خبرگزاری مهر _ گروه جامعه: شورای هماهنگی سازمانهای غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با ۱۲ نفر در سال ۸۹ شروع به کار کرد. اکنون چند سالی می‌شود که به شورای ملی تبدیل شده و اعضایش درصدد هستند تا آن را به شبکه تبدیل کنند. این پروسه اکنون در وزارت کشور در حال انجام است و همزمان شبکه‌های استانی نیز تشکیل می‌شود تا به یک ساختار مدنی مناسبی برسد.
این شورا اکنون از طریق دفتر مجامع و تشکل‌های وزارت میراث فرهنگی با بخش‌های مختلف این وزارتخانه در ارتباط است اما این تشکل‌ها یا NGO ها فعالیت شأن با مجامع صنفی متفاوت است. این مجامع در واقع با معاونت‌ها به صورت مستقیم ارتباط می‌گیرند مانند جامعه هتلداران یا جامعه گردشگری الکترونیک که مستقیماً با معاونت گردشگری در ارتباط هستند. هر چند که دفتر مجامع در تلاش است تا در ساختار جدید وزارت میراث فرهنگی این جوامع را نیز به دفتر تشکل‌ها الحاق کند.
از آن طرف وزارت میراث فرهنگی برای تشکل‌های حرفه‌ای خود آئین نامه دارد مانند تشکل حرفه‌ای گردشگری اما این NGO ها مجوز خود را از وزارت کشور می‌گیرند و در واقع تعریف شأن تشکل غیرانتفاعی و غیردولتی و مردم نهاد است که عملکردشان با تشکل‌های صنفی و حرفه‌ای کاملاً متفاوت است.
در حال حاضر 907 NGO در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وجود دارد که پیش بینی می‌شود پس از پایش کامل آنها، حدود 400 NGO از آنها فعال باشد با این وجود از تعداد ۹۰۷ ان جی او، ۲۱۶ ان جی او در حوزه میراث فرهنگی، ۷۲ تا در حوزه صنایع دستی و ۴۴۶ تا بین حوزه‌ای فعالیت می‌کنند.
شورای هماهنگی سازمانهای غیردولتی وزارت میراث فرهنگی که تمامی این NGO ها زیر نظر آن هستند، در حال حاضر اقدام به انجام برخی فعالیت‌ها کرده تا بتواند اعضای خود را از نظر علمی در سطح بالاتری قرار دهد و مطالبات خود را به صورت حرفه‌ای تر از متولیان بخواهد. به همین دلیل در دو سال گذشته هویت مستقلی از خود نشان داد و وارد فعالیت‌های پژوهشی و مطالعاتی شد.
وقتی ما مطالبه تخصصی داشته باشیم متولیان هم صدای ما را بهتر می‌شنوند درعین حال هم دوستی مان را با مسئولان داریم هم مطالبه مان را
در این باره، الیار عاصمی زاده رئیس شورای هماهنگی سازمانهای غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به همراه سمیه مراقی مشاور هیأت رئیسه شورا در دفتر مجامع و تشکل‌های وزارت میراث فرهنگی به ریاست حسین اله بداشتی گفتگویی را با خبرنگار مهر داشت و گفت: یکی از ایراداتی که همیشه به انجمن‌های میراث فرهنگی گرفته می‌شد این بود که می‌گفتند تنها یا بیانیه می‌دهید یا از تخریب اطلاع رسانی می‌کنید. شاید لازم است جایی داد زد اما باورمان بر این است که بهتر است قبل از تخریب وارد شده و به جای اینکه دیواری بین خودمان و وزارت میراث فرهنگی بکشیم، وارد کار تخصصی شویم و مطالبه تخصصی داشته باشیم و اجازه ندهیم تا اتفاق ناگواری بیفتد. در واقع ما حافظان میراث فرهنگی هستیم نه حافظان وزارت میراث فرهنگی. بنابراین تا زمانی که این وزارتخانه در حوزه تخصصی خودش خوب کار کند، می‌توانیم بازوی آن باشیم و این گپ را پر کنیم اما اگر روزی دستگاه تخصصی بخواهد خلاف کارکردش عمل کند، مقابلش هستیم. وقتی ما مطالبه تخصصی داشته باشیم متولیان هم صدای ما را بهتر می‌شنوند. اکنون یگان حفاظت از میراث فرهنگی ما را به عنوان منبع موثق قبول دارد و گزارش‌های ما را پیگیری می‌کند.
وی در ادامه گفت: همچنین نشریه تخصصی به نام واچار (در زبان پهلوی به معنی بازار) را منتشر کردیم که در گام اول به صورت اینترنتی با موضوع نوروز منتشر و با استقبال خوبی مواجه شد. در یک سال گذشته بیش از ۶۰ نشست تخصصی و اینترنتی درباره همه موضوعات گردشگری و میراث فرهنگی و صنایع دستی برگزار شد.
عاصمی زاده بیان کرد: ۱۸ عنوان دوره پیشنهاد داده‌ایم که اگر برگزار شود، وارد بحث توانمندسازی دوم می‌شویم. یکی دیگر از کارها، برگزاری جشنواره سین هشتم یعنی همان سمن‌ها در حوزه نوروز است. ما می‌دیدیم که عملکرد تشکل‌ها دیده نمی‌شود. اما در این جشنواره به بررسی عملکرد ان جی اوها پرداخته شد. این کار برای شناسایی NGOهای فعال در حوزه نوروز به ما کمک زیادی کرد. یک سال بعد از نشست‌هایی که برگزار شد، قرار گذاشتیم تا دبیرخانه دائمی بررسی عملکرد تشکل‌ها را تشکیل دهیم. تا انگیزه بیشتری برای آنها باشد که کدام فعالیت می‌کنند و کدام دیده می‌شوند. بنابراین این جشنواره به جشنواره ایرانبانان در ۸ محور تغییر پیدا کرد که یکی از محورهای آن نوروز بود. سعی شد شاخص گذاری توسط اساتید انجام شود و ۲۲ مرداد نیز اولین اختتامیه جشنواره ایرانبانان را برگزار کنیم. در این مدت بازخوانی نمونه‌های موفق انجام شده است و NGO ها فعالیت‌های خود را شرح می‌دادند تا توانمندسازی درونی اتفاق بیفتد.
برگزاری نشست‌های تخصصی با موضوعات مختلف در صدسال اخیر
وی ادامه داد: کار جمعی و داوطلبانه در حوزه میراث فرهنگی سخت است. به خصوص آنکه این فعالیت در حوزه میراث فرهنگی باشد و هر کدام از ما نیز در یکی از استان‌ها مستقر هستیم. ما در کمیته میراث فرهنگی حدود ۱۲ عنوان را احصا کردیم که مشکلاتی در حوزه تخریب و مرمت و بافت‌ها و بناها وجود دارد. فهرستی از اساتید تهیه کردیم که با آنها در این زمینه‌ها گفتگو شود و نتیجه این گفتگوها به یک مطالبه علمی تبدیل شود. بنابراین گزارش ان جی اوها با نظر اساتید همراه می‌شود و راهکار مناسبی را ارائه می‌دهیم تا آن مشکلات حل شود. در کمیته‌های گردشگری نیز به همین منوال گفتگوهای تخصصی انجام می‌شود. در دوره سوم ما با تغییر سده مواجه شدیم قرار بود جشنی برای این تغییر سده گرفته شود اما به این نتیجه رسیدیم که بهتر است کار تخصصی شکل بگیرد. بنابراین نشست‌های تخصصی بررسی صد ساله در موضوعات مختلف را برگزار می‌کنیم. کمیته‌های علمی در این زمینه تشکیل شد و ان جی اوها را به برگزاری این نشست‌ها دعوت کردیم. تا مثلاً حوزه مرمت آثار تاریخی در یکصد سال گذشته بررسی شود. نظر اساتید را گرفته و راهکار مناسبی ارائه کنیم. این کار منجر به یک مطالبه تخصصی نیز خواهد شد. چهارم خرداد ۱۴۰۰ اولین نشست آن برگزار شد و نشست‌های بعدی نیز صد سال گردشگری ایران یا صد سال موزه داری خواهد بود. این نشست‌ها برای مردم نیز قابل استفاده و دیدن است چون در صفحات مجازی به اشتراک گذاشته می‌شود.
عاصمی زاده گفت: یکی از موضوعاتی که از خبرگزاری مهر برای برگزاری نشست‌ها گرفتیم درباره لنج‌ها بود. بنابراین می‌خواهیم نشست یکصدسال تاریخ لنج سازی را در ایران بررسی کنیم. این برنامه ده مرداد احتمالاً در بوشهر برگزار می‌شود. ما به مستندات قوی‌تری در این زمینه نیاز داشتیم. مطالبه جدی در این زمینه داریم و از نماینده‌ها می‌خواهیم که مصوبه امحای لنج‌ها را متوقف کنند. می‌توانیم به عنوان مدعی العموم شکایت کنیم. منتها نیازمند مستندات حقوقی و قانونی هستیم. ما چند بار هم این شکایت‌ها را در موضوعات دیگر انجام داده‌ایم یا می‌خواستیم انجام دهیم که مشکل حل شد.
بی توجهی به استفاده از ظرفیت ان جی اوها به رغم بخشنامه ابلاغ شده
سمیه مراقی مشاور هیأت رئیسه شورای هماهنگی تشکل‌ها نیز در ادامه و در پاسخ به اینکه چقدر اداره‌های کل میراث فرهنگی یا متولیان از خروجی این نشست‌های تخصصی صد ساله استفاده می‌کنند؟ گفت: ما همیشه مطالبه گر بوده‌ایم. فکر کردیم که این مطالبه باید زیرساخت و کار عملیاتی داشته باشد. اما آن نقد را هم خواهیم داشت. در عین حال خواستیم تا تاریخ شفاهی این موضوعات را هم داشته باشیم یا یادداشت‌های علمی و گزارش‌هایی که وزارتخانه می‌تواند گردآوری کند را یکپارچه کنیم. در گام اول سندی تولید می‌شود کاری که وزارت خانه انجام نداده است. ما می‌توانیم کنار وزارت کار کنیم و مطالبه تخصصی هم داشته باشیم. اینکه چقدر از این خروجی استفاده شود بستگی دارد که ما را با چه توان و قدرتی ببینند. ما مطالبات خود را داریم اما اینکه چقدر از آن طرف اجرا شود، دست ما نیست.
نشست‌های تخصصی صدساله را به این دلیل برگزار می‌کنیم که نشان دهیم توان ما تنها در نقد مدیریت نیست بلکه توان کار تخصصی را نیز داریم
وی افزود: ما با کلی پیگیری توانستیم یک بخشنامه‌ای از دفتر وزیر بگیریم که به استان‌ها ابلاغ شود تا ان جی اوها در جلسات ادارات کل حضور داشته باشند و از ظرفیت آنها استفاده شود اما عملاً چنین اتفاقی نمی‌افتد. کسی هم نیست که این موضوع را پیگیری کند که چقدر اداره‌ها آن بخشنامه را جدی گرفته و اجرا می‌کنند. در صورتی که برای آنها این کار الزام است. این درحالی است که بسیاری از ان جی اوها برای اداره‌های کل شناخته شده هستند و می‌دانند که برخی از اعضای آنها در حد کارشناس سواد علمی دارند و مطالبه‌ای که می‌کنند کاملاً تخصصی است. ولی شاید به این دلیل اجرا نمی‌شود که مطالبه ما را نمی‌خواهند. ما حق رأی هم در جلسات نداریم. ما نشست‌های تخصصی صدساله را به این دلیل برگزار می‌کنیم که نشان دهیم توان ما تنها در نقد مدیریت نیست بلکه توان کار تخصصی را نیز داریم.
در ادامه، رئیس شورای هماهنگی سازمانهای غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: ما در حوزه صنایع دستی با انجمن‌هایی مواجه هستیم که حوزه اقتصادی را دارند. بی محاباترین نقدها را در حوزه صنایع دستی به وزیر میراث فرهنگی داشته‌ایم. تعامل با معاونت صنایع دستی یکی از مشکل ترین کارهاست. در این حوزه ۷۶ ان جی او داریم. در حوزه میراث فرهنگی فعالیت‌هایی که می‌کنیم بیشتر دیده می‌شود مثلاً وقتی درباره تخریب بنایی صحبت می‌شود این کار قابل لمس است اما در حوزه گردشگری چیزی برای دیدن نیست.
برخی از مسئولان سر شده‌اند
عاصمی زاده در پاسخ به این سوال که آیا ان جی اوها در مقابل انتقادها سر شده‌اند یا دیگر حرف اعضا کارآیی ندارد گفت: هر دوست. هم سر شده‌اند و هم اینکه وقتی مطالبه می‌کنیم که چرا مثلاً شهرداری بنایی را تخریب کرده می‌بینیم که خود میراث فرهنگی مجوز آن را داده است.
سمیه نراقی در این زمینه افزود: در برخی از شهرها که بزرگ هم هستند می‌بینیم که فعالیت ان جی اوها کمتر ولی در برخی از شهرهای کوچک بیشتر است اما فعالیت‌هایشان دیده نمی‌شود. از سوی دیگر یک بی انگیزگی نیز در میان جامعه بوجود آمده است. شاید چون اعتراضی می‌کنند اما اثری از آن نمی‌بینند.
نراقی گفت: در حال حاضر بخشی از انجمن‌ها فعالیت‌هایشان اجرایی است اما شاید اتفاقات را خبری نکنند. در جایی مثل زنجان و بوشهر، میراث ناملموس را احیا کرده‌اند اما کسی از آن خبری نداشت. در استان سیستان و بلوچستان دسترسی شأن به تهران کمتر است اما در جایی مثل تهران صدای بلندتری دارد اما شاید در اندازه تهران فعالیت نداشته باشند.
نظر شما