهدافی وجود دارد که لازم است این دو مکمل یکدیگر شوند.

کارشناس مسائل سیاست خارجی همچنین با اشاره به حواشی‌های اخیر پیرامون فایل صوتی منتشر شده از وزیر امور خارجه، گفت: این بحثی که در کشور داشتیم و تصور می‌شد در یک طرف میز، میدان قرار دارد و در طرف دیگر دیپلماسی است و این دو با یکدیگر در تعارض هستند و میدان به حرف دیپلماسی گوش نمی‌کند، مضحک و غیر جدی است. میزان کمک یک حوزه به حوزه دیگر ذیل همان سیاست کلی تعیین می‌شود.

ایزدی در تشریح نقش قانونگذاران امریکایی بر روند سیاست خارجی این کشور نیز، افزود: سناتورهای قوه مقننه در آمریکا موظف به ریل گذاری و نظارت بر امور هستند. در بحث وزارت خارجه نیز، وزیر، معاونین و همچنین سفرا باید از مجلس این کشور رأی اعتماد بگیرند از این رو در عمل، کنگره آمریکا تأثیر گذاری بیشتری نسبت به مجلس ما دارد؛ البته مجلس شورای اسلامی در حوزه تعیین بودجه و انتخاب افراد می‌تواند نقش مؤثری داشته باشد.

وی گفت: آنچه مشخص است، وزارت خارجه آمریکا ضعیف‌تر از وزارت خارجه ایران است زیرا وزارت خارجه آمریکا علاوه بر الزام در تمکین از دستورات کاخ سفید، باید نظرات کنگره را نیز مورد توجه قرار دهد.